اردبیل یکی از شهرهای دیدنی و گردشگرپذیر ایران بوده که در شمال غربی کشور قرار دارد و پیش و پس از اسلام مرکز آذربایجان بوده است. این شهر جاذبه های طبیعی و تاریخی متعددی را در بطن خود جای داده و به همین سبب هم سالانه میزبان شمار کثیری از گردشگران داخلی و خارجی هست. اگر قصد دارید که به اردبیل سفر کنید یا می خواهید هر چه بیشتر با جاهای دیدنی اردبیل آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم که این مطلب خواندنی را از دست ندهید.
دریاچه شورابیل دریاچه ای در شهر اردبیل است که در خیابان دانشگاه قرار دارد. مطالعات زمین شناختی نشان می دهند که قدمت این دریاچه قدیمی تر از دریاچه ارومیه است. شورابیل تنها دریاچه طبیعی داخل شهری در ایران هست. این دریاچه در گذشته بسیار شور بود ولی امروزه با افزودن آب شیرین به آن از شوری خیلی کاسته شده است بطوریکه نوعی ماهی قزل آلا در آن پرورش داده می شود و گستردگی آن به 180 هکتار افزایش یافته است. این دریاچه دارای امکانات تفریحی، ورزشی و فرهنگی بسیاری بوده که از آن جمله میتوان به امکانات قایقرانی، قطار شادی، محل برگزاری برنامه های مفرح، پیست دو و میدانی، پیست دوچرخه سواری، باغ پرندگان، تعدادی هتل، یک شهربازی روباز و یک شهربازی سرپوشیده و زمین های چمن اشاره کرد. این دریاچه از مناطق شکار ممنوع استان اردبیل هست.
وسعت آن 3810 کیلومتر مربع بوده و در ارتفاع 1350 متری از سطح دریا قرار گرفت. شهرکهای کوثر، مهر، نادری، دادگستری، ولیعصر، و دانشگاه های محقق اردبیلی، پیام نور، علوم پزشکی و نمایشگاه بین المللی اردبیل هم در حاشیه این دریاچه قرار گرفته اند. تا پیش از افزوده شدن آب شیرین به این دریاچه ساکنان منطقه و به ویژه کسانی که از ناراحتی پوستی و درد مفاصل رنج می بردند، از گل دریاچه به پوست خود می مالیدند و از گل آن به شهرهای دیگر نیز می بردند تا مصرف کنند. اما از زمانی که آب شیرین به آب دریاچه اضافه شده، دیگر خاصیت درمانی خود را از دست داده است.
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از مکانهای تاریخی و باستانی شهر اردبیل و از آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو است. در این مکان علاوه بر آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی، مقبره های شاه اسماعیل یکم (نخستین پادشاه صفوی) و مادر شاه اسماعیل (دختر اوزون حسن آق قویونلو) و نیز برخی از مشایخ و صاحب منصبان دوران صفوی و نیز جان باختگان ایرانی جنگ چالدران قرار دارد. از دیگر بخشهای این مجموعه چینی خانه، مسجد، جنت سرا، خانقاه، چله خانه، شهیدگاه و چراغ خانه هستند. منزل و خانقاه شیخ صفی در همین مکان قرار دارد و طبق وصیت شیخ، پیکر او را در اتاقی جنب خلوت خانه، باغچه و حوضخانه دفن و بر قبر او بنایی را ایجاد کردند.
پس از شروع حکومت صفویه، به سبب ارادت شاهان صفوی به جد خود واحدهای مختلفی به این مجموعه اضافه شد. در دوره شاه عباس یکم و از آنجا که وی ارادت فراوانی به شیخ صفی الدین داشت و بسیار به زیارت مقبره وی می رفت، برای تکمیل و تزئین این اثر کارهای فراوانی صورت گرفت. در عصر صفوی، بقعه شیخ با حضور استادان بزرگ عهد صفوی چنان به زیور آراسته شد که همچنان پس از گذشت چندین قرن به عنوان یکی از مفاخر تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می آید. یکی از موارد منحصر بفرد این مجموعه این است که این بقعه حاوی ده ها اثر در مضامین مختلف رشته های هنری بوده که از آن جمله میتوان به کاشی کاری معرق و مقرنس، کتیبه های گچ بری شده و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی، منبت کاری، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری اشاره کرد. این اثر همچنین از معماری ویژه ای هم برخوردار است.
