دیوارنویسی روی بناهای تاریخی به ویژه پلهای تاریخی اصفهان مدتهاست تکرار می شود

ایسنا/ براساس خبر و گزارش های بدست آمده، دیوارنویسی روی بناهای تاریخی به ویژه پلهای تاریخی اصفهان مدتهاست تکرار می شود.

اگر به سی و سه پل سری بزنید در جای جای آن متوجه ریختن رنگهای مختلف و بویژه رنگ زرد بدنه این بنا خواهید شد که برای از بین بردن دیوارنویسی های روی پل استفاده شده است! اگرچه موضوع وندالیسم بناهای تاریخی از جمله دیوارنویسی روی آنها مسئله ای ناپسند و مورد نکوهش است اما مسئله اینجاست که متولی مرمت و حفاظت از پلهای تاریخی اصفهان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. این در حالی است که به گفته مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، پاکسازی های اخیر که البته باید آنها را وندالیسم دیگری نامید، توسط شهرداری اصفهان و بخش خدمات شهری این نهاد و بدون هماهنگی با کارشناسان مرمتی میراث فرهنگی انجام شده است.

شهرام امیری، مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با اشاره به معضل وندالیسم در پلهای تاریخی شهر اصفهان اظهار کرد: خوشبختانه یا متأسفانه سی و سه پل پر ترددترین پل عابر پیاده در شهر اصفهان است، یعنی هم محور جنوب شهر را به شمال وصل کرده و هم میدان مرکزی شهر را به محور جنوب متصل می کند.

او افزود: سالهاست که از پلهای تاریخی شهر اصفهان ازجمله پل خواجو و بویژه سی و سه پل به عنوان معبر شهری استفاده می شود که هم حسن و هم عیب است. حسن آن از این جهت است که نشان می دهد این پلها کارکرد خود را از دست نداده و همچنان به عنوان معبر شهری مورداستفاده هستند، اما عیب آن انواع وندالیسم است که در مورد آنها اتفاق می افتد. متأسفانه وقتی از این پلها زیاد استفاده می شود، معضلات و مشکلات بسیاری نیز برای آنها بوجود می آید که همواره نیز وجود داشته است.

امیری پیرامون اینکه دیوارنویسی روی بناهای تاریخی به ویژه پلهای تاریخی اصفهان مدتهاست تکرار می شود، گفت: متأسفانه حفاظت از این پلها تنها به عهده اداره کل میراث فرهنگی استان نیست و بخش خدمات شهری شهرداری نیز روی آن کار می کنند. همین بحث، حساسیت نگهداری از این پلها را افزایش می دهد و گاهی نظافت و پاکسازی پلهای تاریخی آنطور که باید و شاید دقت لازم را ندارد و حتی ما بارها در این خصوص با دوستان معاونت خدمات شهری شهرداری صحبت کردیم.

مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با بیان اینکه دیوارنویسی روی پلهای تاریخی فقط مربوط به چند ماه اخیر نیست و این معضل سالهاست که وجود دارد، تصریح کرد: مشکل به الان ختم نمی شود و این مسئله در سالهای گذشته نیز زیاد دیده میشد که در مورد سی و سه پل نیز بیشتر از پل خواجو است، چون در میدان مرکزی شهر واقع شده و زمانی که زاینده رود آب نداشته باشد در قسمت های زیرین پل مشکل تردد و اتراق بعضی از شهروندان دیده می شود، بطوریکه حتی برخی افرادی هم که در مناطق اطراف اصفهان ساکن هستند به این سو آمده و در قسمتهای زیر این پل یا در پارکهای اطراف آن اتراق می کنند و به این ترتیب سی و سه پل به مأمنی برای بعضی از افرادی تبدیل می شود که جای خاصی برای اتراق چند ساعته خود ندارند.

او ادامه داد: متأسفانه در اتراق های قسمتهای زیرین این پلها به خصوص سی وسه پل انواع و اقسام موارد نادرست اخلاقی را نیز می بینیم؛ از جمله اینکه آنجا آتش روشن می کنند، سیگار می کشند، مواد مخدر ردوبدل می کنند، سفره پهن می کنند، پتو پهن می کنند، در رواق ها آویزان می شوند و بالا و پایین می پرند، کارتن خواب ها در آنجا تجمع می کنند یا متاسفانه از قسمت های زیرین پل به عنوان سرویس بهداشتی استفاده می کنند! حتی ایجاد جان پناه روی دهانه های سی و سه پل و پل خواجو که مورد انتقاد بسیاری است نه تنها یکی از راهکارها برای حفاظت از جان گردشگران و به حداقل رساندن امکان سقوط مردم است، بلکه راهی برای جلوگیری از چنین معضل هایی در دهانه های فوقانی نیز بشمار می رود.

