باغ های تاریخی رشت پذیرای مسافران نوروزی هستند

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله و گزارشهای منتشر شده، باغ های تاریخی رشت پذیرای مسافران نوروزی هستند.

سفرهای کم هزینه راهی است که در شرایط اقتصادی فعلی مردم ایران به دنبال آن هستند. در آستانه نوروز برپایی چادر و استفاده از کمپ های نوروزی مورد استقبال مسافران قرار می گیرد و عمدتا بوستانهای شهری پذیرای مسافران است. در رشت نیز بوستان ملت، پارک دانشجو، بوستان مشکات و باغ میراثی محتشم بیشترین مسافران را پذیراست. با این حال دانستن تاریخچه این باغ های تاریخی برای گردشگران خالی از لطف نیست.

«تالاب عینک» در غربی ترین نقطه رشت بزرگترین تالاب درون شهری است. این تالاب از چهار پهنه آبی وسیع تشکیل شده و تصاویر هوایی آن شبیه به عینک است و علت نامگذاری آن هم به همین مناسبت بود؛ این تالاب از چشمه های زیرزمینی واقع در بستر تالاب تغذیه می شود. شهرداری رشت در بخش شرقی این تالاب، بوستانی به نام پارک دانشجو احداث کرده است. در بخش دیگری از این تالاب، مجموعه «رصدخانه کوشیار گیلانی» احداث شده و در حیاط این مجموعه چند کمپ موقت برای مسافران تدارک یافته است. تالاب عینک رشت زیستگاه برخی از پرندگان همچون ماهی خورک، کاکائی، پلیکان پا خاکستری، چرخ ریسک سر آبی، حواصیل شب، کشیم بزرگ، کاکائی سر سیاه کوچک، چنگر نوک سرخ، سینه سرخ و باکلان بزرگ است.

براساس مقاله باغ های تاریخی رشت پذیرای مسافران نوروزی هستند، باید بدانید که در سالهای اخیر لاکپشت گوش قرمز به عنوان آفتی برای ماهی های این تالاب وارد محوطه شد، زیرا با پایان یافتن تعطیلات نوروز خانواده ها با رهاسازی این گونه غیربومی در تالاب و به تصور اینکه به موجود زنده ای برای ادامه حیات کمک کرده اند، به زیست این تالاب آسیب می زنند.

قدیمی ترین باغ میراثی در مرکز شهر رشت، باغ محتشم است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط «اکبرخان بیگلربیگی» ساخته شده است. این باغ بعدها به محتشم الملک، داماد اکبرخان به ارث می رسد و از آن به بعد نامش «باغ محتشم» می شود. این باغ در سال 1339 بخاطر بدهی مالیاتی مالک تصرف شده و به شهرداری رشت واگذار می شود. متاسفانه پس از آن شاهد کوچک شدن وسعت باغ برای ساخت برخی از مراکز دولتی و خدماتی بودیم. بخش باقیمانده باغ در سال 1395 در فهرست آثار ملی ثبت شد.

اکبرخان بیگلربیگی عمارتی موسوم به کلاه فرنگی در حاشیه باغ می سازد که به عنوان مهمانپذیر و اسکان مقامات دولتی استفاده میشد. اکنون در جوار این عمارت زیبا چند کمپ موقت برای اسکان مسافران توسط شهرداری رشت ساخته شده است. اکبرخان اجاره دار گمرکات گیلان، مازندارن، خراسان و کرمانشاه بود و معروف است که غرس نهالهای باغ و خیابان کشی داخل باغ و ساخت عمارت تابستان وسط باغ همگی با نظارت مستقیم «اکبرخان» ساخته شده است. «صادق خان اکبر محتشم الملک»، به عنوان وارث این باغ نیز در چند نوبت والی گیلان می شود و از این زمان به «باغ محتشم» معروف می شود.

درختان تنومند و کهنسال آزاد و عبور پرپیچ و خم رودخانه گوهررود و آبنمای وسط باغ از زیبایی های این باغ دوره ناصری است. در گذشته های دور که باغ محتشم هنوز ملک خصوصی بود، پل چوبی بر رودخانه گوهررود به سمت باغ وجود داشت و در روز 13 نوروز اهالی رشت با پرداخت مبلغ اندکی به باغ می رفتند تا از بالای پل چوبی سبزه های خود را به رودخانه گوهررود بیندازند.

بوستان ملت شهر رشت واقع در بلوار انصاری، بواسطه درختان تنومند و بلند آزاد، همواره مورد توجه بوده است. این بوستان در گذشته معروف به «سیاباغ» بود و اواخر دهه 70 توسط شهرداری رشت تملک شد و به عنوان یکی از بوستانهای بزرگ رشت تغییری کاربری یافت. در ورودی بوستان ملت خانه ای با معماری بومی روستایی گیلان موجود است که دهه 70 از محل اصلی خود در روستای رودبنه، واچینی و در ورودی بوستان ملت دوباره چینی شده است. این الگو بعدها در احداث تنها اکوموزه ایران یعنی «موزه میراث روستایی گیلان» نیز بکار گرفته می شود.

تالار مرکزی رشت، کمپ مسافران، پلانتاریوم یا مرکز آموزشی نجوم برای نوجوانان، نصب چندین ساعت آفتابی و کافه سایه از جمله جاذبه های بوستانی است که بیشترین چادرهای مسافرتی در پیک سفر به گیلان در آن برپا می شود.

بوستان سالار مشکات باقیمانده باغ وسیع «حاج حسینعلی سالار مشکات» است که حد غربی رشت را فرا می گرفت و بخش هایی از آن باغ چای بود. حسینعلی سالار مشکات، فرزند حاج میرزا علی اکبر مشکات السلطنه و از خاندان منجم باشی لنگرود بود. پدر وی از سوی احمدشاه قاجار لقب سالار مشکات یافت. او از رجال گیلان عصر پهلوی و از ملاکین قاسم آباد علیا در شهرستان رودسر بود و مالکیت بخشی از محله چومارسرای رشت از آن وی بود. مالکیت باغ نیز در اصل متعلق به همسر مشکات السلطنه، مرحومه سیده ماهرخ بلغاری بوده است. سالار مشکات در دهه 40 رئیس انجمن شورای شهر رشت نیز بود.

این باغ در اوایل دهه 40 خورشیدی یکی از تفرجگاه های مردم شهر رشت بود و یخچال معروف چومارسرا در این باغ قرار داشت و تابستانها یخ مورد نیاز محلات غرب رشت را تامین میکرد. باقیمانده این باغ بزرگ در سالهای اخیر توسط مدیریت شهری از وراث سالار مشکات خریداری شد و طی دو فاز به عنوان بوستان سالار مشکات تغییر کاربری یافته است. باغ سالار مشکات به واسطه داشتن درختان تنومند آزاد، ذخیرگاه ژنی این گونه بومی است و دورتادور برف چال یا همان یخچال داخل باغ نیز درختان آزاد کاشته شده که هم موجب سایه اندازی و ماندگاری بیشتر یخ میشد و هم ریشه های درختان نقش تصفیه کنندگی داشت. درب باغ سالار مشکات در زمانیکه ملک خصوصی بود در روز 13 نوروز به روی عموم باز میشد و اهالی رشت روز طبیعت را در این باغ بزرگ می گذراندند.