آیین نامه حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس ابلاغ شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارش های منتشر شده، آیین نامه حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس ابلاغ شد.

این آیین نامه به شرح زیر در روزنامه رسمی کشور منتشر شد:

مقدمه:

«هر دلی که برای حقیقت احترام قائل است، هر انسانی که برای معنویت، صفا و اخلاص و انسانیت ارزش قائل است، باید این طور مکان ها و خاطره ها را همیشه عزیز بدارد»

یادمان های دفاع مقدس به عنوان بخشی از میراث فرهنگی کشور، زمینه ساز معرفی و درک حماسه و فرهنگ مقاومت، جهاد، ایثار و شهادت برای زائرین راهیان نور می باشد. با توجه به افزایش بازدید زائرین راهیان نور در سالهای اخیر و گذشت چهار دهه از دوران دفاع مقدس و لزوم حفظ این آثار برای نسل های آینده، حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس امری بسیار مهم و ضروری است.

براساس مقاله آیین نامه حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس ابلاغ شد، باید بدانید که حفاظت و مرمت اصولی یادمان های دفاع مقدس نیازمند نگرش صحیح و اقدامات تخصصی و فنی می باشد. لذا در این آیین نامه، ضوابط عمومی و اصول کلی حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس تدوین گردیده است.

ماده 1: هدف

1. ماندگار کردن یادمان های دفاع مقدس برای نسل های آینده
2. ارتقای سطح حفاظت از یادمان های دفاع مقدس

ماده 2: منظور

1. مستندسازی، حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس
2. یکپارچه سازی و ایجاد وحدت رویه در حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس
3. جلوگیری از نابودی و تخریب و مرمت غیراصولی یادمان های دفاع مقدس

ماده 3: سیاست

1. بهره گیری از توان و ظرفیت نیروهای مسلح، وزارتخانه ها و سازمان ها و دستگاه های مرتبط با دفاع مقدس
2. تقویت بنیه علمی و فنی حفاظت و مرمت یادمان های دفاع مقدس براساس ضوابط مربوط

ماده 4: دامنه شمول

1. این آیین نامه در یادمان های دفاع مقدس لازم الاجرا است.
2. مسئولیت اجرای این آیین نامه با بهره برداران یادمان ها می باشد.
3. مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه با ستاد مرکزی راهیان نور کشور است.

تبصره: هرگونه تغییر در تعداد یادمان ها در شمول این آیین نامه قرار میگیرد.

ماده 5: تعاریف و اختصارات

1ـ تعاریف

1. آثار دفاع مقدس: به هرگونه آثار ملموس منقول و غیرمنقول بجا مانده از دوران دفاع مقدس که در حال حاضر در یادمان ها موجود است، مانند بناها، سنگرها، خاکریزها، عوارض طبیعی، ادوات نظامی و...
2. یادمان دفاع مقدس: به مکانی گفته می شود که یک یا چند رویداد مهم نظامی، حماسی یا عملـیاتی توسط رزمندگان ایران اسلامی در آنجا به وقوع پیوسته یا یک یا چند شخصیت برجسته دفاع مقدس در آن محل به شهادت رسیده و مقصد کاروان ها و زائرین راهیان نیز می باشند.
3. زائر: به فرد یا افرادی گفته می شود که برای آشنایی با تاریخ حماسی و فرهنگی رزمندگان ایران اسلامی در دوره هشت سال دفاع مقدس، سیره و سبک زندگی شهدا و رزمندگان و بازدید از مناطق عملیاتی استان های مرزی و یادمان ها و سایر اماکن راهیان نور به صورت کاروانی یا انفرادی سفر می کنند.
4. طرح جامع: به مجموعه مطالعات، طراحی نقشه ها و برنامه های کلی ساماندهی و توسعه هر یک از یادمان های عملیاتی دفاع مقدس گفته می شود که توسط ستاد مرکزی راهیان نور کشور تدوین، تصویب و ابلاغ میگردد.
5. بهره بردار: به سازمان های نیروهای مسلح، سازمان های دولتی و غیردولتی که مدیریت، نگهداری و بهره برداری از یادمان به آن دستگاه واگذار می شود.
6. حفاظت: فعالیتی تخصصی، فرهنگی و هنری، بر پایه مطالعات علمی و انسان شناسانه با لحاظ کردن احترام به بستر فرهنگی جهت افزایش ماندگاری آثار و آشکار نمودن پیام های تاریخی و هنری آثار است.
7. مرمت: مرمت عملی است که به منظور تداوم زمانی عمر آثار صورت می پذیرد.
8. نگهداری: مجموعه اقدامات به منظور طولانی تر کردن عمر آثار و حفظ ارزش های زیبایی شناختی و تاریخی آنها
9. عرصه: زمین و محلی که آثار روی آن واقع شده است.
10. محدوده: عبارت است از محیط پیرامونی عرصه که براساس ویژگی های آن در داخل حریم آثار تعین می شود.
11. حریم: به بخشی از اراضی اطراف آثار گفته می شود که براساس ضوابط قانونی و در راستای تداوم بقا، حفظ و کمال نفع از آنها، توسط بنیاد در دو بخش حریم درجه یک و حریم درجه دو تعیین می شود.
12. حریم درجه یک: شامل محدوده ای از یادمان است که تحت تملک بنیاد است تا اولاً فضای عملیاتی و عوارض موجود یادمان حفظ شود و ثانیاً مقدار فضاهای موردنیاز جهت خدمات و موزه طبیعی یادمان تأمین گردد.
13. حریم درجه دو: شامل محدوده ای پیرامون حریم درجه یک است که براساس قوانین میراث فرهنگی برای آن ضوابط متناسب با آثار دفاع مقدس وضع و ثبت می گردد.
14. ضابطه: عبارت است از قوانینی که برای پیشگیری از خسارت های بالفعل و بالقوه به تمامیت آثار تدوین می شود.
15. پایش: عبارت است از نظارت یا سرکشی به آثار برای مشاهده وضعیت و دگرگونی های احتمالی که ممکن است با گذر زمان در آن رخ دهد.