امیری با ابراز تأسف از اینکه معضلات بسیاری روی پلهای تاریخی بخصوص سی و سه پل وجود دارد که هنوز در این موارد راهکار مشخصی ارائه نشده و باید درباره آنها بطور ویژه فکر کرد، گفت: یکی از بهترین راهکارها این است که این پلها کاملا بسته شود که البته این موضوع هم شدنی نیست، چرا که اگر پلها را به روی مردم ببندیم به دلیل خاطره جمعی مردم و مسئله گردشگری، موجب ایجاد پدیده های ناخوشایند اجتماعی می شود.

از سوی دیگر کنترل دائمی پلها نیز ممکن نیست، چرا که مثلا سی و سه پل 300 متر طول دارد و یک سازه عظیم است و نگهداری و حفاظت از آن بصورت 24 ساعته از عهده اداره کل میراث فرهنگی خارج است؛ ضمن اینکه پلهای تاریخی به طور مستقیم در اختیار این اداره قرار ندارند و نهادهای دیگر از جمله شهرداری نیز در آن دخیل هستند. از این رو موضوع حفاظت از پلهای تاریخی و جلوگیری از وقوع انواع وندالیسم ها بخصوص در سی و سه پل، به یک کلاف سردرگم تبدیل شده و برای رسیدن به یک راهکار بینابین، عزم عمومی لازم است.

او پیرامون اینکه دیوارنویسی روی بناهای تاریخی به ویژه پلهای تاریخی اصفهان مدتهاست تکرار می شود، افزود: اصفهان شهری است که بین شهرک ها و روستاهای پیرامون خود محاط شده است. این شهر از دوران صفوی شهری کشاورزی بوده و بر همین اساس مراکز حاشیه شهر تقریباً به شهر اصفهان چسبیده اند، بطور مثال ساکنان این مناطق با طی مسیری کوتاه به پلهای تاریخی شهر از جمله پل خواجو می رسند و در این پلها اتراق هایی با رفتارهای ناپسند شکل می گیرند، بویژه در زمانهایی که آب در رودخانه جاری نباشد. حتی با وجود اینکه هر دو سمت سی و سه پل نیز کیوسک نیروی انتظامی مستقر است و پیش از ناآرامی های اخیر نیز در شمال پل خواجو یک کیوسک نیروی انتظامی مستقر بود اما همچنان معضلات بسیاری وجود داشته و دارد.

مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان تأکید کرد: برای رفع معضل های موجود در پلهای تاریخی بویژه سی و سه پل و پل خواجو باید بافت جامعه شناسی شهر اصفهان و محیطهای پیرامون آن را استخراج کرد، کارکرد پلها را مجدداً بازنگری کرده و در مورد حفاظت آنها بررسی جامع و کاملی انجام داد. در این خصوص یک نهاد به تنهایی نمی تواند در این خصوص اقدام حفاظتی انجام دهد، چرا که مثلا پلهای تاریخی بطور کامل در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان قرار ندارند و 24 ساعته به عنوان معبر شهری استفاده می شوند.

امیری اضافه کرد: حتی در ایام کرونا گاهی این پلها بسته شدند، ولی در بسیاری موارد مردم به نوارهای منع عبور هم توجهی نمی کردند و از روی پلها رفت و آمد می کردند؛ از این رو بخش مهمی از این معضل به دلیل انجام نشدن اقدامات فرهنگی است، یعنی در مورد پلها مانند سایر بناهای تاریخی روی مباحث فرهنگی کار نشده و هرچند که دیوارنویسی روی پلهای تاریخی در سالهای اخیر کمتر شده، ولی متأسفانه به صفر نرسیده است؛ ضمن اینکه بافت جمعیتی شهر اصفهان و پیرامون آن متأسفانه بافتی نامتجانس است.

او در خصوص پیشنهاد علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان مبنی بر بلیت فروشی در دو پل خواجو و سی و سه پل توضیح داد: سالهای 63 و 64 یعنی دقیقاً یک تا دو سال بعد از اینکه عبور ماشین روی این پلها متوقف شد روی عرشه پل خواجو یک در چوبی بسیار زیبا طراحی شده بود که آن را در ساعتی معین می بستند، ضمن اینکه آنجا نگهبانی هم وجود داشت اما موضوع این است که پلها در خاطره جمعی مردم اصفهان و ایران به عنوان یک معبر عمومی جایگاه ویژه ای دارند.

ما نیز مدتی به فکر بستن آنها بودیم اما متوجه شدیم که این اقدام ممکن است اعتراضات زیادی را ایجاد کند. حتی چند سال قبل پیشنهاد داده شد که پلهای عابر پیاده ای بطور موقت استفاده کنیم که به پلهای تاریخی آسیب منظری وارد نکند، اما اکثر کارشناسان مخالفت کردند که مخالفت آنها هم درست بود و دید بصری پلها را از بین می برد، چرا که مردم با عبور از این پلها خاطرات زیادی دارند. حتی مسئله جان پناه ها نیز از سال 97 تا الان هزینه معنوی زیادی را برای ما ایجاد کرده است.

