محرم در آینه آیین ها در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای منتشر گشته، محرم در آینه آیین ها در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

این برنامه با حضور سهیل محمودی، محمد حسین ایمانی خوشخو، هوشنگ جاوید، داوود فتحعلی بیگی، عیسی علیزاده، مجید ضرغامی، علیرضا تابش، رحمت امینی و سایر اساتید دانشگاه و هنرمندان عرصه هنرهای آیینی در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

در ابتدای مراسم پس از قرائت قرآن کریم، کلیپی عاشورایی «مکن ای صبح طلوع» به رهبری لوریس چکناواریان پخش شد و در ادامه سهیل محمودی ضمن خوشامد به حضار افزود: آیین سوگواری امام حسین (ع) از جدی ترین و همگانی ترین آیین های اسلام است. یک آیین نوروزی داریم که برخاسته از مردم و یک آیین سوگ که همین محرم است.

سپس محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی گفت: در نگرش های مختلفی که ما به گردشگری فرهنگ داریم، گردشگری مقوله ای فرهنگی بر پایه تعاملات اجتماعی است. امروزه اگرچه گردشگری درآمدزاست اما هدف اولیه نیست، بلکه توسعه فرهنگی و بازکردن نمای کشور در آینه فرهنگ است. در همین گردشگری هم شاخه هایی چون میراث، هنری و آیینی داریم. ابررویداد اربعین برای ما الان خیلی مهم است، ما هم آن را بررسی کردیم و ثابت شد که مهمترین رویداد مذهبی دنیاست.

رئیس پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی افزود: گردشگری آیینی هم وابستگی زمانی و هم مکانی دارد، مثل اربعین که هر دو را دارد. آیین ها در مکانهای مختلف اجرا می شود؛ از بازار گرفته تا مساجد، حسینیه ها، تیمچه ها حتی در خانه ها و...برخی از قبل می گفتند که در ایام محرم گردشگری تعطیل است، من همیشه مخالف این حرف بودم، چون خارجی ها همیشه از آن استقبال می کنند، پس به عنوان جاذبه محرم نباید گردشگری تعطیل شود. مثل مراسم تعزیه در شوش و مشعل گردانی و قالیشویی در کاشان که چنین تلفیقی را در هیچ کجا نمیتوان مشاهده کرد.

ایمانی خوشخو در پایان با اشاره به گفته هانری کربن که «شیعه توانسته است ضمن حفظ مذهب گذشته، با تکیه بر امامی که خواهد آمد آینده را هم داشته باشد و این در هیچ دین و مذهبی نیست» گفت: یکی از عللی که باعث می شود چراغ امام حسین (ع) خاموش نشود، وجود امام عصر (عج) است که همین موضوع شیعه و نهضتش را زنده نگه می دارد.

در ادامه مراسم هوشنگ جاوید گفت: هفته آینده پس از بیست و یک سال صدای بیست و پنج منقبت خوان از سوی حوزه هنری رونمایی شود و بسیاری از این منقبت خوان ها از دنیا رفته اند.

وی افزود: مسئله فعلی ما موضوعات تعزیه اجتماعی در ایران است که اصلا به آن توجهی نکرده ایم و شاید ندانیم چیست. درحالی که سوگواری های اجتماعی، سوگواری مذهبی را تقویت کرده در حالی که خودش در طول زمان ضعیف شده است. ما حتی در کردستان شیون گاه داشتیم الان هم وجود دارد اما ضعیف شده است. زمان های سوگواری خیلی مهم است که برخی سنتی هستند مثل درو کردن تعزیه عاشورا که دقیق زمانی برگزار می شود که بخواهند گندم درو کنند تا محصولشان زیاد شود.

این پژوهشگر پیشکسوت آیین های ایرانی افزود: درباره موسیقی اصالت ها، ریتم، تلفیق، تیپ و...را داشتیم که اصلا رعایت نکردیم و همه چیز الان رها شده و در واقع از جوان ها ایراد هم می گیریم که چرا درست رعایت نمی کنند، درحالی که اصلا راه درستش را یاد نگرفتند حتی خواندن نوحه خوانی در کشور ما جایگاه خاص از قدیم داشته که بدان بی توجهی کردیم.

جاوید با اشاره به اینکه تاریخ برای این است که همین چیزها را نشان دهیم که در قدیم داشتیم، توضیح داد: این تاریخ شیون ماست، در پاسخ کسانی که می گویند در ایران شیون و غم نبوده، باید گفت اصلا مگر چنین چیزی می شود؟ ما پیکرک هایی داریم که نشان می دهد برای شیون کردن بوده، حتی آیین کرب زنی داریم برای دو هزار و هفتصد سال پیش که بعد در آیین اسلامی تلفیق شده است.

نویسنده کتاب موسیقی رمضان افزود: نخستین زنی که بعد واقعه کربلا مرثیه خاص اجرا می کند ام البنین (س) مادر حضرت عباس (ع) است. در طول سالهای بعد واقعه هم بین اعراب مرثیه راه می افتاد، ولی مرثیه سرایی ایرانیان قرن اول و دوم هجری وجود داشت، که اینها ناشناخته مانده است، چون به زبان عربی است. کاش کسی پیدا شود و این موارد را ترجمه کند. سوگ از کیومرث و فریدون در ایران شروع می شود و نخستین سوگواری گروهی به مرثیه سیاوش و سپس به رستم می رسد، مرثیه نامه نویسی از عهد ساسانی به بعد شروع می شود و بعد به دوره اسلامی می رسیم. تحول مرثیه در ایران از قرن هفتم شروع می شود کسایی مروزی اولین نوحه معروف را دارد که مربوط به کربلاست.

در ادامه سهیل محمودی، شاعر و سخنران نشست نیز طی صحبت هایی گفت: تهران از سالهای آغازین قرن نوزدهم دو وجهه عزاداری را دارد، یکی در خانواده های رجال قاجار است؛ مخصوصا بانوان در خاندان های خاص و وجه دوم تکیه دولتی ها که متاسفانه اینها از بین رفته اند و الان فقط یک کوچه بنامش مانده است، هرچند آن دوره 6-7 هزار نفر را در خود جا می داد.

وی در ادامه یادآور شد: نسل عزاداری ها در هیأت ها شکل می گیرد، هیأت در جمع کردن مردم مهمتر از مساجد بود. این هیأت ها مبنای عزاداری در تهران می شوند، حتی چهارپایه خوانی در بازار و هیأت ها داشتیم.

در ادامه علی صابر دقایقی به خواندن مرثیه دشتی پرداخت.

بخش پایانی این مراسم نیز به تجلیل از استاد «داوود فتحعلی بیگی» پیشکسوت عرصه تعزیه و نمایش های آیینی و سنتی ایرانی اختصاص داشت که این بخش با حضور دکتر رحمت امینی، تابش، هوشنگ جاوید، دکتر ایمانی خوشخو برگزار شد.

در این بخش، فتحعلی بیگی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: تعزیه بزرگترین هنر ایرانی است که بزرگان نمایش جهان پس از دیدن آن حیرت زده می شوند. اما خود ما آنطور که باید به آن بها نداده ایم. به خود امام حسین (ع) قسم هر کار کردم برای خودش بود و توقعی هم از هیچکس برای کاری ندارم. تعزیه زیاد اجرا کردم، در یکی از این تعزیه ها نقش حر را داشتم و آن را نگه داشتم برای خودم بلکه شفیعم باشد.