مجموعه بازار اردبیل در دوره سلجوقیان بنا شده و در شهرستان اردبیل واقع شده است. این اثر در تاریخ 27 مرداد 1364 با شماره 1690 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بازار در دوران صفویه بسیار رونق داشته است. بازار اردبیل دارای طاق نماهای جانبی و گنبدهای ساده بوده که در دوره های صفوی و قاجار بازسازی و مرمت شده اند. این مجموعه شامل راسته اصلی بازار (راسته بازار)، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، بازار سراجان، بازار خراطان، بازار قصابان، بازار بقالان، بازار کلاه دوزان، بازار علافان، بازار پنبه فروشان، بازار پارچه فروشان، بازار مسگران، بازار چاقو سازان، بازار آهنگران، بازار جلایی، سرای خشکبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای جهودها، سرای وکیل، سرای نو، سرای حاج احمد و...هست.
بازار تاریخی اردبیل که در قرن ششم قمری بنا نهاده شده، درست در مرکز شهر کهن اردبیل واقع گشته است. این بازار به علت عبور خیابان امام خمینی (خیابان پهلوی سابق) در نیم قرن پیش از میانش به دو قسمت تقسیم شد. بازار اردبیل از شمال به میدان امام حسین (تازه میدان)، از جنوب به خیابان آیت الله طالقانی، بلوار آیت الله مروج اردبیلی و میدان فجر، از شرق به خیابان آیت الله کاشانی و از غرب به خیابان ناصرلی صوفی منتهی می شود. مسجد جامع و مسجد اعظم اردبیل هم در داخل بازار اردبیل واقع شده اند.
کلیسای مریم مقدس در سال 1876 میلادی (1255 خورشیدی) بنا شده است. این بنا با خرج خانواده گالوست میرزایان و اهتمام خاچاطور شهبازیان ایجاد شد. تا سال 1944 میلادی، این کلیسا فعال بوده و آخرین مراسم مذهبی و نماز جماعت در سال 1944 میلادی (1323) خورشیدی توسط کشیش وارطان ژاماگورسیان در آن انجام شد. از آن تاریخ به بعد، به دلیل مهاجرت خانواده های ارمنی به تبریز و تهران انجام مراسم مذهبی در کلیسا تعطیل شده است.
امروز که یک قرن از عمر بنای کلیسای مریم مقدس اردبیل می گذرد، متعلقات کلیسا از جمله حمام و مدرسه به طور کامل از بین رفته و تنها بنای کلیسای رو به تخریب به حیات غیر فعال خود ادامه می دهد. از سال 1370 هم کلیسای مذکور از طرف شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان در اختیار مدیریت میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفت تا با کمک های مالی ارامنه این بنای تاریخی مرمت شود و با تغییر کاربری از فضای آن جهت فعالیت های فرهنگی و هنری استفاده شود.
موزه تاریخ طبیعی اردبیل در خیابان دانشگاه محقق اردبیلی و در مجاورت مجتمع تفریحی و گردشگری شورابیل واقع گردیده است. این موزه در سال 1381 و در فضایی با مساحت 4638 متر مربع احداث و افتتاح شد. در این موزه گونه های حیوانی استان اردبیل بصورت تاکسیدرمی در معرض نمایش عموم قرار دارند. فسیل جمجمه ماموت کشف شده در اردبیل متعلق به دو میلیون سال و متعلق به جنس منقرض شده آنانکوس از فیل های گومفوتری که از هشت تا دو میلیون سال پیش در اوراسیا زیست میکرده هم در موزه تاریخ طبیعی اردبیل بازسازی و نصب شده است.
بخش پستانداران این موزه شامل 18 گونه پستاندار نظیر پلنگ، گربه جنگلی، خرس قهوه ای، شیر آفریقایی، گرگ، روباه، شغال، راسو، رودک، شنگ، سنجاب ایرانی، پازن، قوچ، آهو، جبیر، مارال و گراز هست. بخش پرندگان آن هم شامل 85 گونه پرنده از خانواده های باز، عقاب و لاشخور، مرغابی و غاز، حواصیل، فلامینگو، پری شاهرخ، شاهین، جغد، کشیم، باکلان، کاکایی، آبچلیک، سلیم، چاخ لق، آوست، یلوه، هوبره، دارکوب، کوکر (باقرقره)، قرقاول، طوطی، زنبورخور، ماهی خورک، سبز قبا، کلاغ و سار است. بخش آبزیان شامل 20 گونه ماهی و بخش خزندگان و دوزیستان شامل 12 گونه خزنده و دوزیست از خانواده های افعی، کبرا و مارهای غیر سمی هست. بخش حشرات و بی مهرگان موزه شامل 25 تابلو از نمونه های متنوعی از حشرات و بی مهرگان و بخش آکواریم هم شامل 13 آکواریوم گونه های زنده است.
