فاجعه زیردریایی تایتان مسائل مربوط به عملیات نجات و نظارت بر سفرهای پرخطر را در مرکز توجه قرار داد

ایسنا/ براساس خبرهای واصله، فاجعه زیردریایی تایتان مسائل مربوط به عملیات نجات و نظارت بر سفرهای پرخطر را در مرکز توجه قرار داد.

کوهنوردان مدتهاست تا فراز کوه اورست کوهنوردی کرده اند و دانشمندان نیز با زیردریایی به اقیانوس منجمد جنوبی سفر کرده اند. در دهه های اخیر، مسافرانی با جیبهای پرپول و مهارتهای نه چندان زیاد به این کاوشگران ملحق شده یا حتی در مواردی از آنها پیشی گرفته اند و برای بازدید از فضا یا عمق اقیانوس هزینه کرده اند، اما جان باختن پنج سرنشین زیردریایی «تایتان» ثابت کرد که در زمان رخ دادن یک اشتباه، هیچ تدبیر حفاظتی واضحی وجود ندارد.

تراژدی که هفته جاری اتفاق افتاد، مسائلی حول محور عملیاتهای نجات و نظارت دولت بر دنیای جدید گردشگری را مورد توجه قرار داده و چندین سوال مطرح می کند: چه کسی مسئول جست و جو و نجات است؟ چه کسانی برای این نوع تجربیات هزینه می کنند؟ آیا میتوان برای چنین فجایعی بیمه خریداری کرد؟

تمامی این سوالات در زمانی شکل گرفته اند که تعداد روزافزونی از علاقمندان با هیجان به سراغ ماجراجویی های پرخطر می روند.

«آنتونی برکلیچ» مشاور مسافرتی و بنیان گذار سرویس سفر لوکس «Inspired Citizen» بیان کرد: «مردم خواهان این نوع تجربیات هستند و تقاضا برای آنها ادامه خواهد داشت، آنها تمایل خواهند داشت که هزینه های گزافی را برای این تجربه بپردازند.»

در سالهای اخیر نوآوری در فناوری، تجربیات جدیدی در سفر فراهم کرده است و مسافران ثروتمند تمایل دارند برای تجربیات جدید، به ویژه سفر به فضا و کاوش زیرآب پول بیشتری خرج کنند.

سالانه حدود یک میلیون گردشگر برای انواع کاوش در زیر آب اقدم می کنند. این نوع کاوش ها می تواند تورهای کوتاه با استفاده از زیردریایی باشد که در یک سفر دو ساعته تا عمق 100 فوتی زیر موج های جزیره «مائوئی» می روند و 180 دلار هزینه دارد یا می تواند اقامت شبانه در هتل زیردریایی «لاورز دیپ» باشد که برای آن باید شبی 300 هزار دلار هزینه کرد. کاوش با زیردریایی «تایتان» برای بازدید از بقایای کشتی تایتانیک به ازای هر نفر 250 هزار دلار هزینه داشت.

«دیگو گومز» که یک پزشک 36ساله ساکن «سیاتل» است در ماه فوریه از «جنوبگان» بازدید کرد. او این سفر را با شرکت کشتیرانی «سیبورن کروز لاین» انجام داد که قیمت بیشتر کابین های آن از 10 هزار دلار آغاز می شود. او پس از رسیدن به اقیانوس منجمد جنوبی موفق شد به کمک زیردریایی کاوشی «سیبورن» نگاهی به کف اقیانوس بیندازد.

پیش از اینکه سرنوشت «تایتان» مشخص شود آقای «گومز» گفت که این تجربه فراتر از انتظاراتش بود. او گفت که مردم هرگز درباره زندگی زیر آب در قطب جنوب چیزی نمی شنوند و این چیزی است که باعث شد برای این سفر ثبت نام کند.

«گومز» پیش از سفر به همراه سایر همسفرانش درباره اقدامات امنیتی در زیردریایی تعلیم دیدند و زمانی که به عمق 1000 فوتی دریا رفتند به طور مدام با کشتی در ارتباط بودند.

«گومز» گفت: «من کاملا احساس امنیت می کردم و دوباره این کار را انجام خواهم داد.»

گردشگری در فضا هم قابل توجه است. گردشگری در این حوزه در حال توسعه است و شرکتهایی همچون «بلو اوریجین» و «اسپیس ایکس» در حال حاضر پرتابهای زیر مداری موفقیت آمیزی داشته اند.

شرکت صنایع گردشگری فضایی «ویرجین گلکتیک» که قیمت بلیتهای پروازهای فضایی آن از 450 هزار دلار شروع می شود، اعلام کرد که برای نخستین پرواز خود در هفته آینده برنامه ریزی کرده است.

البته مسافران علاقمند به سفر فضا باید آموزشهایی ببینند. شرکت «بلو اوریجین» (Blue Origin) متعلق به «جف بزوس» که «ویلیام شاتنر» ستاره تلویزیونی «پیشتازان فضا» از مسافران اوست، اعلام کرد که مسافران می توانند فقط در دو روز برای تجربه سفر به ارتفاع 62 مایلی بالای زمین، آموزش کامل ببینند.

سیستم های حمایتی و بیمه برای انواع بسیاری از سفرهای ماجراجویانه قابل استفاده هستند. کسانی که مایل هستند به «اورست» صعود کنند، می توانند به شرکتهای اعزامی بپیوندند، «شرپاها» (بومیان نپال) را استخدام کنند تا آنها را در طول صعود راهنمایی کنند و بیمه مسافرتی را برای حفاظت تا ارتفاعات بلند کوه خریداری کنند. وقتی شرایط طبق برنامه ریزی ها پیش نرود، شرکتها اغلب می توانند این افراد را به بیمارستان ببرند یا یک عملیات نجات صحرایی انجام دهند، البته اگر از موقعیت مکانی آنها آگاه باشند. اگر این افراد هنگام تلاش برای صعود به قله در هیمالیا دچار سرمازدگی شوند، هلیکوپتر می تواند آنها را به مکان دیگری منتقل کند.

