گورستان و زیارتگاه خالد نبی

گورستان و زیارتگاه خالد نبی در فاصله 90 کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و 55 کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله واقع شده است. به دلیل دوری راه، فقدان وسیله نقلیه و کمبود تسهیلات رفاهی در محل و همچنین گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان، بهترین زمان برای دیدار از آن ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد هست. بیشترین دلیل بازدید و حضور گردشگران داخلی و خارجی از این گورستان تاریخی، مشاهدات مردم محلی و اهالی منطقه از فعالیت های ماورالطبیعه در این گورستان و اطراف آن است که باعث بوجود آمدن خرافات و ایجاد باورهایی میان مردم شد.

زیارتگاه خالد نبی به صورت بنایی مسقف با پلان چهار ضلعی و تعدادی پنجره و در ورودی بوده و در ورودی بقعه دارای طاق هلالی هست. پنجره ها و در ورودی فلزی (آهنی) ساده بوده و بر هیچ کدام از آنها کتیبه تزئینی دیده نمی شود. سقف آرامگاه خالد نبی از بیرون گنبدی سبز رنگ و شلجمی شکل است که کمربند و گنبد آن داخل هم رفته اند. در داخل بقعه خالد نبی فقط صورت قبری ساده به شکل قبرهای پشته ای با ارتفاع حدود 1.5 متر دیده می شود. این قبر فاقد کتیبه تاریخی هست. سقف بقعه بر روی دو ستون فلزی استوار شده و بر روی یکی از طاقچه های پنجره هم تعدادی سنگ های کوچک طبیعی از جنس سنگ های رودخانه ای گذاشته شد.

این سنگ ها توسط هیئت امنای زیارتگاه و زائرین از محوطه بیرونی زیارتگاه و نیز از فضاهای گورستان قدیمی خالد نبی جمع آوری شده است. در اطراف بقعه خالد نبی تعدادی اتاق یا زائرسرا برای اقامت و استراحت زائرین و یک باب مسجد و چندین سرویس بهداشتی و تعدادی آب انبار ساخته شد. بر روی یک رشته تپه های خاکی که ارتفاع آنها به مراتب کمتر از ارتفاع محل زیارتگاه خالد نبی است هم گورستان وسیعی با منظره ای خیره کننده و عجیب موجود هست که سنگ قبرهای آن به شکل استوانه هایی با ارتفاع 2 متر و بیشتر دیده می شود.

به نظر می رسد بیش از 600 سنگ مزار در گورستان خالد نبی یافت می شود. پراکندگی این سنگ ها در دامنه های کوه مرکزی و کوه شرقی است و برخی دیگر از مجموعه سنگ مزارها به صورت های منفرد در تپه های اطراف که مسلط به هزار دره بوده، قرار گرفته اند. در رسانه های عمومی سنگ ها اغلب به عنوان نمونه هایی از معماری وابسته به آلت جنسی معرفی می شود و یکی از جاذبه های مهم توریستی توصیف شد. بازدید کننده ها سنگ مزارهای استوانه ای را به عنوان آلت مرد توصیف کرده اند. به گفته برخی، تشبیه این سنگ قبرها به آلت مردانه تشبیهی نادرست است.

شکل ظاهری آن به این صورت بوده که کلاه خود در بالا و شال کمری مردان در پایین توصیف شده و سنگ قبرهایی که دو حلقه در پایین دارند، نشانگر شال پهلوانی در آن دوره بوده که علاوه بر شالی که مردان به دور کمر می بسته اند، مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین، طول سنگ قبرها بسته به جایگاه آن شخص بلندتر یا کوتاه تر ساخته شده اند. قبر زن ها نیز به شکل سینه و سینه بند زنانه است، سطحی تخت دارد و همه گورهای زنانه رو به شمال قرار گرفته اند. گفته می شود که این گورستان متعلق به عصر پارینه سنگی هست.