در حدود 6 کیلومتری اردبیل جاذبه ای را خواهید دید که از دوران قبل از اسلام به یادگار مانده است. این جاذبه که از داخل به صورت استوانه ای طراحی شده و از بیرون چون یک ده ضلعی منظم دیده می شود، برج شاطر نام دارد؛ برجی که علاوه بر قدمت تاریخی، روی تپه های باستانی نیز واقع شده که این خود بر ارزش تاریخی آن بیش از پیش می افزاید. این برج دارای ازاره ای سنگی است که از چهار برج تراشیده شده از سنگ ساخته شده اند. برج شاطر مربوط به اواسط دوره ایلخانی بوده و در تاریخ 7 مهر 1381 با شماره 6189 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
به گفته باستان شناسان و اهالی فن، این برج تاریخی شباهت قابل ملاحظه ای به آرامگاه چلبی اوغلو دارد و همین شباهت است که باعث شد تا گمانه زنی ها درباره الهام بخش بودن این جاذبه روز به روز افزایش یابد به نحوی که برخی از متخصصان امر معماری های باستانی بر این موضوع و فرضیه تاکید داشته و در راستای اثباتش مقالات متعددی را نیز به چاپ رسانند؛ مقالاتی که در همه آنها این نظریه وجود دارد که آرامگاه چلبی اوغلو که در قرن هشتم هجری ساخته شده، نمونه تکامل یافته برج شاطر اردبیل است و گذشتگان با الگو گرفتن از این بنا برجی دیگر را در سلطانیه برپا کرده اند.
به هر حال اگرچه این فرضیه هنوز به قطعیت نرسیده اما گردشگران و علاقمندان این فرصت را دارند که در حوالی برج شاطر پرسه بزنند، بافت معماری آن را مورد ملاحظه قرار دهند و با راهنمایانی که در این منطقه فعالیت می کنند، به گپ و گفت مشغول شوند.
مسجد جامع اردبیل مربوط به دوران سلجوقیان است، در کنار آتشکده ای قرار گرفته و ساختمان قبلی مسجد مربوط به آتشکده بوده است. مسجد شامل حیاط، ایوان و طاق باشکوهی بوده که در حمله مغول ها تخریب شد و فعلا قسمتی از مسجد سالم است. این مسجد بازمانده مسجد عظیم، گسترده و کم نظیری است که در دوره های مختلف اسلامی بویژه دوره سلجوقی شکل گرفته و تا اوایل دوره صفوی آباد بوده است. اینکه از چه تاریخی این مسجد بر روی آثار پیش از اسلام ساخته شده، اطلاعی در دست نیست. اما بررسی هایی که هیئت کاوشگری ایرانی انجام داده، نشان می دهند که این مسجد در قرون اولیه اسلامی ساخته شده است. بنای سرپای موجود صرفا از گنبدخانه و ایوان مسجد بزرگ تشکیل شده و تک منار استوانه ای شکل آجری آن از یادگارهای زمان سلجوقی است. به تدریج از وسعت این مسجد هم کاسته شده و مساحت آن را به اندازه کنونی تقلیل یافته است.
این مسجد آخرین بار در دوران ایلخانی مورد مرمت قرار گرفت. کاوش های باستان شناسی که برای شناخت مختصات تاریخی بنا از سال 1367 توسط سازمان میراث فرهنگی شروع شده، پس از خاکبرداری از لایه های خاک و برچیدن قبرهای متاخر، سرستون های آجری و قسمتی از دیوار شبستان مسجد عتیق را که متعلق به دوره ایلخانی بود، از خاک بیرون آورد که تاریخ روشن مسجد و چگونگی الحاقات و تکامل آن را طی ادوار مختلف تا حدی مشخص نمود و قرار است نتایج این تحقیق توسط هیئت علمی تدوین و مشخص گردد. وجود آجرهای مستعمل در این بنا، تزیینات کاشیکاری و گچبری و نقش مهرها در بندکشی و فواصل آجرها قابل مقایسه با سایر بناهای دوره سلجوقی در آذربایجان است. علت اصلی انهدام و خرابی مسجد زلزله ای شدیدی بود.
