این بنا درجانب غربی مسجد جامع تبریز واقع گردیده و منسوب به حاج میرزا باقر مجتهد(متوفی 1285ه-.ق) است . مسجد، متشکل از شبستان ستوندار بسیار بزرگی است که پوشش چشمه طاق آن ، مرکب از 80 گنبد ضربی آجری، بر روی 63ستون سنگی قرار گرفته است . سطح مسجد، نزدیک یک متر ازکف بازار پایین تر است و دراضلاع شمال و غرب

مسجد هلاکو مربوط به دوره صفویه ست و در شهرستان عقدا، محله هلاکو واقع شده و این اثر در تاریخ 17 اسفند 1381 با شمارهٔ ثبت 7755 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. این مسجد از آجر بنا شده و در دو طبقه ساخته شده و هر طبقه منحصراً یک اطاق داره. در این سال های اخیر سقف و پیکرش فرو ریخته بوده و اخ

این بنا در سال 1334 ه-. ق توسط حاج صمد خان تاجر باشی شیروانی الاصل و مقیم رشت به اتمام رسیده است. بنای اصلی مسجد به ابعاد 30/12×40/14 متر در وسط دارای چهار ستون گچبری زیبا و پوشش گنبدی متکی بر آنهاست . محراب گچبری مرتفع و زیبای این مسجد که تا زیر سقف می رسد، در ضلع جنوبی قرار دارد و بر آن، آیات و اش

این بنا در مجموعه بازار سنندج واقع گردیده و از آثار دوره قاجاریه است که احتمالا به جای مسجدی از دوره صفوی بنا گردیده است. این مسجد در دوره های بعد مرتبا مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته است. وجه تسمیه مسجد ظاهرا مربوط به شخصی است که نگهبان قلعه حکومتی بوده است. بنای کنونی مسجد مشتمل بر سردر ورودی، صح

این بنا در روستای اشکذر در 20 کیلومتری شمال غربی یزد واقع گردیده و از آثار قرن نهم هجری است. در خصوص معماری بنا اطلاعاتی در دست نیست. در شبستان این مسجد، محرابی سنگی در حاشیه ای از کاشی معرق قرار دارد که بر آن ، عبارات قرآنی، نقوش گیاهی و نقش قندیل آویزانی در میانه نقر کرده اند. ازاره اطراف محراب با

این مسجد یک اثر سلجوقی است که در قرن هشتم هجری با تزئینات گچ بری آراسته شده، و در شهر زواره در 12 کیلومتری اردستان واقع شده است. منارهٔ این مسجد، یک کتیبهٔ کوفی به تاریخ سال 461 هجری قمری دارد که ساختمان آن را به «محمدبن ابراهیم» نامی نسبت می دهد.

این بنا در محله بازار لنگرود واقع گردیده و نوسازی شده. مسجد به غیر از در منبت زیبای مورخ 1241ه-.ق، فاقد اثر تاریخی و هنری است.

این مسجد درجانب غربی صحن بقعه سیدحمزه و کنار خیابان ثقة الاسلام واقع است . بنای مستطیل شکل به ابعاد 8×20 متراست که توسط یک گنبد بزرگ به قطر هشت متر ودو طاق و دو گنبد کوچکتر درشمال و جنوب مسقف می شود . دراطراف این گنبدخانه، چند رواق و اتاق قرار گرفته است و دو درگاه، آن را به خیابان ثقة الاسلام و صحن

این بنا در ضلع شمالی خیابان خواجه نصیر واقع است . بنای کنونی مسجد در دوره اخیر جایگزین بنای اصلی شده و فاقد جنبه های تاریخی و هنری است. ازبنای اولیه مسجد، تنها یک ستون سنگی و دوستون چوبی مقرنس کاری برجای مانده است . ستون سنگی درسال های اخیر به موزه مراغه انتقال یافته است. ستون مزبور، استوانه ای شکل

این بنا درضلع شرقی صحن بقعه شیخ شهاب الدین اهری، دربخش جنوبی شهر، واقع گردیده و به همراه دیگر بخش های این بقعه، در دوره صفوی- به احتمال زیاد، به روزگاه شاه عباس اول- برمزار شیخ ساخته شده. مسجد، با طرح مستطیل شکل، با پوشش طاق و تویزه، مزین به گچبری، نقاشی و مقرنس کاری است. بخش عمده ای ازنمای داخلی مس

