مطالعه مردم شناختی آیین های اربعین در ایران و عراق انجام شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبر و گزارشهای منتشر گشته، مطالعه مردم شناختی آیین های اربعین در ایران و عراق انجام شد.

طرح پژوهشی «مطالعه مردم شناختی آیین های اربعین در ایران و عراق در چهارچوب های تدوین بانک اطلاعات اطلس مردم نگاری ایران» در پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به انجام رسید.

زهرا زارع، عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم شناسی و مجری طرح گفت: آیین زیارت اربعین با وجوه گوناگون فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود بستری مناسکی است با پیچیدگی های فراوان و لایه لایه که در سالهای اخیر از سوی اندیشمندان علوم اجتماعی مورد اقبال و مطالعه قرار گرفته است، اما با توجه به اینکه سهم کتب و مقالات پژوهشی با رویکرد مردم شناسی در این حوزه بسیار اندک و ناچیز بوده، پژوهش حاضر به مطالعه ای مقدماتی(pilot study) حول محور چگونگی اشکال رفتار آیینی و مناسکی زیارت اربعین پرداخته است.

وی افزود: مستندسازی و ارائه تصویری کلی از زوایای گسترده تحقیق در گام نخست، موجب فراهم کردن زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی در حوزه تجزیه و تحلیل فرهنگ و آداب و رسوم شیعی و تحلیل تغییرات و تطورات مناسکی و گفتمانی و نیز تحلیل نقاط قوت و چالش های احتمالی این آیین را به دنبال خواهد داشت.

عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم شناسی بیان کرد: در گزارش مقدماتی پیش رو به طرح موضوعاتی از این دست پرداخته شده است: فلسفه زیارت اربعین و پیشینه آن، اربعین و نمادپردازی عدد چهل در سنت اسلامی و به طور خاص سنت شیعی و عرفانی، جایگاه زیارت اربعین در متون حدیثی و فقهی، احیای سنت پیاده روی توسط علمای دینی در ده های گذشته، تحولات سیاسی اجتماعی دهه های اخیر در عراق و فضای باز دوران پساصدام، ساختار جمعیتی و فرهنگی و گفتمان های اصلی عراق، معرفی مسیرهای پیاده روی اربعین، مؤلفه های اساسی و خرده آیین های مناسک اربعین که هریک از آنها را میتوان نمودی از تجربه قدسی زائران اربعین مانند موکب ها و چگونگی خدمات و ساختار و تنوع آنها، خوراک، نذورات، نحوه عزاداری و عناصر آن مانند زنجیرزنی، هوسه خوانی و تشابیه دانست.

مجری طرح پژوهشی مطالعه مردم شناختی آیین های اربعین در ایران و عراق در چهارچوب های تدوین بانک اطلاعات اطلس مردم نگاری ایران تصریح کرد: تحقیق پیش رو از سنخ تحقیق کیفی و از نوع توصیفی تحلیلی است و نگارنده می کوشد در قالب خرده روایت هایی کوتاه، آنچه که در پیاده روی اربعین رخ می دهد را به تصویر کشیده و در قالبی مردم شناختی تبیین کند.

وی افزود: همچنین این طرح پژوهشی با پیوند مطالعات تاریخی با دانش مردم شناسی در پی ترسیم تصویری چند وجهی، واضح و مستند از مناسک اربعین است و می کوشد تحلیلی انتقادی از این آیین را ارائه کند.