امیری با بیان مرمت و حفاظت فیزیکی از پلهای تاریخی به عهده اداره کل میراث فرهنگی استان و نظافت آن به عهده معاونت خدمات شهری شهرداری است، یادآوری کرد: موضوع حفاظت از پلهای تاریخی بخصوص پل خواجو و سی و سه پل به کلافی سردرگم تبدیل شده است، حتی اگر برای عبور از روی پلها بلیت فروشی هم بگذاریم باز هم اختلاف سلیقه و اختلاف نظر و ناآرامی ایجاد می شود. جالب این است که در دوره صفوی نیز برای مدتی در مورد روی رفت و آمد روی سی و سه پل محدودیت ایجاد شد که با اعتراض مردم در همان چهارصد پیش مواجه شد!

او گفت: شاید بتوان روی بعضی از پلهای کوچکتر مثل پل شهرستان، جویی یا پل مارنان یکسری محدودیت ایجاد کرد اما در مورد پل خواجو و بویژه سی و سه پل امکان پذیر نیست، چرا که قسمت اصلی شهر است و چهارباغ پایین و چهارباغ بالا را به یکدیگر متصل می کند و با توجه به اینکه عبور ماشین در چهار باغ نیز متوقف شده، تردد عابران روی سی و سه پل نیز افزایش پیدا کرده است، بطوریکه شاید در یک ساعت چند هزار نفر از روی این پل تردد می کنند. از طرفی نیز این پل بسیار عظیم است و شاید تنها راهکار حفاظتی این باشد که در بخشهای مختلف آن دوربین نصب شود و یگان حفاظت میراث فرهنگی و نیروی انتظامی و بخش سد معبر شهرداری پلتفرمی ایجاد کنند که همه نهادهای مرتبط، حفاظت فیزیکی و الکترونیکی این دو پل خواجو و سی و سه پل را به عهده بگیرند.

مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با تأکید بر اینکه بستن پلها در شرایط فعلی به دلیل ثبت آنها در خاطره جمعی مردم اصفهان و ایران به عنوان معبر شهری خطر ایجاد می کند، بیان کرد: فرهنگ سازی و همگرایی نهادهای خدمات رسان شهری در کاهش معضلات ایجاد شده در پلهای تاریخی نقش مؤثری خواهد داشت.

او پیرامون اینکه دیوارنویسی روی بناهای تاریخی به ویژه پلهای تاریخی اصفهان مدتهاست تکرار می شود، گفت: متأسفانه اخیرا باز هم روی پلها دیوارنویسی انجام شده و با دستور شورای تأمین، بخش خدمات شهری شهرداری، یک سطل رنگ روی آنها ریخته است! از سویی دیگر با این تصور از رنگ زرد برای پوشاندن دیوارنویسی ها استفاده شده که به نوعی رنگ آجر است! اما همین رنگ از نوع روغنی است و جمع کردن و پاک کردن آن از روی آجرهای 400 ساله مصیبت است و باعث خوردگی آن می شود! حتی در یک زمانی دیدم پاکبان های شهری پل خواجو را با واتر جت می شستند! در حالیکه با این شیوه، بندکشی های روی عرشه پل از بین می رود.

امیری افزود: مسئله رنگ پاشیدن روی دیوارنویسی ها فقط مربوط به الان نیست، ضمن اینکه مضمون این نوشته ها می تواند اخلاقی باشد یا هر نوشته دیگر. اداره میراث فرهنگی استان در سال 94 مبلغ 100 میلیون تومان برای پاکسازی دیوارنویسی های روی سی و سه پل هزینه کرده بود! آن زمان به شهردار منطقه 5 اصفهان گلایه کردیم که چرا به پاکبان ها رنگ می دهید تا روی دیوارنویسی ها بریزند!

او با بیان اینکه مسئولین باید به این باور برسند که پل خواجو و سی و سه پل پلهای تاریخی هستند و نمی توانند مثل پل آذر یا پل فلزی و پل غدیر به آنها نگاه کنند، توضیح داد: مسئولین باید به این درک برسند که نمیتوان به پل خواجو و سی و سه پل صرفا به عنوان یک معبر شهری نگاه کرد بلکه آنها یک معبر شهری تاریخی هستند و باید نسبت به چنین پلهایی نگاه حفاظتی داشته باشند.

