طبیعت بکر و ابنیه کمتر شناخته شده اردستان چشم انتظار مسافران نوروزی است

ایرنا/ براساس آخرین گزارشهای منتشر شده، طبیعت بکر و ابنیه کمتر شناخته شده اردستان چشم انتظار مسافران نوروزی است.

اردستان بنا به شواهد تاریخی و باستان شناسی یکی از قدیمی ترین شهرهای استان اصفهان و منطقه ای فرهنگی، مذهبی، سیاسی و عالم پرور است و افرادی چون شهیدآیت الله سید حسن مدرس، استاد سید محمد محیط طباطبایی، شهید محسن فخری زاده مهابادی و شاعرانی مانند ذوقی اردستان، پیر جمالی اردستانی و بسیار دیگری از رجال مذهبی و سیاسی را در دامن خود پرورش داده، آثار تاریخی و گردشگری زیادی دارد و از تنوع و جذابیت های فراوانی برخوردار است که به گروههای تاریخی، باستانی، طبیعی و آیین های سنتی مانند تعزیه خوانی و نخل گردانی تقسیم می شوند.

از آثار تاریخی و مکانهای دیدنی اردستان میتوان به مسجد جامع اردستان، مقبره امیر اویس، یخچال چرمهین، مسجد امام حسن مجتبی (ع)، مسجد خسرو، مسجد دشت، مسجد ملایعقوب، آب انبارهای حاج حسن، حاج معدل، حاج میررحیم، آب انبار بزرگ بازار، آب انبار مسجد جامع، قنات دو طبقه مون ثبت جهانی و مقبره سلطان بیگ، خانه های تاریخی مانند پنجه آفتاب، خانه حکیم و نقاشی اردستان اشاره کرد. همچنین بافت تاریخی 36 هکتاری زواره، مسجد جامع، یخچال زواره، قلعه سنگ بست، خانه های تاریخی و کویر تل شیطان زواره و بافت تاریخی شهر مهاباد و بسیاری دیگر از بناهای تاریخی و کاخ سرهنگ آباد، مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع خارو و کهیاز از جمله جاذبه های طبیعی و تاریخی این شهرستان است.

وجود این آثار تاریخی، مذهبی و جاذبه های طبیعی و گردشگری زمینه را برای جذب گردشگران زیادی فراهم کرده و هر ساله این شهرستان پذیرای تعداد زیاد از گردشگران داخلی و خارجی می باشد.

شهرستان اردستان با مساحت حدود 12 هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از 43 هزار نفر در فاصله 118 کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد. این شهرستان شامل 3 بخش، 3 شهر، هفت دهستان و 306 روستا می شود.
در این شهرستان زیبا جاهای دیدنی طبیعی و تاریخی متعدد وجود دارد

قنات مون با قدمت بیش از یک هزار سال در یکی از قدیمی ترین محلات اردستان بنام مون عرب قرار دارد. قنات های بسیاری در مناطق کویری وجود داشتند که امروز برخی خشک شده ، قنات یکی از ابداع های مهم ایرانیان برای انتقال آب از سرچشمه تا محل استفاده می باشد.قنات دو طبقه مون 3٫5 الی 4 کیلومتر طول و عمق مادر چاه آن به 30 متر می رسد. در این قنات 30 میله تعبیه شده، امکان آبدهی 60 لیتر در ثانیه را دارد و براساس اسناد تاریخی، قدمت این قنات به دوران کیانیان، اشکانیان و ساسانیان باز می گردد. در این قنات دو کانال مختلف به چشم می خورد، کانال بالایی حدود 4 تا 5 متر بالاتر از پایینی و در یک مسیر قرار دارد و آب آن قابل شرب، شیرین و بسیار خوش طعم است. قنات مون یکی از آثار ملی ایران است که در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.

یکی دیگر از این قنات ها، قنات روستای چرمهین است که حدود 6 کیلومتر طول ، 365 حلقه چاه با عمق 55 متر از طولانی ترین و عمیق ترین قناتهای شهرستان اردستان محسوب می شود که قبل از اسلام حفر شده و همچنان زنده است.

از دیگر قناتهای معروف اردستان قنات ارونه است که مانند نهر آبی زیرزمینی دیده می شود و از 1000 سال قبل ازاسلام حفرو از آثار باستانی ایران به حساب می آید. محققان زمان حفر قنات را به 2500 سال قبل نسبت می دهند و تقسیم آب قنات ارونه در دوره هلاکوخان مغول به صورت فرزه بندی توسط شبخ بهایی انجام و آن را 20 سهم و نیم تقسیم بندی کرده، نیم سهم از آب قنات قبل از مخزن جهت باغهای بالا دست قنات و 20 سهم دیگر بین محله بازار شش سهم، محله فهره هفت سهم، محله راهمیان چهار سهم، محله کبودان 1.5 سهم و روستای تلک آباد در 15 کیلومتری اردستان، 1.5 سهم تقسیم می شود.

