کشف کتیبه ای اندرزگونه مربوط به اواخر دوره ساسانی

ایلنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر گشته، کشف کتیبه ای اندرزگونه مربوط به اواخر دوره ساسانی صورت پذیرفت.

ابوالحسن اتابکی (دانش آموخته زبان های باستانی و دکتری تاریخ) از کشف کتیبه اندرزگونه مربوط به اواخر دوره ساسانی خبر داد که یکی از بهدینان زرتشتی از «زبان طبیعت و درختان» آن را بازگو کرده است. این کتیبه با همکاری فضل الله حبیبی (دانشجوی دکتری باستان شناسی) و نجمه ابراهیمی (کارشناس ارشد تاریخ) مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته و جزییات آن در مجله «پژوهش های ایرانی دانشگاه کرمان» به چاپ رسیده است.

فضل الله حبیبی (دانشجوی دکتری باستان شناسی) درباره این کتیه می گوید: این سنگ نوشته دربرگیرنده متنی پهلوی از صفات درختان سودمند و ناتوان است که در یک سطر و روی سنگ رسوبی نگاشته شده و در گذر زمان (بر اثر شرایط جوی) دچار آسیب شده و همین امر خوانش این سنگ نوشته را سخت نموده است.

نجمه ابراهیمی (کارشناس ارشد تاریخ) هم می گوید: کاشت درختان سودمند و ایجاد سرزمینی آباد همواره مورد توجه ایرانیان در دوره باستان بود، چنانچه ایزدبانوی «امرداد» نگهبان درختان و گیاهان سودمند قلمداد گردیده و به همین خاطر این تفکر در اشعار و ضرب المثل های دوره های بعد و در شعر شاعرانی چون فردوسی و سعدی با نگاهی اخلاق گونه بازتاب یافته است:

درختی که پروردی آمد به بار

بیابی هم اکنون در برش در کنار

اگر بار خارست خود کشته ای

وگر پرنیان است خود رشته ای

«فردوسی»

بار درخت علم ندانم مگر عمل

با علم اگر عمل نکنی، شاخ بی بری

«سعدی»

یا ضرب المثل «عالم بی عمل همچو درخت بی ثمر است» نیز در ردیف بازمانده همین گونه اندرزهای باقیمانده از ایران باستان جای می گیرد.

اتابکی در پایان می گوید: همین توجه به محیط زیست و کاشت درختان سودمند باعث شده که کاتبی در اواخر دوره ساسانی با زبانی اندرزگونه انواع مردمان را خطاب قرار دهد که انسانها با هر گونه اندیشه و تفکری باید در جامعه سودمند باشند نه اینکه همانند درختی بی مصرف در جامعه واقع گردند.

وی درباره متن کتیبه هم اینطور می گوید: ترجمه این کتیبه که نخستین بار بوسیله ما مورد خوانش قرار گرفته، چنین است:

«درخت تنومند، درخت سست پای، [درخت] پربار، همه گونه درخت، همه گونه درخت، همچو درخت ناتوان [بی ثمر]، درخت…»