2ـاختصارات

1. ستاد کل: ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
2. بنیاد: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس
3. میراث: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
4. ستاد مرکزی: ستاد مرکزی راهیان نور کشور که زیرمجموعه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس بوده و رئیس بنیاد نیز رئیس ستاد مرکزی راهیان نور کشور است.
5. قرارگاه: قرارگاه های رده های مربوطه یگان های بهره بردار (سپاه و بسیج، آجا، فراجا، دریایی و جهاد)

ماده 6: مستندات و قوانین

1ـاساسنامه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس

2ـاساسنامه وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

3ـابلاغیه ریاست ستاد کل نیروهای مسلح شماره 3331/1/1488 تاریخ 1395/08/12

«هرگونه تغییر کاربری اماکن، اراضی، ابنیه و آثار فیزیکی دفاع مقدس و هر اقدامی که موجب تغییر ماهیت آنها گردد، منوط به اخذ مجوز کتبی از بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس می باشد.»

4ـآیین نامه حفظ، نگهداری و ثبت آثار ملی دفاع مقدس و تملک اراضی و اماکن و آثار فیزیکی مرتبط

مصوب هیئت امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس (1395/12/05)

5ـسند ملی راهیان نور کشور

مصوب هیئت امنای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس (1396/11/26)

6ـماده 10 نظام نامه اجرای قانون 12 آبان 1309 شمسی

مصوب هیئت وزرا، تاریخ 28 آبان 1311

7ـ قانون مجازات اسلامی

مصوب مجلس شورای اسلامی تاریخ 1375/3/2

8ـآیین نامه حفاظت از میراث فرهنگی کشور

مصوب شورای امنیت کشور تاریخ 1381/3/28

9ـ قانون حمایت از مرمت و احیای بافت های تاریخی فرهنگی

مصوب مجلس شورای اسلامی تاریخ 1398/04/12

ماده 7: ضوابط و مقررات عمومی حفاظت و مرمت

1ـ هرگونه ساخت و ساز، عملیات اجرایی، دخل و تصرف، تغییر در نما یا کالبد یا عوارض موجود عرصه و اعیان آثار که منجر به تخریب یا آسیب یادمان های دفاع مقدس گردد، ممنوع است و پیگرد قانونی دارد.

تبصره 1: مرمت، احیا، ساماندهی و هرگونه اصلاح با هدف حفظ و احیای ارزش های فرهنگی و تاریخی آثار می بایست پس از تهیه طرح با اخذ مجوز از بنیاد صورت گیرد.

تبصره 2: حداکثر ارتفاع مجاز ساخت و ساز در داخل عرصه نباید از ارتفاع آثار تجاوز کند.

2ـ هرگونه تغییر کاربری و ساخت و ساز در حریم درجه یک باید براساس طرح جامع و مطابق با ضوابط اختصاصی بنیاد صورت گیرد.

3ـ هرگونه تغییر کاربری و ساخت و ساز در حریم درجه دو باید براساس ضوابط حریم آثار ثبت شده در میراث انجام پذیرد.

4ـ هر اقدامی که به گونه ای به بنیان عرصه و حریم درجه یک یادمان لطمه وارد سازد، ممنوع است. از قبیل حفر چاه آب و فاضلاب، احداث کانال، تأسیسات برقی، تردد ماشین آلات سنگین و نامتناسب، نصب دستگاه های لرزاننده، ایجاد کاربری های صنعتی و تجاری، هدایت آب های سطحی به سمت آثار و انباشت زباله.

5ـ تمامی سیم کشی ها، لوله کشی ها، تأسیسات و... می بایست به صورت روکار اجرا شده و از تخریب آثار برای عبور تجهیزات و تأسیسات جلوگیری بعمل آید.