جنگل فندقلو در 30 کیلومتری شهرستان اردبیل و در ابتدای جنگلهای هیرکانی به عنوان میراث یونسکو واقع شده است. به خاطر داشتن جاذبه های منحصر بفرد جنگلی مرتعی قابلیتی بسیار ممتاز برای توسعه در صنعت اکوتوریسم دارد. از جاذبه های گردشگری آن میتوان به تله کابین حیران فندقلو اشاره کرد که از جنگل فندقلو شروع می شود. این جنگل دارای درختان مختلف میوه مانند فندق، سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی است. با توجه به اینکه درخت فندق بیش از سایر گونه ها در این جنگل روییده ، این منطقه فندقلو نامیده می شود. این جنگل در سطحی به طول تقریبی 120 کیلومتر پراکنده شده و 85 کیلومتر از آن را جنگل و بقیه را مراتع سبز تشکیل می داد. گونه های جانوری این منطقه شامل خرس قهوه ای، سمور و پرندگانی مانند قرقاول، کبک و عقاب طلایی هست.
جشنواره گلهای بابونه همه ساله و هم زمان با روز جهانی گل و گیاه با حضور گسترده گردشگران داخلی و خارجی در منطقه توریستی جنگل فندقلو برگزار می شود. این جشنواره در مراتعی با وسعت چند صد هکتار بابونه به همت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل برگزار می گردد. ضمن برگزاری برنامه های شاد موسیقی و نمایش گروههای هنرمند، در دو بخش برنامه های متنوع فرهنگی، هنری و تفریحی را برای کودکان و نوجوانان و قشرها مختلف مردم برگزار می نمایند. در این جشنواره هنرمندان چیره دست و صنعتگران این منطقه هم با تولید گلیم، مسند، جاجیم و ورنی میراثی گرانبها را در معرض نمایش عموم قرار می دهند. در ضمن، طرح ملی رها سازی مارال در جنگلهای فندقلو در سال 1389 به تعداد 8 راس با هماهنگی اداره محیط زیست و پاسگاه محیط بانی صورت پذیرفت و تا سال 1390 این تعداد به 11 راس قرار بود برسد.
بقعه سید امین الدین جبرائیل یا بقعه کلخوران آرامگاه پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی است که در روستای شیخ کلخوران و در سه کیلومتری اردبیل واقع شد. بنای بقعه مربوط به اوایل سده 10 ه.ق هست. این بنا در محوطه مشجری به ابعاد 150 در 200 متر قرار دارد که مقبره سید امین الدین جبرائیل به صورت یک هشت ضلعی در وسط باغ قرار گرفته است. قسمتی از نمای پاکار بنا از سنگهای منتظم ساخته شده که روی آنها دیوارهای جانبی بقعه از آجر بنا شده است. بیرون بقعه با تزئینات کاشی به صورت تلفیقی کار شد. سقف این بقعه مسطح بوده و در وسط آن گنبد آجری به نسبت بزرگی قرار دارد. در ورودی بقعه هم یک ایوان قرار گرفته که دارای تذهیب کاشی است.
در دو طرف در ورودی نقش یک شیر و یک پلنگ کشیده شده که با زنجیر به یکدیگر بسته شده اند. سبک نقاشی مربوط به دوره صفوی است. در داخل رواق بقعه گچبری و مقرنس کاری بسیار ظریف و زیبایی کار شد. در دو طرف رواق هم دو خواجه نشین ساخته شده که به اتاقهای کوچکی منتهی می شوند. از اتاق ها برای بیتوته زائرین بقعه استفاده میشد. سقف رواق دارای گچبری است. این گچبری ها با رنگهای طلایی و آبی دارای اسلیمی های زیبا و گلهای شاه عباسی بوده که حاکی از آرامش و معنویت محیط و فضای بقعه است.
