آتشکده آذرفرنبغ (آتشکده کاریان)

آتشکده آذرفرنبغ یا آتشکده کاریان با ارتفاع تقریبی 20 متر در مسیر کاریان از دهستان هرم، بخش هرم، شهرستان جویم در استان فارس و در 42 کیلومتری جنوب غربی جویم در نیمه راه بندر سیراف و دارابگرد قرار دارد. نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده و اضلاع جلویی آن در حدود 5 متر عرض و 7 متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع 5٫1 متر از سطح زمین واقع شده است. برفراز این سکو هم در ارتفاع 3 متری بر روی دیواره حفره ای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح بکار رفته در دیواره این آتشکده آجر و گل بوده و بر روی صفه آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده می شوند که به درون فروریخته است.

این مکان آتشکده موبدان بوده و یکی از سه آتشکده بزرگ ایران در عهد ساسانیان به شمار می رفته است. این آتشکده یکی از بزرگترین و مهمترین آتشکده ها در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهمترین آتش های سه گانه زرتشتی که مختص موبدان هست، در آنجا می سوخته است. ساسان جد اردشیر بابکان تولیت این آتشکده را برعهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشته اند. بر کتیبه ای به زبان پهلوی نگاشته اند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شده است.

در دوران ساسانیان این آتشکده و زمین های اطراف آن محل حکومت رم کاریان بوده است. آنها همان ایل پاسارگادی های هخامنشیان بوده اند که با کمک کردن به اردشیر بابکان در تأسیس حکومت ساسانیان مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشکده در مرکز حکومتی آنها یعنی کاریان بنا شد. رم کاریان از شهر در مقابل حمله اعراب دفاع کرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر موفق به فتح آن شدند. ایل باصری که امروزه به کوچ نشینی خود در استان فارس ادامه می دهد، تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره کوروش یا همان رم کاریان ساسانیان به شمار می رود.

از کاریان آتش را به آتشکده شمالی فسا برده اند و از آنجا به نی ریز و از آنجا به هندوستان. واندانبرگ در کتاب باستان شناسی ایران قدیم چنین می نویسد: در کاریان ویرانه های آتشکده ای که بقایای آذرفرنبغ یکی از سه آتشکده بزرگ ایران باستان است را دیدم، امروز چیز مهمی از آن آتشکده نمانده است.

آتشی که درون آتشکده یزد می سوزد و بیش از 1500 سال روشن مانده، از آتش آتشکده آذرفرنبغ در کاریان به عقدای اردکان برده شد و نزدیک به 700 سال در آنجا روشن بود و سپس در سال 522 خورشیدی (1174 میلادی) از عقدا به اردکان برده شد و نزدیک به 300 سال نیز در اردکان یزد بود. بعد، در سال 852 خورشیدی (1474 میلادی) از اردکان به یزد برده و نگهداری شد. در سال 1318 خورشیدی (1940 میلادی) هم که بنای کنونی آتشکده یزد ایجاد گشت، آتش به این مکان انتقال یافت. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر درباره دیدنی های لار مثل آتشکده آذرفرنبغ بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به لار زده و حسابی کسب اطلاعات نمایید.