مسجد جامع خسروشاه ؛ یکی از مساجد قدیمی ایران است. زمان دقیق ساخت این مسجد مشخّص نیست؛ ولی پیدا شدن یک کتیبه در یکی از ستون های آن که در آن، عددی نوشته شده است ؛ احتمال این را می دهد که ساخته شدن این مسجد در زمان قاجار رخ داده باشد. هرچند ، شاید این مسجد در زمان صفویان ساخته شده. چرا که در آن زمان در

این بنا در محله " سرده " شهر زارچ قرار دارد ، با توجه به سبک ساختمان گنبد ، ایوان و تاریخ موجود در زیلوی مسجد ، بنا را می توان متعلق به دوره زندیان و افشاریان دانست . این مسجد دارای تابستانخانه ای با گنبدی نسبتاً بلند ، ایوان ، صحن نیم طبقه ای در طرفین گنبد و غرفه هایی در اطراف صحن است . این غرفه ها

مسجد در بین روستاییان از اهمیت زیادی برخورداری می باشد. از لحاظ اجتماعات مذهبی و از دیدگاه همکاری و مشارکت در حل مسائل و مشکلات روستاییان، از مسجد به عنوان مکان مذهبی در ایام مختلف سال بهره برداری می شود. یکی از این مساجد که بنای اصلی آن به سبک مساجد عبدالهی هم ساخته شده مسجد جامع روستای ئاره نان در

این مسجد در مرکز روستای " آویهنگ" در دهستان " ژاوه رود" غربی از بخش " کلاترزان" شهرستان سنندج واقع شده است. مسجد آویهنگ شبستانی است که در دو طبقه شکل گرفته است و تنها از نظر تعداد ستون های چوبی با مسجد رشید قلعه بیگی و میرزا فرج الله تفاوت دارد. مسجد دارای دو بخش است؛ یکی بخش قدیمی و بخش دیگر که الح

این بنا که درشهرستان خوی واقع گردیده، در قرن 12 هجری توسط احمد خان دنبلی به نام ملاحسن شیخ الاسلام ساخته شده بوده و بعد ازویرانی دراثر زلزله، در حدود سال1296ه-. ق توسط حاجی ابراهیم تاجر از نو بنا گردیده است . مسجد کنونی دارای شبستان ستونداری با ستون های سنگی و پوشش طاق و گنبد است .

این بنا درمرکز شهرواقع گردیده و از بناهای با ارزش دوره قاجاریه- قرن سیزدهم ه-. ق- است. این مسجد دارای صحن وسیع، شبستان، گنبد و ایوان های بلند مزین به کاشی های خشتی و کتیبه های فراوان است که به ترتیب، تاریخ سال 1291،1248،1209و1296 ه-.ق در آنها خوانده می شود. مسجد دارای سه درگاه بزرگ است . درگاه شمالی

از جمله آثار تاریخی بافران که بنای اصلی آن براساس شواهد موجود، احتمالاً به قرون اولیۀ اسلامی می رسد مسجد جامع بافران است. نظر عده ای بر این است که پیش از ورود دین مبین اسلام به بافران، این مسجد به عنوان آتشکدۀ زرتشتیان، مورد استفاده بوده و فقدان محراب در ساختمان مسجد را مویّد این نکته می دانند. ت

مسجد تاریخی دژگان واقع در دهستان دژگان از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان و یکی و از نقاط دیدنی استان هرمزگانه. این مسجد در نزدیکی بندر خمیر و در دهستان دژکان واقع شده و تاریخ بناش معلوم نیست. در ساختمان این مسجد، از سبک معماری و شبستان مساجد بندر لنگه تقلید شده . شبستان و ستون ه

این بنا در روستای سرخه - 15 کیلومتری جنوب غربی سمنان - واقع گردیده، بنای اولیه آن را به قرن اول هجری نسبت می دهند و در دوره های بعد چندین بار تجدید و تعمیر شده است . بنای فعلی دارای دو شبستان بزرگ است که نزدیک دو متر از سطح کوچه مجاور پایین تر است . شبستان غربی، بازمانده قرن اول هجری و شامل 6 ستون ق