دیوارهای کناری رواق دارای کاشیکاری معرق بوده و در برخی قسمتها کاشی های اصیل هشت ضلعی کار شده است. در ورودی بقعه از چوب جنگل ساخته شده و روی آن اشکالی به شکل لوزی و هشت ضلعی نقش بسته اند. آثار هنری از جمله کنده کاری و منبت بر روی این در مشاهده می شوند. در وسط رواق مقبره صندوق چوبی و ساده سید امین الدین جبرائیل قرار گرفته که ابعاد آن 5/1 در 2 در 3 متر است. بنابر گفته جهانگردان، در دوره صفوی این بقعه دارای فرش های زیبا و پرده های نفیس بوده که اکنون اثری از آنها باقی نیست. روی ازاره بیرونی دیوارهای جانبی بقعه آیاتی از قرآن به صورت گچبری نقش بسته که از اهمیت هنری شایان توجهی برخوردار هستند. در دو طرف شاه نشین جنوبی بقعه هم دو اتاق شش ضلعی قرار دارد که دارای سقف مقرنس زیبا و ظریفی است و کتیبه ای بر روی در چوبی آن حکاکی شد.
حمام آقا نقی را شخصی به نام ظهیرالاسلام در دوره ایلخانی بنا نمود و 200 سال بعد بخش هایی به آن اضافه شد. در زمان قاجار هم فردی به نام آقا نقی مؤتمن الرعایا این حمام را خریداری و بازسازی نمود و به همین جهت است که این حمام به نام هر دو نفر نامیده می شود. این بنا در ابتدای خیابان سعدی، میدان عالی قاپو واقع شده و در تاریخ 11 مرداد 1376 با شماره 1896 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ورودی این موزه با رختکن آغاز شده و به حوض سنگی هشت ضلعی با چهار بازو ختم می شود. رواق هشتی شکل، کفش کن، گنبد سربینه، گرمخانه، استخرهای آب گرم و استخر آب سرد از جمله قسمتهای این حمام هستند. تا دوره پهلوی کاربری عادی اش را حفظ کرده بود و پس از این دوران مدتی از آن استفاده نشد.
تا اینکه میراث فرهنگی در سال 1378 این حمام را خریداری و بازسازی کرد و سپس موزه مردم شناسی اردبیل را در آن راه انداخت. تعدادی مجسمه مومی در آن ساکن شدند تا شیوه زندگی، آداب و رسوم، آئین ها، پوشش محلی و حتی شیوه غذا پختن اردبیلی ها را به گردشگرانی که می آیند و از حمام بازدید می کنند، نشان دهند. در این موزه علاوه بر نمایش 33 نوع مجسمه با پوشش محلی مردم استان اردبیل، آثار و دست نوشته های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه جمع آوری و عرضه شده است.
بالیقلو چای اردبیل یا بالخلو یا بالیخلی در تلفظ محلی از معدود رودخانه هایی بوده که از داخل شهر عبور می کند. دلیل نامگذاری آن، وجود ماهی های فراوان است که در این رودخانه یافت می شوند. این رودخانه از چشمه سارها و برف های دامنه جنوبی کوه سبلان و دامنه های شمال غربی رشته کوههای بزغوش سرچشمه می گیرد، از شهر اردبیل می گذرد و به رودخانه قره سو می ریزد. حوزه آبریز رودخانه 1600 کیلومتر مربع بوده و در محل پل الماس میزان آبدهی آن 116 میلیون متر مکعب است. در مخروط افکنه رودخانه رودخانه بالیقلو چای هم روستاهای پر جمعیت و آبادی استقرار یافته اند. کشاورزی در بیشتر مناطق روستایی اردبیل بر اثر جریان آب این رودخانه رونق دارد. طول این رودخانه 75 کیلومتر بوده که 50 کیلومتر آن در کوهستان و 25 کیلومتر دیگر در جلگه جریان دارد.
موزه تخصصی باستان شناسی در دو طبقه و با مساحتی بالغ بر 1700 متر مربع در بیست و نهم آبان سال 1387 شمسی تکمیل، تجهیز و راه اندازی شد و یکی از موزه های باستان شناسی مجهز کشور به شمار می رود. آثار و اشیای این موزه مشتمل بر دوره های مختلف پیش از اسلام، تاریخی و اسلامی است. سکه هایی از دوره های مختلف تاریخی ایران و بیزانس از جنس طلا، نقره و دیگر آلیاژها هم نگهداری می شوند که تاریخ آنها به عصر ساسانی و اوایل اسلام تا سده 12 هجری قمری متعلق است.
