آیین زنانه زنجیر و پیر اردبیل در معرض خطر انقراض قرار دارد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، آیین زنانه زنجیر و پیر اردبیل در معرض خطر انقراض قرار دارد.

روح الله محمدی، معان میراث فرهنگی استان اردبیل گفت: مراسم «زنجیر و پیر» مختص شهر گیوی مرکز شهرستان کوثر بوده و هر سال در این شهر برگزار می شود. این مراسم در گذشته بسیار مورد توجه بوده و هر سال با شور و شوق فراوانی برگزار میشد، ولی متأسفانه در سالهای اخیر به دلیل افزایش مشغله های فکری و ذهنی جوانان و شیوع بیماری کرونا چندان مورد استقبال واقع نمی شود.

او ادامه داد: این مراسم ذاتا شاد بوده و بر مبنای اسطوره شکل گرفته است. اسطوره ای مبنی بر پناه بردن به طبیعت برای حفظ پاکی و معصومیت، مراسم «زنجیر و پیر» به نوعی آیین بخت گشایی نیز محسوب می شود.

به گفته معاون میراث فرهنگی اردبیل، مراسم «زنجیر و پیر» قصه پاکدامنی و پناه بردن به طبیعت است. این آیین داستان دختری است که برای حفظ پاکدامنی به طبیعت پناه می برد و از خداوند می خواهد برای در امان ماندن از تعدی و دست درازی دشمنان و ناپاکان، تبدیل به یکی از عناصر طبیعت شود.

محمدی اضافه کرد: در داستان «زنجیر و پیر» دختران از خدا می خواهند که آنها را به سنگ یا پرنده تبدیل کند و باور عموم بر این است آن دختران به سنگ تبدیل شده اند. این افسانه در میان مردم می چرخد و به یادبود آن، هر سال مراسمی در محلی با عنوان «زنجیر و پیر» و در زیر درختی خاص برگزار می شود.

او همچنین گفت: این آیین مراسمی زنانه بوده و به این صورت برگزار میشد که تعدادی از زنان روستا با جمع آوری مواد اولیه آش یا غذایی دیگر مانند آبگوشت به این محل رفته و پس از خواندن آوازهای شاد و دف زدن و شادی کردن، دو کودک را که گاهی هر دو دختر هستند یا گاهی یکی پسر و دیگری دختر است، رخت عروسی به تنشان کرده و به صورت تمثیلی جشن برگزار می کنند. در این مراسم دف می زنند و مانند مراسم حنابندان، حنا پخش می کنند. پس از آن آش یا غذایی را با همکاری هم پخته و میل می کنند.

او افزود: در این محل درختان کهن سالی وجود دارد که تعدادی از آنها درخت زغال اخته بوده و زنان قطعه ای از لباس خود را به آن درختان گره می بندند و مطلب و نذر خود را از خداوند می خواهند. این مراسم یک روز طول میکشد و جمعیتی در حدود 20 تا 30 نفر در آن حضور می یابند. گاهی شخصی که نذر یا مطلب خود را از «زنجیر و پیر» دریافت کرده و در این محل قربانی نیز می کند.

محمدی با بیان اینکه متأسفانه اطلاعات مستند دقیقی در مورد این مراسم وجود ندارد و بیشتر تحت الشعاع باور اولیه است و امروزه مردم صرف تفریح بدون توجه به افسانه پشت این مراسم به اجرای آن می پردازند، گفت: آیین «زنجیر و پیر» که در معرض فراموشی قرار گرفته بود، در سال 1400 در فهرست آثار میراث ناملموس به ثبت رسیده است.