این بنا در محله چمارسرای کیاب واقع است . گملین، سیاح اروپایی در سال 1185ه-. ق از این مسجد نام برده است . مسجد کنونی، بنایی ساده با شش ستون در وسط است . سقف، لمبه کوبی و بام، سفال سراست . مناره ای آجری نیز دارد که بر آن پس از آیات قرآنی، عبارت " مشهدی صادق عطار ولد مرحوم کربلائی حسین ساکن چوماسرا 21

این بنا که درمیدان ساعت و مرکز شهر واقع است، دراواسط دوره قاجار به دست حاج محمد حسین امین- ازخاندان امینی ها- ساخته و در اواخر دوره قاجار به دست میرزا علی اکبر مجتهد نامی تعمیر شده و چون محل درس و منبر آقا میرزا علی اکبر دراین مسجد بوده، ازهمان تاریخ مسجد به نام ایشان اشتهار یافته است . این مسجد دار

نام مسجدی در خیابان مدرس شهر کرمانشاه در غرب ایرانه که در نبش جلوخان و نرسیده به خیابان رشید یاسمی واقع شده و از آثار قابل توجه اواخر دوره زندیه ست که در سال 1196 ه.ق توسط حاج علی خان زنگنه، از نوادگان شیخ علی خان زنگنه و ظاهراً به جای مسجد قدیمی تری بنا شده .آنچه از بنای قدیمی مسجد باقی مونده، بخش

این بنا در محله ساغری سازان شهر رشت واقع گردیده و در دوره قاجار به صورت مسجد و مدرسه توسط حاج سمیع خان رشتی بنا گردیده است. طول و عرض مسجد، غیر از محوطه زیر غرفه زنانه در غرب مسجد،20×17×30/19 متر است . فضای داخلی مسجد توسط فیلپاهایی به چهار قسمت تقسیم شده است. ازاره تعدادی از فیلپاها دارای کاشیکاری

این بنا در چهار سوق محله بازار، در خیابان امام خمینی واقع شده و از آثار دوره قاجاره که در سال 1211 هـ.ق به دست حاجی حسین نامی تجدید بنا شده. در دیواره این مسجد، سنگ نوشته ای به تاریخ 1211 هـ.ق نصب شده که متضمن اشعاری در وصف بانی مسجده. این اثر در تاریخ 24 اسفند 1383 با شمارهٔ ثبت 11516 به عنوان یکی

این بنا در کمر بن- از دهکده های شهرستان نور- در استان مازندران واقع گردیده و شبستانی است که پوشش طاق و گنبد آن بر روی یک ردیف فیلپا قرار گرفته است . مصالح بنا از سنگ و گچ است . این مسجد در سال 1255 ه- . ق تعمیر گشته و در دوره جدیدتر، سردری بدان افزوده شده است .

این بنا در روستای جمال آباد- از توابع هریس- و 21 کیلومتری جاده تبریز- سراب واقع شده است . بنای مسجد به طول و عرض 90/8×80/12 متر دارای شش ستون عظیم سنگی و سقف تیر چوبی است . ستون ها در دو ردیف قرار گرفته و همه دارای پایه و سر ستون های سنگی منقش اند . دوستون وسطی، استوانه ای و چهار ستون دیگر، به شکل م

این مسجد در محله دیمج در خیابان تبریز واقع گردیده و بخشی از مدرسه سردار است که در سال 1231 هجری به وسیله دو برادر به نام های حسین خان و حسن خان - از سرداران قاجار- ساخته شده است . مسجد در جنوب مدرسه و متصل به مهتابی آن ساخته شده است . طول مسجد - از شرق به غرب – 36 ذرع و عرض آن، دوازده ذرع است و سقف

این بنا در بازار خرازهای شهر رشت واقع گردیده و بنای اولیه آن، از آثار دوره قاجاریه و از مساجد بزرگ شهر است.

این بنا در محله پیرسرای رشت واقع گردیده و بنای نسبتا قدیمی است. ازاره مسجد کاشیکاری است . در کنار محراب، در بزرگی است که واردش می شوی، قبر ملا رجبعلی پیرسر قرار دارد .