در این موزه بیش از 500 اثر تاریخی متعلق به دوره های مختلف مربوط به اردبیل شامل انواع سفالینه های ساده و منقوش، ظروف شیشه ای، چینی های آبی و سفید، ابزار و ادوات مفرغی و نسخ خطی، سکه ها، آثار سفالی و شیشه ای دیده می شوند. در موزه باستان شناسی اردبیل علاوه بر نگهداری از اشیاء و اموال تاریخی فرهنگی، طبقات و لایه های محوطه باستانی قلعه بوینی یوغون شهرستان نیر طراحی و بازسازی شده که بازدید کنندگان در قسمت شرقی طبقه زیرین می توانند از آن بازدید نمایند. چیدمان اشیای این موزه براساس دوره های تاریخی انجام شده است.
خانه میر فتاحی مربوط به دوره قاجار بوده و در میدان امام حسین، انتهای کوچه حسینی واقع شد. این اثر در تاریخ 10 دی 1381 با شماره 6687 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. خانه میرفتاحی در سال 1250 هجری قمری ساخته شده و در دوران پهلوی اول هم از آن به عنوان دبیرستان دخترانه استفاده میشد. این بنا معماری بسیار دیدنی داشته و از بخشهای جالبش میتوان به پنجره های ارسی با طرح اسلیمی و شیشه های رنگی و تزئینات آجری در نما به صورت راسته اشاره داشت. امروزه، این خانه در قالب موزه مفاخر دینی اردبیل به حیات خود ادامه می دهد و در مجموعه موزه میتوان نقاشی هایی از علمای بزرگ اردبیل مثل آیات عظام احمد مقدس (محقق) اردبیلی، میرزا محسن مجتهد اردبیلی، میر صالح مجتهد انواری، سید مرتضی خلخالی، میرزا علی اکبر مجتهد اردبیلی و...را دید. بازدید از این موزه برای عموم مردم آزاد هست.
خانه ارشادی مربوط به دوره قاجار بوده و در خیابان کاشانی، کوچه اوچدکان واقع شد. این اثر در تاریخ 10 دی 1381 با شماره 6686 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بانی اولیه آن خانواده علوی بوده که در دوران پهلوی دوم این بنا را به اداره آموزش و پرورش واگذار کرد تا از آن به عنوان مدرسه استفاده کنند. آخرین مالکش هم که تا سال 1377 در آن زندگی کرد، خانواده ارشادی بود. این بنا معماری دیدنی داشته و از تزئینات زیبای آن میتوان به طاق نماها، مقرنس های گچی، در و پنجره های چوبی و شیشه های رنگی اشاره داشت.
خانه صادقی مربوط به دوره قاجار بوده و در محله اوچدکان، کوی سرتیپ آباد واقع شد. این اثر در تاریخ چهارده اسفند 1386 با شماره 14465 به عنوان یکی آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بانی بنا حاج ابراهیم صادقی بوده و فرزندش حاج یوسف صادقی هم بر تهیه نقشه و نحوه ساخت بنا نظارت داشته است. براساس اطلاعات نگاشته شده از سوی نوه حاج ابراهیم صادقی در گوشه یک وقف نامه خانوادگی، ساخت این خانه از سال 1279 هجری قمری آغاز شده و در سال 1283 هجری قمری هم به پایان می رسد.
این اثر 2548 متر مربع زیر بنا داشته و از چند بخش مختلف شکل گرفته است، مثل بخش حسینیه که برای مراودات اجتماعی خانواده کاربرد داشت، قسمت شاه نشین که برای مراودات رسمی و ارتباط با تجار ایرانی و خارجی مورد بهره برداری قرار میگرفت، اندرونی که محل زندگی مالکان بود، خادم نشین که خدمتکاران در آن بسر می بردند و بخشی نیز به طویله و اصطبل اختصاص داشت. خانه صادقی معماری زیبایی داشته و از تزئینات آن میتوان به مقرنس کاری و مشبک کاری در ارسی ها و مقرنس کاری در طاق نماها و طاقچه ها اشاره کرد. در گذشته، این خانه برای برگزاری مراسم عقد و شیرینی خوری استفاده میشد، اما امروزه در قالب مجتمع تاریخی ختایی فعالیت می کند که شامل رستوران سنتی، دمنوش خانه، کافی شاپ، تالار عقد، سالن همایش و جلسات است.
همراهان گرامی، این دیدنی ها بخش کوچکی از جاهای دیدنی اردبیل را تشکیل می دهند. اگر شما دیدنی را می شناسید که در لیست ما نبوده، اما جزو بهترین های اردبیل به شمار می رود، آن را به ما معرفی کرده و در تکمیل این لیست یاریمان دهید.