مسجد امام خمینی (‫مسجد شاه تهران)

مسجد شاه یا فتحعلی شاه یکی از بناهای دوره قاجار است که در منطقه بازار تهران قرار دارد و به عنوان یکی از آثار ملی ایران در تاریخ 1 مهر 1363 با شماره 1667 به ثبت رسید. این مسجد با قدمتی در حدود 180 سال از زیباترین مساجد تاریخی تهران است. بانی آن فتحعلی شاه قاجار بوده و از این رو، در آغاز آن را مسجد سلطانی می نامیدند. بنابر شواهد تاریخی، این مسجد دومین مسجد جامع بزرگ تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع عتیق بود.

بنابر کاشی نوشته ها و کتیبه هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت آن سال 1212 یا 1224 ه.ق است. در سال 1307ه.ق و به دستور ناصرالدین شاه قاجار در اصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گلدسته مسجد ساخته شد. بنابراین، تکمیل کننده اصلی آن را میتوان ناصرالدین شاه قاجار نامید. این مسجد بنایی چهار ایوانی است که شبستان های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره ای از جزئیات آن از مسجد وکیل شیراز گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان شیرازی دست داشته اند.

ساختمان این مسجد فضایی هست مربعی با تقارن نقطه ای و حیاط مرکزی با چرخشی ملایم نسبت به بافت شهر برای استقرار در امتداد قبله است. 4 ایوان در وسط 4 ضلع، گنبدخانه در ضلع جنوبی، 3 شبستان اصلی در کنج ها و حوض مربعی در مرکز حیاط مسجد قرار دارند. در تاریخ دوشنبه 20 آذر 1284، علاءالدوله دستور به چوب بستن و تحقیر عمومی دو تن از بازاریان به بهانه بالا بودن قیمت قند کرد. حکم فلک حاجی سید هاشم قندی و حاجی سید اسماعیل خان در حیاط مسجد شاه انجام شد که واکنش اعتراضی بازار تهران را به همراه داشته و از عوامل بیداری مردم قبل از جنبش مشروطیت گردید.

سخنرانی جمال الدین واعظ اصفهانی در اعتراض به فلک شدن بازارگانان در تاریخ 21 آذر 1284 با مخالفت حاجی میرزا ابوالقاسم، امام جمعه وقت تهران به آشوب کشانده شد و منجر به مهاجرت علمای تهران به شاه عبدالعظیم گردید. سپهبد حاج علی رزم آرا، نخست وزیر وقت ایران هم در روز 16 اسفند 1329 در مسجد شاه به ضرب گلوله خلیل طهماسبی ترور گشت. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر با دیدنی های شهر تهران مثل مسجد امام خمینی تهران آشنا گردید، می توانید سری هم به راهنمای سفر به تهران زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.