یک کاوش باستان شناسی تاریخ تفرش را متحول کرد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده و گزارشات واصله، یک کاوش باستان شناسی تاریخ تفرش را متحول کرد.

شهرستان تفرش دو غار به نامهای غار علی خورنده و غار گاوخور در فاصله سه کیلومتری جنوب غربی تفرش و در نزدیکی روستای کوهین دارد که در ارتفاعات کوه نقره کمر معروف به خشه واقع شده اند.

غار علی خورنده تالاری با ابعاد بزرگ، ارتفاعی 10 متری و حوضچه دارد. جذابیت این غار به یک چاه عمیق با عمق پنج متر به نام حمامک و حفره ای دیگر به نام مسجدک هست که در این غار قرار گرفته است.

اما حالا فعالیتهای یک معدن در فاصله ده متری از آن موجب نارضایتی مردم شده است، چون می گویند فعالیت این معدن باعث خشک شدن چشمه هایی می شود که زمین های آنها را آبیاری می کند.

با توجه به اهمیت منطقه به لحاظ تاریخی و طبیعی مردم در یک سال و نیم گذشته درخواست دادند که این غارها ثبت اضطراری و حضور باستان شناسان در منطقه شوند.

پس از ثبت ملی، پژوهشگاه میراث فرهنگی مجوز گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم غار علی خورنده و گاوخور به سرپرستی علی هژبری را صادر کرد و هشت گمانه در محوطه زده شد.

هژبری برای بررسی های بیشتر از گروهی متشکل از متخصصان میان رشته ای باستان شناس، مردم شناس، زمین شناس، گیاه شناس، حشره شناس، باستان جانورشناس، غارشناس و مستندشناس به مدت 40 روز کمک گرفت و در این منطقه حاضر شد.

هژبری در شناسایی اولیه، یک کتیبه یونانی، گورستان اشکانی و محوطه استقراری پیدا کرد. همچنین افزون بر این دو غار پنج غار دیگر را هم شناسایی کرد.

وی و تیمش به کمک گروه غارنوردان کشف کردند که غار «علی خورنده» یک طبقه نیست بلکه سه طبقه است و در هر سه طبقه انسانها زندگی کردند و بقایای جانوری، سفال و قطعات کوچک چرم در آن پیدا شده است.

حشره شناس حاضر در گروه یک حشره خاصی را تشخیص داد که تاکنون در جهان نمونه آن وجود نداشته و قرار است به زودی به نام «تفرش» ثبت شود.

همچنین باستان جانور شناس تخمین زده بقایای حیوانی کشف شده از این غار احتمالاً متعلق به 50-30 هزار سال پیش است و با بررسی های که توسط دکتر فریدون بیگلری انجام شد بقایای پارینه سنگی میانه از 30-300 هزار سال پیش را کشف کردند.

هژبری معتقد است با توجه به یافته های دوره پارینه سنگی لازم است بررسی و شناسایی شهر تفرش مجدداً بازنگری شود تا اطلاعات دقیق تری بدست آید.

در بررسی های باستان شناسی تیم هژبری که در محوطه ای در ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر انجام دادند در اطراف غارهای ثبتی موفق به کشف یک محوطه باستانی دوره های ایلخانی، تیموری و صفوی یک گورستان متعلق به دوره اشکانی، هفت غار، یک کتیبه یونانی شدند.

در این کتیبه که خط نوشته آن برای بررسی به آتن ارسال شده مشخص شده 9 نیایشگاه در اینجا وجود داشته است.

اینکه آیا این هفت غار، نیایشگاه بوده اند یا نه در دست بررسی است. ولی مطمئناً دو تا سه غار با اطمینان بیشتری به این حدس نزدیک اند. یک اشکفت تخت حسن عسکری در منطقه هست که مردم تا همین اواخر به آنجا می رفتند و قرآن تلاوت و نذر و نیاز می کردند. باستان شناسان در همین غار بقایای انسان های پیش از تاریخ را توسط دکتر بیگلری کشف کردند که مربوط 40-50 هزار سال پیش بود و در محدوده همین غارها قرار دارد و اهمیت کوه «خشه» و اطراف آن را در جنوب شهر تفرش دوچندان می کند.

سعید حیدری، باستان شناس تفرشی می گوید: در پی حضور تیم باستان شناس، سفال هایی از دوره مس و سنگ و دوره اشکانی و سلجوقی، کتیبه یونانی، سکه ایلخانی و دو غار مخفی در غار علی خورنده و اهمیت ویژه آن و ارتباط با آئین مهر کشف شد.

وی گفت: برای صیانت و حفظ آثار میراث فرهنگی عرصه و حریم غارها را تعیین کردیم. می دانیم پس از ثبت یک اثر زمان زیادی برای تعیین عرصه و حریم لازم است اما با توجه به اهمیت محوطه، توانستیم در مدت چند ماه مجوز تعیین عرصه و حریم را دریافت کنیم و کارهای باستان شناسی لازم را انجام دهیم.