مورخان احداث این قنات را به "اروند شاه" در دوره کیانی و قبل از اسلام نسبت می دهند و از سنگ هایی بنام ساروج جهت تقسیم بندی آب استفاده شده، پس از گذشت 500 سال هیچ تغییری نکرده و سالم باقی مانده، جنس و ترکیبات این سنگ ها از آهک، ماسه، پشم بز، چربی و ماسه بادی ساخته شده است.

مسجد جامع اردستان بزرگترین و زیباترین مسجد این شهر است که در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده، این بنا چهارایوانی و سبک ساخت آن الگوبرداری استادانه از نقشه مسجد جامع اصفهان است و از سبک معماری رازی استفاده شده است. براساس اسناد تاریخی، مسجد جامع اردستان یک آتشکده یا معبد زرتشتیان در دوره ساسانیان بوده، پس از ظهور اسلام، این آشتکده به مسجد تبدیل شده، بخش های مخصوص عبادت زرتشتیان به شبستان مسجد تبدیل گردیده، ساخت آن به قرن هفتم تا هشتم قمری بر می گردد. این مسجد اولین مسجد دو طبقه در تاریخ اسلام و بسیار بی آلایش است و خبری از کاشیکاری های فیروزه ای در آن نیست ولی سبک معماری آن تحسین برانگیز است.

در مناطق مرکزی ایران شاهد حضور قدیمی ترین تمدن های ایرانی هستیم، مردم ایران در گذشته پیرو آیین مقدس زرتشت بودند و هنوز هم این آیین در بین مردم ایران رواج دارد. آیین زرتشت نخستین آیینی در جهان بود که بت پرستی نمی کرد و یکی از ادیان آسمانی محسوب می شود و از دوران هخامنشیان تا 1400 سال پیش، ایرانیان همگی پیرو آیین زرتشت بودند. از این رو در مناطق تاریخی ایران می توانیم شاهد انواع آتشکده زرتشت باشیم که آتشکده مهر اردشیر یکی از این آتشکده های باستانی و از جاهای دیدنی اردستان به حساب می آید و قدمت این آتشکده به دوران ساسانی بر می گردد که بنام اردشیر پسر اسفندیار نامگذاری شده است.

مقبره امیر اویس در اردستان قرار دارد، در این محل قبر دو تن از عارفان بزرگ ایرانی به نام های پیر اویس و پیر برحق وجود دارد که امیر اویس از سرداران عصر شاه اسماعیل صفوی در سال 920 هجری قمری کشته شده است و در این محل سنگ مزار به شکل عمودی و افقی وجود دارد که واقعا منحصر به فرد است. این مقبره بر روی تپه خاکی بنا گردیده در سالهای اخیر توسط میراث فرهنگی داخل و بخش بیرونی آن بازسازی شده، گنبد آن آجری و مجموعه بنا در یک اتاق گنبدی و دور بنا با چینه پلکانی قابل دسترس است.

قلعه سنگ بست زواره یکی دیگر از زیباترین جاهای دیدنی شهرستان اردستان است. اردستان جزء مناطق تاریخی ایران است و آثار تاریخی متعددی در این منطقه وجود دارد به عنوان مثال همین قلعه سنگ بست زواره که بعد از قلعه الموت قزوین بزرگترین قلعه کشور به حساب می آید. قدمت این قلعه به دوران سلجوقیان می رسد و بر اساس اسناد تاریخی فردی با نام «ابوعلی دهدار زواره ای» این قلعه را در زمینی به مساحت 1500 متر مربع در دو طبقه بنا کرد. ارتفاع دیوارهای این قلعه به حدود 12 متر می رسد و در ساخت آن از خشت خام استفاده شده است. البته برای ساخت پی آن از سنگ و خاک استفاده شده، کاربرد اصلی قلعه سنگ بست زواره نظامی بوده، قلعه دارای بخش های متعدد مانند بخش مسکونی، اصطبل، قراول خانه و چندین برج دیدبانی است.