«نیک گوراسی» سخنگوی «سرویوس گروپ» (Servius Group) که یک شرکت ارائه دهنده امنیت مسافرتی است، اعلام کرد که هزینه ها برای سفرهای گوناگون از اعداد پنج رقمی تا شش رقمی متفاوت است.

همچنین شرکتهای به اصطلاح "کمک مسافرتی" وجود دارند که عضویت سالانه را برای نیازهای امنیتی، پزشکی و خدمات نجات ارائه می کنند. «راس تامپسون» مدیر اجرایی شرکت «کوواک گلوبال» گفت که این شرکت خدمات «غرامت کامل» را برای موارد پزشکی و امنیتی از جمله جست و جو و نجات ارائه می کند. به گفته «تامپسون» تاکنون هزینه خدمات به هیچ یکی از مشتری های این شرکت از حداکثر مبلغ پوشش فراتر نرفته و گران ترین عملیات این شرکت به مسافری مربوط بوده که از اندونزی به کانادا منتقل شده و مورد بحرانی کووید-19 داشته است. هزینه این عملیات 400 هزار دلار تمام شد.

در ایالات متحده آمریکا آژانس های فدرال و دولتی از جمله «سازمان پارک ملی»، هزینه های عملیات جست و جو و نجات را با توجه به موقعیت مکانی فرد پوشش می دهند. برای عملیاتهای نجات در دریا، «گارد ساحلی ایالات متحده آمریکا» که رهبری عملیات نجات زیردریایی «تایتان» را نیز بر عهده گرفته بود، از لحاظ قانونی اجازه ندارد که برای عملیاتها هزینه ای دریافت کند.

در جریان تلاش گسترده برای نجات زیردریایی «تایتان»، سه کشور حداقل 9 کشتی و چندین هواپیما و وسایل نقلیه از راه دور را به کار گرفتند. کارشناسان تخمین می زنند که هزینه این کار حداقل ده ها میلیون دلار خواهد بود.

«تامپسون» مدیر اجرایی شرکت «کوواک گلوبال» هزینه جست و جو و تلاش برای نجات زیردریایی «تایتان» را حدود 100 میلیون دلار تخمین زده است؛ چرا که به گفته او استفاده از زیردریایی هدایت پذیر از راه دور (R.O.V) هزینه بسیار زیادی دارد.

«میکی هستینگس» مدیر «انجمن ملی جست و جو و نجات» (یک انجمن غیردولتی) بیان کرد: «در نهایت، کسانی که مالیات پرداخت می کنند مسئول خواهند بود؛ چرا که بودجه گارد ساحلی از همین طریق تامین می شود.»

اما به گفته «کریس بویر» مدیر اجرایی انجمن جست و جو و نجات، اغلب گروه های محلی جست و جو و نجات سازمانهای داوطلبانه هستند.

«بویر» به این نکته اشاره کرد که این سطح جدید سفرهای پرمخاطره، مستلزم بازنگری در این است که هنگام وقوع فاجعه چه عملیاتهای نجاتی می تواند به طور منطقی انجام شود.

مدیر اجرایی انجمن جست و جو و نجات بویژه درباره گردشگری در فضا توضیح داد: «مردم می توانند چنین کارهایی انجام دهند و انتظار واکنش های داوطلبانه داشته باشند؟ آیا آنها انتظار دارند یک آژانس یا دولت کاری کند؟ چه کسی این کار را انجام خواهد داد و روند آن چگونه خواهد بود؟»

قطعا همانطور که سفر محکوم به شکست زیردریایی «تایتان» نشان می دهد، حتی شرکتهای برجسته کمک مسافرتی هم با محدودیتهایی مواجه هستند.

«دن ریچاردز» مدیر کل «گلوبال رسکیو» که خدمات عملیات نجات ارائه می دهد، اظهار کرد: «برای نجات کسی که در عمق 15 هزار فوتی اقیانوس است، هیچ کاری نمیتوان انجام داد. ما فقط می توانیم کاری را انجام دهیم که از دست بشر ساخته است.»

به گفته «تامپسون» مدیر شرکت «کوواک گلوبال» ممکن است سیاستهای جدید برای بیمه کردن "مخاطرات زیاد" شکل بگیرد. ممکن است الگوهای قدیمی برای عملیاتهای پیچیده نجات که هزینه های آنها غیرقابل پیش بینی است دیگر کارآمد نباشند.

«تامپسون» علاوه بر این بیان کرد: «بسیار دور از ذهن است کسی بتواند بگوید من هزینه های سفر به عمق تایتانیک را پوشش می دهم.» ضمن آنکه آیین نامه و مقررات برای این نوع تجربیات خاص از سرعت بازار پررونق آن هنوز عقب تر است.

به گفته سخنگوی «اداره هوانوردی فدرال» در ایالات متحده آمریکا که نظارت این نهاد بر گردشگری در فضا، حفاظت از مردم روی زمین و سایر افراد در حریم هوایی داخلی و هوایی این کشور را شامل می شود، «اداره هوانوردی فدرال آمریکا» نقشی در تأمین امنیت مسافران وسایل نقلیه تجاری فضایی ندارد.

در آینده مشخص خواهد شد که آیا سرنوشت غم انگیز کاوش زیردریایی «تایتان» در هفته اخیر نظارت بر این نوع سفر را بهبود خواهد بخشید یا خیر.