6ـ طرح معماری، مصالح و نماهای واحدهای اطراف آثار در حریم درجه یک، باید متناسب با بافت فرهنگی و تاریخی مجموعه و سازگار و هماهنگ با اقلیم منطقه باشد و به تأیید بنیاد برسد.

7ـانجام رزمایش ها و تمرینات نظامی در محدوده آثار ممنوع است.

8ـجهت جلوگیری از تعرض به آثار می بایست محدوده و حریم یادمان براساس طرح جامع، محصورسازی یا نشانه گذاری شوند.

9ـضوابط و مقررات اختصاصی و دستورالعمل حفاظت و مرمت هر یک از یادمان ها برابر این آیین نامه توسط بهره بردار تهیه و پس از تأیید ستاد مرکزی قابل اجرا خواهد بود.

ماده 8: دستورات هماهنگی

1ـدر صورت ضرورت مرمت، تجدید نازک کاری و رنگ آمیزی آثار، بهره بردار یادمان می بایست جزئیات و نحوه اجرای آن را براساس طرح جامع یادمان به شکلی که اصالت فضا همچنان باقی بماند، انجام دهد.

2ـپایش های سالانه از آثار و مقاومت سنجی سازه ای آن با هماهنگی بنیاد و بهره بردار یادمان، توسط وزارت میراث انجام گردد.

3ـدر راستای حفظ آثار و تهیه طرح های مرمت تخصصی، بهره بردار یادمان موظف است عوارض و تغییرات بوجود آمده حین یا پس از دوران دفاع مقدس در یادمان را شناسایی و گزارش آن را به بنیاد ارسال نماید.

4ـدر صورت نیاز به تجدید و بازسازی سازه های خاکی مانند سنگرها، خاکریزها و...، بهره بردار یادمان موظف است از نیروی انسانی و تجهیزات سبک و یا ماشین آلات متناسب با آن یادمان استفاده کند.

5ـدر راستای پیشگیری از وارد شدن هرگونه خدشه یا آسیب به آثار یادمان، بهره بردار موظف است میزان تردد، حضور و اجتماع زائرین در محدوده اصلی آثار را متناسب با سرزمین و نوع آثار کنترل یا محدود نموده به گونه ای که حفاظت از آنها تأمین گردد.

6ـبهره بردار یادمان ادوات، تجهیزات و ماشین آلات مرتبط با دفاع مقدس و آثار را به نحو مناسب مستقر، ثبت، حفظ، نگهداری و (در صورت لزوم) مرمت نماید.

تبصره 1: برای تجهیزاتی که هویت آنها به محل قرارگیری آن وابسته است می بایست در همان محل مورد حفاظت و نگهداری قرار گرفته و از جابجایی آن خودداری شود.

تبصره 2: ادوات نظامی آسیب پذیر یا مخاطره آمیز می بایست محصور و حفاظت شوند و در صورت لزوم تابلوها و علائم هشدار دهنده در مجاورت آنها نصب گردد.

7ـسرزمین های نبرد داخل حریم یادمان می بایست به همان شکل بجا مانده از دوران دفاع مقدس حفظ شود.

8ـبهره بردار برای حفظ و نگهداری آثار باقیمانده از دوران دفاع مقدس در یادمان ها، ازجمله سنگرها، خاکریزها، دست نوشته، یادگاری و هر آنچه نشانی از آن دوران دارد، اقدامات لازم را انجام دهد.

9ـدر راستای حراست از محیط زیست و حفظ و تقویت پوشش گیاهی حریم یادمان ، بهره بردار موظف است براساس طرح جامع و با کمک دستگاه های مربوطه در استان اقدامات لازم را انجام دهد.

10ـبهره بردار موظف است در خصوص انجام عملیات پاکسازی و مین زدایی محدوده و حریم درجه یک یادمان توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و با هماهنگی ستاد مرکزی، پیگیری و هماهنگی لازم را انجام دهد.

11ـدر صورت بروز خسارت (در اثر حوادث طبیعی) به آثار دفاع مقدس در یادمان، بهره بردار موظف است با همکاری متولیان امر در استان و دیگر دستگاه های مربوطه، اقدامات پیشگیرانه و مقابله ای را انجام داده و مراتب را به قرارگاه مربوطه و ستاد مرکزی اطلاع دهد.

12ـمسئولیت حفاظت فیزیکی از آثار دفاع مقدس در یادمان ها با بهره بردار است که می بایست با اتخاذ تدابیر و تمهیدات لازم و هماهنگی با یگان ها و دستگاه های مربوطه در استان این مأموریت را انجام دهد.

ماده 9: این آیین نامه در 9 ماده و 5 تبصره در تاریخ 1400/11/24 به تصویب هیئت امنای بنیاد رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجراست.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس هیئت امنای بنیاد، سرلشکر پاسدار محمد باقری