یکی دیگر از جاهای دیدنی اردستان کاخ سرهنگ آباد واقع در روستایی با همین نام و در 30 کیلومتری شرق اردستان واقع شده است. قدمت این کاخ زیبا به دوران قاجار و دوره حکومت ناصرالدین شاه بر می گردد. این کاخ با بیست ستون رنگی از نظر معماری شباهت بسیاری به عمارت چهل ستون اصفهان دارد که با تاسف در چند سال قبل بر اثر آتش سوزی تعدادی از این ستونهای چوبی و قسمتهایی ازسقف آن تخریب شد و میراث فرهنگی بخشی از آن را مرمت کرده، این کاخ را میتوان نمونه ای بارز از معماری تماشایی ایرانی دانست.

در میان حیاط این کاخ، حوضی بزرگ و سنگی به چشم می خورد و دور تا دور آن را با گلدان های سفالی قدیمی تزئین کرده اند. روبروی حوض، ایوانی بزرگ با پنجره چوبی مشکب به چشم می خورد و در دو طرف ایوان، دو درب ورودی دیده می شود، آب انبار و حمام اختصاصی کاخ در زیر ایوان اصلی ساختمان واقع شده است. شاهزادگان قاجار ازاین محل برای شکار و پیاده روی تابستانی استفاده می کردند، این کاخ تزئیناتی از جمله حکاکی، گلدوزی، گچبری، سقف بندی و مقرنس استفاده شده، یک حمام، آسیاب و برجی بادی دو طبقه را در نزدیکی خود جای داده است.

قدمت ساخت مسجد جامع زواره به دوران سلجوقی و سال 530 هجری قمری می رسد و زیباترین بخش آن محراب مسجد است که در سال 551 هجری قمری بنا شده شامل سه کتیبه یکی به خط کوفی و دو کتیبه به خط نسخ است که آیاتی از قرآن کریم با رنگ نارنجی بر آنها نقش بسته، همچنین محراب با گچبری های برجسته از نقوش گیاهی و اسلیمی تزئین شده است. برای ساخت مسجد با مساحت حدود 1200 متر مربع از مصالحی همچون آجر، سنگ، گچ و خاک استفاده شده، گفته می شود بانی مسجد ابوطاهر بن غالی بوده است. این بنا که اولین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام و مستطیلی شکل بوده، شامل بخشهای مختلفی همچون صحن چهار گوش، گنبدخانه، شبستان، رواق، سردر، مناره و محراب می شود.

ورودی های مسجد در ضلع شرقی و غربی و در روبروی همدیگر قرار دارند که بازدید کنندگان پس از عبور از فضایی طاق دار به صحن مسجد وارد می شوند و کف صحن با آجر و سنگ پوشیده شده، در کتیبه ای در قسمت بالای صحن تاریخ ساخت مسجد نگاشته شده است. گنبد مسجد از نوع دو پوسته ای پیوسته است که ارتفاع داخلی گنبد، 13 و ارتفاع خارجی آن 14متر و مناره آن به قطر 5.4 و ارتفاع کلی 11 متر است.

بازار زواره یکی از دیگر از جاهای دیدنی تاریخی اردستان به حساب می آید، این بازار قدیمی در دوران سلجوقی بنا شده است. بازار حدود 200 متر طول دارد و عرض آن به 3٫5 متر می رسد. در ساخت این بازار از سقف مخروطی استفاده کرده اند. بد نیست بدانید در دو طرف این بازار، کاروانسرا وجود داشت. البته امروزه یکی از آنها تخریب شده و فقط امکان بازدید از یکی از آنها وجود دارد. متأسفانه برخلاف بسیاری از بازارهای قدیمی که هنوز هم در آن داد و ستد انجام می شود، این بازار راکد و خالی باقی مانده بود که با پیگیری مسئولان، اکنون شاهد احیای مجدد این بازار آجری هستیم و این بازار به بازارچه ای برای ارائه صنایع دستی مردم اصفهان و اردستان تبدیل شده است.

کهیاز نام یکی از زیباترین مناطق طبیعی و جاهای دیدنی اردستان است، این منطقه در پنج کیلومتری شرق شهرستان اردستان قرار دارد، وسعت منطقه کهیاز به 42 هزار هکتار می رسد. از سال 1381، سازمان حفاظت از محیط زیست، این منطقه را حفاظت شده اعلام کرد، از نظر طبیعی، در منطقه کهیاز پوشش گیاهی بسیار انبوه و متنوعی وجود دارد، قرارگیری موقعیت خاص منطقه در کنار پوشش گیاهی مناسب و منابع آب کافی، کهیاز را به مکانی امن و آرام برای زندگی حیوانات مختلف تبدیل کرده است. در این منطقه می توانید شاهد انواع گیاهان بوته ای و درختچه ای و انواع گلهای منحصر بفرد باشید. اکوسیستم در این منطقه بسیار پویا است.

