ارائه توضیحاتی درباره وضعیت اسکلت بانوی اشکانی تپه اشرف

ایسنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده، ارائه توضیحاتی درباره وضعیت اسکلت بانوی اشکانی تپه اشرف صورت پذیرفت.

در هفتمین فصل کاوش در تپه اشرف که در مسیر لوله گذاری آب به سمت شرق این تپه انجام شد، علاوه بر کشف شواهدی از سفال و معماری قبرها، اسکلتی از یک نوجوان و یک بانوی متعلق به دوران اشکانی و نیز بازمانده ای از یک اسب به دست آمد. این یافته ها بدون اینکه مرمت شوند ابتدا در بنای تاریخی چهل ستون اصفهان قرار داده شدند، اما با توجه به شرایط نامناسب نگهداری آنها، به یکی از انبارهای اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان در حومه شهر اصفهان منتقل شده اند و برنامه ای برای مرمت و انجام مطالعات پژوهشی و آزمایشگاهی و همچنین فراهم کردن شرایط بازدید از آنها وجود ندارد.

علیرضا جعفری زند، سرپرست هیئت کاوش باستان شناسی در تپه اشرف گفت: در کاوش فصل هفتم در تپه اشرف، تعدادی اسکلت بدست آمد از جمله اسکلت یک اسب و یک بانوی اشکانی که ما آنها را بسته بندی کرده و به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان تحویل دادیم.

او پیرامون ارائه توضیحاتی درباره وضعیت اسکلت بانوی اشکانی تپه اشرف ادامه داد: این اسکلتها مدتی در چهل ستون قرار داشتند و در یکی از ایوانچه های ضلع غربی این بنا نگهداری می شدند که نسبت به این شیوه نگهداری اعتراض کردم، چرا که در معرض باد و باران قرار داشتند؛ به همین دلیل به یکی از انبارهای اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان در حومه اصفهان منتقل شدند.

این باستان شناس با بیان اینکه اسکلت ها به مرمت نیاز داشتند، ولی این امر به دلیل نبودن بودجه محقق نشد، بیان کرد: موضوع مرمت آنها را پیگیری و درخواست خود را ارائه کردم، ولی از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان اعلام شد که هزینه مرمت این اسکلتها 70 میلیون تومان است و این موضوع را مطرح کرد که چون اسپانسر کاوش باستان شناسی در فصل هفتم، اداره آب و فاضلاب استان بوده است، بنابراین آنها باید هزینه مرمت را نیز تقبل کنند. اداره آب و فاضلاب هم حاضر به پرداخت این هزینه نشد و فقط به خاطر 70 میلیون تومان، آثار متعلق به دوره اشکانی به انبار منتقل شدند.

او در توضیح چگونگی حمایت اداره آب و فاضلاب استان در فصل هفتم کاوش در تپه اشرف توضیح داد: گاهی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان داوطلب انجام کاوش می شود و گاهی عملیات، عملیات نجات بخشی است که در فصل هفتم کاوش در تپه اشرف چنین موضوعی اتفاق افتاد یعنی اداره آب و فاضلاب یا وزارت نیرو تصمیم گرفت که به منظور تأمین آب شرق اصفهان عملیات لوله گذاری را در تپه اشرف انجام دهد که من از انجام این عملیات، پیش از کاوش جلوگیری کردم، چون می دانستم که نهشته های تاریخی جلوی تپه اشرف وجود دارد.

جعفری زند اضافه کرد: یک سال جلوی عملیات اداره آب و فاضلاب گرفته شد تا مجوز فصل هفتم کاوش باستان شناسی در تپه اشرف را دریافت کردیم و اداره آب و فاضلاب هزینه این کاوش را تقبل کرد تا بعد بتوانند لوله را از آنجا عبور دهند.

