قلعه خورمیز

قلعه خورمیز یکی از آثار باستانی مهریز است که به فرمان هرمز بن انوشیروان ساسانی در دوران ساسانیان بر روی تپه ای سنگی مشرف به روستای خورمیز ساخته شد. قلعه خورمیز مهریز سازه ای خشتی و سنگی با قدمتی بیش از 1600 سال متعلق به دوره ساسانیان هست. این قلعه در مقایسه با سایر قلعه های منطقه بسیار سالم و مرتب مانده که از این حیث بسیار بی نظیر هست. به نظر اکثر باستان شناسان، قلعه خورمیز نمونه کوچکی از ارگ قدیم بم بوده و تا حدود 15 سال پیش از آن استفاده و بهره برداری میشده است.

دیوار قلعه خورمیز تا نیمه از سنگ‏ های نتراشیده ساخته شده و قسمت های بالایی آن به ارتفاع دو متر از خشت و کاهگل بنا گردیده است. لبه دیوارهای قلعه با اشکال کنگره ای و تزئینات خاصی مزین شده و دارای تیرکش هایی جهت مقابله با مهاجمین بود. قلعه خورمیز تا صد سال پیش محل سکونت مردم اهالی آن منطقه بوده و از جان مردم در برابر مهاجمان و راهزنان منطقه حفاظت میکرد. در سمت چپ این قلعه یک چاه سنگی به شکل مربع و عمق 15 متر قرار دارد که آب مورد نیاز قلعه را تامین میکرده و مردم اعتقاد ویژه ای به آن دارند. این چاه به چاه امام زمان معروف بوده که متاسفانه اکنون خشک شده است.

قلعه خورمیز سفلی دارای فضای مرکزی و اصلی، آب انبار، درب ورودی با قابلیت باز و بسته شدن عمودی، 6 برج دیده‏ بانی 3 طبقه با تزئینات بیرونی زیبا بوده که از این 6 برج، چهار برج آن در چهار گوشه بنا و دو برج دیگر به صورت قرینه در جهت طولی قلعه قرار گرفته اند. هر کدام از این برج ها دارای ارتفاع 6 متر، قطر داخلی 30/3 و قطر خارجی 7 متر هستند. همه فضاهای قلعه یک طبقه هست بجز سردر ورودی که دو طبقه است. طبقه اول آن دارای طاق هلالی و طبقه دوم آن دارای طاق جناغی هست.

اتاق های قلعه خورمیز مهریز محل سربازان، نگهبانان و تاسیسات قلعه بوده که برخی از این اتاق ها طاقچه، پنجره و نورگیرهای زیبایی دارند. قلعه خورمیز با شماره 2338 در تاریخ 8 خرداد 1378 به فهرست آثار ملی کشور اضافه و ثبت گردید.