کاروانسراهای موجود در بازار زنجان مجموعه ای شگفت انگیز در طراحی و معماری با استفاده از سبک های گوناگون و متنوع در احداث بناهای خشتی و آجری دوران صفویه و قاجاریه ست. سراها در بازار زنجان از اجزای مهم این مجموعه هستند که محل استقرار کاروانهای تجاری از تمامی نقاط ایران بوده. سرای مشهدی علی یکی از سراها

سراهای بازار زنجان، در گذشته نه چندان دور، آنچنان رونق داشتند که همه با اسم و نام و نشان این سراها رو می شناختند و اگه امروز، نامی از آنها به جا مونده، به دلیل پر رونق بودن این سراهاست. سرای ملک از دیر باز محلی برای رونق اقتصادی بوده و در قلب بافت بازار تاریخی زنجان خودنمایی می کنه، امروز هم اگه وار

این سرا را می شه، یکی از فنی ترین سراها در مجموعه بازار دانست که از بعد اقلیمی، کارکردهای مناسبی رو از خود بروز می ده و کمترین اتلاف حرارتی رو چه در زمستان و چه در تابستان داره و این به خاطر طراحی معماری ویژه این سراست. این سرا قدمتی در حدود 200 سال داره، 4 در داره، که یکی به خیابان سعدی جنوبی، دیگ

این سرا، یکی از سراهای بازار تاریخی شهر زنجانه.

سرای حاج شعبان، برگرفته از معماری دوره قاجاریه، که در راسته اصلی بازار بالا قرار داره به سال 1254 ه.ق و در دوران فتحعلی شاه قاجار احداث شده، که به سرای سوخته هم معروفه، به دلیل اینکه تا به امروز سه بار طعمه حریق شده. گفته می شه، اولین بار در سال 1331 در این سرا انبار باروت وجود داشته که منفجر شده و

سرای بهجت یکی از سراهای مهم در راسته بازار بالای زنجانه، که به نام دختر سازنده آن بنا مشهوره و مابین سرای مشهدی علی و ناصریه قرار گرفته. با توجه به اینکه این سرا در سال 1345 ه ق ساخته شده از لحاظ معماری تفاوت چندانی با بازار زنجان نداره و تنها مشخصه آن استفاده از قوس های مازه داری ست که در این سرا ب

یکی از بزرگترین و اصلی ترین سراهای موجود در راسته بازار بالا، سرای علیقلیه. این سرا مشرف به میدان سمیعه که در گذشته مرکز اصلی خرید و فروش مایحتاج روزانه مردم بوده و در حال حاضر فروش عمده کالاهای اساسی اعم از لبنیات، حبوبات، خشکبار و خواروبار در آن صورت می گیره. سرای حاج علیقلی به علت کثرت حجره ها و

سراها غالبا محل استقرار تجارتخانه ها بوده اند و همگی حیاط مرکزی دارند. نکته مهم در مورد سراها چگونگی ارتباط آنها با راسته و نحوه حر کت در داخل آنهاست. سرای شامی از جمله سرای یک حیاطیه که در آن بیشتر مغازه ها به کار رنگرزی مشغول هستند و عده ای دیگری از افراد، به خرید و فروش فرش های دست دوم می پردازند