سرپرست هیئت کاوش باستان شناسی در تپه اشرف درباره یافته های حاصل از کاوش فصل هفتم در این محوطه تاریخی گفت: اولاً در تپه اشرف یک گورستان اشکانی و نه فقط یکی دو اسکلت وجود دارد، اما مسئله این بود که فضایی که ما مجوز انجام کاوش در آن را داشتیم تا بعد بتوانند نسبت به عملیات لوله گذاری اقدام کنند دارای پهنای حدود یک متر و 20 سانتیمتر و طول 75 متر بود و در واقع ما در آنجا یک برش زدیم، در حالی که اصل این آثار هنوز زیر خاک است.

او افزود: در این کاوش علاوه بر اسکلت یک بانوی اشکانی و بازمانده ای از یک اسب، سفال های دوره اشکانی و یک چاه مربوط به دوره ساسانی کشف شد که حتی میتوان به جدیت اعلام کرد این چاه پیش از دوره ساسانی هم وجود داشته است که ما روی آن را پوشاندیم. همچنین یک کارگاه فلزگری بدست آمد که در آن یک سکه متعلق به دوره اشکانی وجود داشت، ضمن اینکه کارگاه گرفتن عصاره میوه نیز کشف شد؛ یعنی یافته های بسیار چشمگیری حاصل شد که نشان دهنده وجود اصفهان در زمان دوره اشکانی بود.

در حالی که سرپرست هیئت کاوش باستان شناسی در تپه اشرف به وجود یک گورستان متعلق به دوران اشکانی در تپه اشرف تأکید دارد و قدمت اسکلت های کشف شده در فصل هفتم کاوش در این تپه ی تاریخی را متعلق به دوران اشکانی میداند، اما ساغر حمیدی، مدیر اداره کل موزه ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان اعلام کرد که ممکن است این اسکلتها متعلق به دوره اشکانی نباشد، چرا که هیچ بررسی خاصی بر روی آنها انجام نشده و صحبتهای علیرضا جعفری زند در خصوص تعلق اسکلتها به دوره اشکانی صرفا براساس سایر آثار و لایه هایی است که آنجا کشف کرده بودند!

ساغر حمیدی، مدیر امور موزه ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان افزود: اسکلتهای بدست آمده فعلاً در یکی از انبارهای اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان قرار دارد و جای آنها محفوظ است، ولی برای تأمین بودجه آن پیش بینی خاصی نشده و نتوانستیم برنامه خاصی برای آن انجام دهیم.

او اضافه کرد: زمانی که این اسکلتها کشف شد به منظور حفاظت از آنها دور آنها را تخته گذاشته و گچ ریختند تا بتوانند آن را به صورت یکپارچه درآورند. از این رو این یافته ها در حال حاضر به صورت جعبه گچی است و به همین دلیل حجم خیلی سنگین و بزرگی را تشکیل داده و اصلاً امکان نمایش در موزه ها و بازدید وجود ندارد، چون هیچ چیزی از آن مشخص نیست و نیازمند این است که از حالت جعبه گچی بیرون آمده، باز شده و پاکسازی شود و آزمایش ها و بررسی مطالعاتی نیز توسط متخصصان و پژوهشگران ویژه درباره آنها انجام شود.

مدیر اداره کل موزه ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گفت: هنوز اقدام کارشناسی و پژوهشی بر روی این اسکلتها انجام نشده و همان زمانی که کشف شدند به مدیر کل میراث اصفهان اعلام کردیم که به بررسی و مطالعات آزمایشگاهی نیاز دارند، اما ظاهراً پیش بینی های لازم برای این مرحله انجام نشده بود و فقط به صورت یک جعبه گچی به ما تحویل داده شد. ما هم نمی توانیم برنامه ریزی خاصی برای آن انجام دهیم، چون موضوع به مباحث باستان شناسی باز می گردد و به همین دلیل فعلاً در یکی از انبارهای اداره باقی مانده تا بتوانیم اعتباری برای بررسی های انسان شناسی و ریخت شناسی آن بدست آوریم.

