آتشکده میل میلگه

آتشکده میل میلگه یکی از آتشگاه های دوره ساسانی بوده که در 32 کیلومتری جنوب شرقی شهر اسلام آباد غرب و در بخش حمیل قرار دارد. این اثر ارزشمند تاریخی همانند سایر آتشکده های آن دوره از مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. بررسی و مطالعه معماری آثار و بناهای دوره ساسانی به ویژه معماری مذهبی و ارزش های این نوع معماری و مصالح و عناصری که در آنها به کار رفته، می تواند به بسیاری از ابهامات و سوالات باستان شناسی پاسخ دهد. این بنای تاریخی که هسته اصلی و باقیمانده بنای بزرگتری بوده، متشکل از چهار جرز سنگی است که در بخش داخلی آن نیز سکویی جهت قرار دادن آتشدان و تعدادی پایه گچی و سنگی قرار دارد که در نوع خود بی نظیر و منحصر بفرد است.

ارزش های معماری و بررسی عناصر به کار رفته در آن به مطالعه بیشتر در زمینه آئین های مذهبی دوره ساسانی کمک می کند. برای دسترسی به این چهار طاقی باید به سمت شهر سرمست حرکت کنیم و نرسیده به آن و با عبور از جاده ای فرعی و پشت سر گذاشتن روستاهای ترازک کسان و ترازک عبدالله به روستای میلگه سیاه سیاه باباخان می رسیم. در حاشیه روستا بقایای آتشکده ای ازدوران ساسانی وجود دارد که روی پشته ای کم ارتفاع بنا گردیده و همانند دیگر آتشکده های این دوره از قلوه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. آنچه که امروزه از این آتشکده برجا مانده، چهار جرز سنگی در کنار چهار پایه و ساقه ستون سنگی که دو تا از آنها سالم مانده و دو تای دیگر بسیار صدمه دیده اند.

پایه ستون ها مربع شکل و بسیار کوچکند و دو رج دارند. ساقه ستون ها هم در بخش میانی دارای 3 ردیف تزئین طنابی شکل هستند. در مجموع بلندی این دو پایه و ساقه ستون کوچک 65 سانتیمتراست و هر دوی آنها از نظر شکل و اندازه بسیار جالب توجه هستند و شاید بتوان گفت از بسیاری از جهات منحصر بفردند. به نظر می رسد در زمان ساخت بنا دو پایه دیگر هم وجود داشته که البته امروزه اثری از آنها نیست ولی جایگاه و محل قرارگیری آنها به روشنی دیده می شود.