بیلن دانا، یکی از رسوم جالب مردم کرد منطقه سنندج هست که هر ساله با گذشت 45 روز از فصل زمستان یا به عبارت صحیح تر در تاریخ 14 بهمن ماه، به مدت دو روز برگزار می شود. این مراسم، جشنی قدیمی و باستانی بوده که رقص، شادی و پایکوبی در تار و پود آن جای گرفته است. با برگزاری این جشن، صدای شور و شادی مردم کرد در دامنه زاگرس طنین می اندازد و شاد بودن اهالی سنندج را به رخ همگان می کشد.
در گویش کردی، بیلن دانا به معنی گذاشتن بیل بر روی زمین بوده و نشان از تجدید حیات زمین و آمادگی برای کشت و کار است. بر طبق بررسی های انجام شده، شاید بتوان تاریخچه این مراسم کهن را به دوران فئودالیسم یا به عبارتی حدود سه تا چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح نسبت داد.
بیلن دانا دو بخش متمایز از زندگی مردم را به نمایش می گذارد که این دو بخش به شرح زیر هستند: بخش اول، بعد اقتصادی مراسم بوده که به دامداری ارتباط پیدا می کند، چون در طی این مراسم اهالی کرد منطقه به تمیز کردن احشام و طویله ها می پردازند و آنان را ضدعفونی می کنند. بخش دوم نیز شامل بعد اجتماعی بوده که در طی آن، پیر و جوان در کنار هم به جشن و شادی می پردازند و سبب استحکام پیوندهای عاطفی و محبت بین افراد می شود. مردم کرد اعتقاد دارند که با برگزاری این مراسم از نعمات خداوند قدردانی کرده و از خشکسالی جلوگیری می کنند.
برای اجرای این مراسم، محلی ها در مکانی وسیع و بزرگ گرد هم می آیند و با خواندن شعر، آواز و انجام بازی های محلی شب را به صبح می رسانند. در صبح روز پانزدهم بهمن، جوانان منطقه چوب و هیزم جمع می کنند که این کار تا ظهر ادامه دارد. زمانیکه خورشید در وسط آسمان قرار گرفت، به دستور پیر روستا آتش به دست بهترین سوارکار روشن می شود و این کار آغازگر پایکوبی و حیات تازه هست. همچنین باید بدانید که در این جشن، چهار تکه هیزم به نماد گوشت، آب، نان و بلوط قرار می دهند و سپس سوارکاری که آتش را روشن کرده، به سوی آن ها چوب پرتاب می کند و هرکدام زودتر بیفتد، در سال پیش رو فراوانی خواهد داشت.
پیشنهاد می کنیم که اگر در این تاریخ به سنندج سفر کردید، تماشای این جشن را از دست ندهید.