حمیدی این مسئله را نیز یادآور شد که با توجه به انجام نشدن مطالعات آزمایشگاهی، ممکن است اسکلتهای بدست آمده متعلق به دوره اشکانی نباشد.

او توضیح داد: هیچ بررسی خاصی روی اسکلتها انجام نشده و آقای دکتر زند طبق آثار و لایه هایی که آنجا کشف کرده بودند، موضوع قدمت آنها را مطرح کردند، ولی به صورت تخصصی در این زمینه کاری انجام نشده و به مطالعه و پژوهش نیاز دارد. در مورد چنین مطالعاتی لازم است که پیش بینی برای اعتبارات آن قبل از کاوش انجام شود، چرا که اعتبارات ما بسیار محدود است و نمی توانیم برای آن برنامه ریزی خاصی داشته باشیم یعنی برنامه ریزی ها برای اقدامات مطالعاتی و آزمایشگاهی باید در همان مرحله کاوش انجام میشد.

با این وجود، محسن جاوری، دانشیار دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان نیز ضمن اشاره به اهمیت یافته های حاصل از هر هفت فصل کاوش در تپه اشرف و با بیان اینکه آثاری از دوره هخامنشیان به بعد در محدوده جی و شهرستان وجود دارد، گفت: تپه اشرف، بخشی از تاریخ اصفهان است که مورد غفلت قرار گرفته و بعد از انقلاب به کاوش مرحوم عقیل عابدی در سال 65 محدود شد و بعد هم حفاری هایی طی چند فصل توسط آقای جعفری زند انجام شد که در آخرین فصل، بقایای جانوری و اسکلتهای انسانی و تدفین و مقادیر بسیار زیادی از سفال بدست آمد، اما حفظ این داده ها به برنامه پژوهشی و اقدام مستمر نیاز دارد، چرا که باستان شناسی یک فعالیت مستمر است و نباید در همین مرحله رها شود، چون تقطیع در کار آسیب رسان است.

این باستان شناس با اشاره به اهمیت تپه اشرف و با بیان اینکه بخشهای مهمی از تاریخ اصفهان در این محوطه تاریخی قرار داد، بیان کرد: قبل از اینکه بافت شهر اصفهان در قرن سوم هجری قمری در محدوه اطراف مسجد جامع اصفهان شکل بگیرد، بخش بزرگی از تاریخ اصفهان در محدوده جی و شهرستان شکل گرفته که در این نقطه آثاری از دوره هخامنشیان و بعد از آن وجود دارد و قسمتهای مدفون از تاریخ اصفهان در این محدوده وجود دارد که در متون از آنها ذکری به میان نیامده است.

او در مورد اهمیت تپه اشرف و لزوم توجه مسئولان شهری و استانی به این محوطه تاریخی گفت: باید اهمیت تپه اشرف آویزه گوش مسئولان باشد و برای آنها اهمیت پیدا کند و به قول فرنگی ها بولد شود و روی این آثار حساسیت پیدا کنند.

جاوری افزود: مسئولان باید به تپه اشرف به عنوان یک فرصت برای اصفهان نگاه کنند و بدانند که این محوطه می تواند از نظر گردشگری نیز مکانی برای بازدید باشد. آنجا نمایشگاهی است که قابلیت ایجاد موزه فضای باز را دارد و لازم است که کاوش باستان شناسی گسترده ای در آنجا انجام شود.

این باستان شناس بیان کرد: دکتر جعفری فصل هفتم کاوش در تپه اشرف را در یک کانال ساده انجام داد ولی در همان محدوده، داده های بسیاری را بدست آورد. این تپه قابلیت انجام کاوش گسترده و تبدیل به یک موزه فضای باز را دارد و برای شهر اصفهان که یکی از شهرهای کهن جهان است اهمیت بسیاری دارد. اصفهان شهری است که در همه جهان شناخته شده و آثار مهمی دارد اما تپه اشرف مورد غفلت قرار گرفته است یعنی دیدگاه خوبی روی آن وجود ندارد، در حالی که می تواند به یک فرصت تبدیل شود.