حتی لازم است نیروهایی که برای حفاظت از آنها استفاده می شود آموزش های لازم را ببینند و در نهایت باید بین همه نهادها و سازمان ها همگرایی ایجاد شود یعنی شهرداری، میراث فرهنگی، نیروی انتظامی و سایر نهادهای مرتبط باید در حفاظت فیزیکی این پلها ورود پیدا کنند؛ بنابراین من در درجه اول معتقدم که مسئولین باید به این باور برسند و دوم اینکه همین مسئولین آموزش های فرهنگی لازم را به مردم ارائه کنند تا مردم نیز با پلها مهربانانه تر برخورد کنند.

امیری با اشاره به پیشنهادهای مطرح شده برای حفاظت از پلهای تاریخی در مقابل وندالیسم تصریح کرد: مدتی قبل یک پیشنهاد ارائه شد که برای حفاظت از پلها و جلوگیری از تردد عابران از طبقات زیرین سی و سه پل و پل خواجو یک دریاچه مصنوعی ایجاد کنند، پیشنهاد دیگر نیز سیرکوله کردن آب از پل وحید بود، ولی این پیشنهادها را بطور جدی بررسی نمی شود تا به یک نتیجه منطقی و کارشناسانه برسد.

مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان تأکید کرد: این مسائل به آموزش نیاز دارد و دوستان ما در شهرداری، شهرداران مناطق، معاونت های خدمات شهری، معاونت های اجرایی و مسئولین سد معبرها باید یاد بگیرند و بدانند که با پلها حرفه ای تر برخورد کنند و لازم است تا یک آموزش و فرهنگ سازی دائمی وجود داشته باشد که متأسفانه فعلاً وجود ندارد، ولی باید ایجاد شود.

امیری با بیان اینکه ما باید یاد بگیریم و به این باور برسیم که اصفهان یک شهر گردشگری و تاریخی است، توضیح داد: وضع آب و هوا و صنعت و کشاورزی اصفهان واضح است و همه باید بدانیم که سفره این قصه ها در شهر اصفهان جمع شده و اگر بخواهیم این شهر از حیات ساقط نشود باید به سمت میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری پیش رفت، چرا که در اصفهان برخلاف تهران که پایتخت است و مرکزیت دارد به دلیل مسائل زیست محیطی، سیل مهاجرت و فرار سرمایه می تواند در آن اتفاق بیفتد؛ بنابراین چاره ای جز این نداریم که به سمت اقتصاد فرهنگی حرکت کنیم. اقتصاد فرهنگی این است که افرادی که عهده دار مسئولیت مناطق مختلف شهر اصفهان بویژه مناطق تاریخی می شوند فکر و ذکرشان باید حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی باشد، در این صورت است که کم کم میتوان معضلات دیگر را هم حل کرد.

او گفت: اگر ما می خواهیم دیوارنویسی های سی و سه پل را پاک کنیم و در عین حال برای پاک کردن این آثار وندالیسم عجله هم داریم حداقل به نیروهای حفاظت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز اطلاع بدهیم یا با معاونت میراث فرهنگی استان تماس بگیریم که یا چگونگی این پاکسازی را از آنها بپرسیم و یا بگوییم خودشان انجام دهند. ایجاد این، ارتباط سخت و پیچیده ای نیست!

امیری یادآوری کرد: این مسئله به وقایع چند ماه اخیر هم ارتباط ندارد، بلکه موضوع، فرهنگ انجام یک فعالیت گروهی است و ما باید یاد بگیریم که در شهری تاریخی به سمت حفاظت از میراث فرهنگی پیش برویم و اول از همه نیز مسئولین باید یاد بگیرند و بعد هم همین مسئولین، آن را به مردم یاد دهند که وقتی ما در شهری مثل اصفهان زندگی کرده و تردد و کسب و کار داریم لازم است بدانیم که شرایط زندگی در این شهر با شهر دیگری مانند تهران متفاوت است. ما باید در یک شهر فرهنگ مدار و فرهنگ پرور زندگی کنیم و اصفهان باید به سمت شهر فرهنگ مدار یعنی به سمتی برود که همه اقشار آن از کوچک و بزرگ یاد بگیرند که باید زندگی خود را بواسطه صنعت گردشگری و حفاظت از میراث فرهنگی، حفظ محیط زیست و ترویج صنایع دستی بگذرانند. اصفهان باید به این سمت حرکت کند، چون راه دیگری وجود ندارد.

مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان خاطرنشان کرد: پلهای تاریخی باید به عنوان معبر شهری باز بمانند، ولی همه ما وقتی از روی آنها عبور می کنیم باید بدانیم و باید یادمان باشد که این پلها تاریخی هستند و لازم است که با آنها مهربان تر رفتار کنیم. همانطور که همه ما دلمان می خواهد از روی سی و سه پل، پل جویی، پل خواجو، پل شهرستان و پل مارنان عبور کنیم، بنابراین باید یاد بگیریم که از آنها نگهداری کنیم.