در حقیقت هر کجا که انسان پای خود را از طبیعت بیرون بکشد، طبیعت روند معمول زندگی را ادامه خواهد داد. در این منطقه حیواناتی همانند قوچ، آهو، پلنگ، گرگ، کفتار و انواع پرندگان همانند کبک، زاغ، تیهو و سایر پرندگان زندگی می کنند. لازم به ذکر است منطقه حفاظت شده کهیاز را به عنوان یکی از زیستگاه های پلنگ آسیایی می شناسند. از طرفی قوچ ایرانی که از کمیاب ترین انواع قوچ در ایران هست نیز به وفور در این منطقه زندگی می کند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان گفت: با توجه به آثار تاریخی زیاد و جاذبه های مختلف و فراوان گردشگری شهرستان، توسعه گردشگری در اولویت برنامه های اداره میراث فرهنگی اردستان است.

نرگس بهشاد با اشاره به تعطیلات نوروزی و حضور تعداد زیاد گردشگر به شهرستان افزود: صنعت گردشگری یکی از منابع مهم اقتصادی و عامل موثر در توسعه فرهنگی و اجتماعی در جامعه انسانی محسوب می شود و در این راستا برنامه ریزی برای توسعه آن به ویژه در تعطیلات نوروزی در شهرستان انجام شده است.

وی اضافه کرد: این صنعت علاوه بر درآمدزایی و کارآفرینی بسیار گسترده، موجب نزدیکتر شدن ملت ها و فرهنگ ها به یکدیگر شده، در این ارتباط پیش بینی برپایی 2 بازارچه فروش صنایع دستی هنرمندان، محصولات خانگی و تولیدات محلی شهرستان، در شهر اردستان و زواره صورت گرفته، مقدمات اجرایی آن در حال انجام است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان بیان کرد: شهرستان از ظرفیت بالای میراثی و گردشگری برخوردار است، از جمله وجود مسجد های جامع اردستان و زواره با قدمت هزار ساله، مسجد دو طبقه خسرو اردستان، قنات دو طبقه مون ثبت جهانی شده و بسیاری از بناهای تاریخی و محل های گردشگری دیگر زمینه را برای جذب گردشگر فراهم کرده ، امسال درخواست 2 نفر راهنمای گردشگری که دارای کارت فعالیت باشند شده که در اردستان و زواره به گردشگران اطلاعات لازم را ارائه نمایند.

بهشاد اظهار کرد: راه اندازی تور کویرنوردی و گردشگری، نصب تابلوهای راهنمای گردشگری و معرفی جاذبه های تاریخی و گردشگری و فراهم کردن زیرساختهای لازم برای اسکان گردشگران از اقدام های انجام شده است که در گذشته کمتر وجود داشت.

وی گفت: امروزه گردشگری به عنوان یک رویکرد مهم می تواند با برنامه ریزی اصولی و شناسایی مزیت ها و محدودیت ها، نقش موثری در توسعه و تنوع بخشی به اقتصاد بر عهده داشته باشد که در راستای معرفی جاذبه ها گردشگری و ظرفیت های مختلف شهرستان ، سایت اردستان راه اندازی شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان افزود: شهرستان در حال حاضر با استفاده از خانه های تاریخی موجود در شهرهای اردستان، زواره و مهاباد این ظرفیت را افزایش داده و در این راستا چندین خانه تاریخی باز سازی و 16 اقامتگاه بومگردی در روستاها ایجاد شده، 35 اقامتگاه در حال ساخت واخذ مجوزهستند و 2 هتل در اردستان و زواره احداث شده است.

بهشاد افزود: این واحدها شامل مهمانپذیر، هتل، خانه مسافر، اقامتگاه بومگردی، کمپ، اردوگاه و مجتمع است که در حال حاضر ظرفیت اسکان روزانه هفت هزار نفر در اردستان فراهم شده است.

وی پیرامون اینکه طبیعت بکر و ابنیه کمتر شناخته شده اردستان چشم انتظار مسافران نوروزی است، اظهار کرد: اقامتگاه های غیر رسمی شامل مدرسه ها، خوابگاه های دانشجویی، مهمانسرای اداره ها، کمپ های شهرداری و بوستانها می باشد که ظرفیت اسکان روزانه سه هزار نفر را دارند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردستان بیان کرد: در کنار اقامتگاه های رسمی و غیر رسمی نیز اقامتگاه های اضطراری با ظرفیت اسکان سه هزار نفر پیش بینی شده است.