بیرون آمدن آرامگاه دوره سلوکیان از دل خاک

ایلنا/ براساس آخرین خبرها و گزارش های منتشر شده، بیرون آمدن آرامگاه دوره سلوکیان از دل خاک صورت پذیرفت.

در زمان داریوش سوم هخامنشی جنگی بین ایران و یونان رخ داد. بعد از این جنگ که حدود 2300 سال پیش اتفاق افتاد، سلوکیان بر ایران مسلط شدند. در زمان پادشاهی آنتیخوس سوم، نهاوند تبدیل به یکی از شهرهای مهم این پادشاهی شد تا جایی که وی معبدی به نام لائودیسه را در آن ساخت و مردم را به پرستش آن دعوت کرد.

براساس شواهد تاریخی از دوره سلوکیان، اسامی شهرهایی از جمله آنتوخیه، الکساندریا، آپولو و لائودیسه برجا مانده که اکنون از آنها چیزی جز نام در دست نداریم. اما می دانیم که لائودیسه همان نهاوند کنونی است و با توجه به اهمیت این شهر، باستان شناسان به دنبال کشف گورستان آن بودند.

با توجه به اهمیت نهاوند و یافته هایی که از دوره ناصری برایمان باقی مانده، باستان شناسان بر آن شدند تا کاوش در تپه نقاره چی نهاوند را پس از دوسال توقف از سر گیرند. در نتیجه این کاوش اولین آرامگاه یونانی در ایران بدست آمد. با توجه به اهمیت نهاوند در دوران سلوکیان، این احتمال وجود دارد که مقبره کشف شده متعلق به یکی از ساتراپ های (حاکمان) سلوکی باشد. البته از آنجا که در دوره قاجار و حکومت ناصرالدین شاه این مقبره باز و ادوات و اشیای داخلی آن خارج شده اند، جز معماری، اشیای باستانی برای شناسایی این مقبره وجود ندارد.

محسن جانجان (سرپرست هیأت باستان شناسی فصل دوم کاوش تپه نقاره چی) با اشاره به پایان فصل کاوش در این محوطه گفت: این فصل از کاوش از اوایل اردیبهشت آغاز و تا 15 خرداد سال جاری ادامه داشت. باتوجه به بررسی هایی که انجام داده بودیم، می دانستیم که محوطه ای مهم از دوره سلوکیان است و استاد رهبر نیز در دو سال قبل کاوش هایی در این محوطه داشت. در حوزه باستان شناسی همواره این احتمال داده میشد که در ایران تومولوس هم وجود داشته باشد که این احتمال بعد از گذشت سده های متعدد، بالاخره به واقعیت پیوست. تومولوس نوعی از معماری با راهرو طولانی است که به محوطه ای مقبره ای مدور ختم می شود.

به گفته جانجان، پی این مقبره از سنگ های قلوه ای بوده و سقف آن با آجر کار شده است. روی این آجرها دو سه رج خشت کار شده و روی خشت ها نیز چینه کار شد. نمونه این آرامگاه تا امروز در ایران کشف نشده است و در نوع خود بی نظیر است و بررسی آن در روشن شدن زوایای تاریک دوره سلوکیان در غرب کشور می تواند موثر باشد.

او ادامه داد: آنچه ما بدست آوردیم یک آرامگاه است و براساس شواهد بدست آمده، این احتمال را می دهیم که بخشی از آرامگاه در ضلع غربی تپه نقاره چی باشد. کاوش در این بخش نیز انجام خواهد شد و احتمالا دو یا چند آرامگاه دیگر نیز در این محوطه وجود داشته باشد. نظر ما آن است که با یک مجموعه آرامگاه حکومتی، سلطنتی یا محلی روبرو باشیم. در آینده زوایای بیشتری از این محوطه مشخص خواهد شد.

جانجان خاطرنشان کرد: آنچه در تپه نقاره چی بدست و از دل خاک بیرون آمد، از سوی رسانه های خارجی مورد توجه قرار گرفته و ما می توانیم از این امر برای جذب گردشگر استفاده کنیم. امیدواریم در کاوش های آینده بتوانیم آرامگاه های بیشتری بدست آوریم. آنچه اکنون بدست آورده ایم با گورهای مقدونی خارج از مرزهای ایران قابل مقایسه است و می توانیم این منطقه را تبدیل به سایت موزه یا پارک باستان شناسی کنیم. این طرح نیازمند اعتباری چند میلیارد تومانی است.

سرپرست هیأت باستان شناسی فصل دوم کاوش تپه نقاره چی درخصوص کشف اشیای باستانی در این فصل از کاوش نیز گفت: در آرامگاهی که بدست آوردیم، هیچ شی تاریخی یا تابوت و استخوانی پیدا نکردیم، چرا که در زمان ناصرالدین شاه، عبدالصمد میرزا ملقب به عزالدوله به این مقبره رفته و اشیای درون آن را خارج کرده است. ما نیز براساس گزارش های تاریخی به دنبال کاوش در این محوطه رفتیم. در گزارش ها آمده بود که عضدالدوله حاکم وقت نهاوند در آن زمان وارد این آرامگاه شده و اشیای داخل تابوت را خارج کرده و شنیده شده که وقتی او از مقبره خارج شده، دستمالی سفید و خنجر در دست داشت.

با توجه به آنکه احتمال می دهیم این گور یک گور سلطنتی بوده، قطعا اشیای مهمی در آن وجود داشت. حتی وقتی دکتر فوریه فرانسوی و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه نیز برای کاوش به محوطه رفتند، از بالا کاوش کردند و بخشی از سقف آرامگاه را تخریب کردند که البته قابل بازسازی است.

او پیرامون بیرون آمدن آرامگاه دوره سلوکیان از دل خاک تصریح کرد: با توجه به آنکه کتیبه یا شی تاریخی در این مقبره بدست نیامده، نمی توانیم بگوییم متعلق به چه کسی بود اما نوع معماری مقبره نشان از آن دارد که معتلق به فرد عادی نبود. باتوجه به آنکه مدتی مرکز حکومت سلوکیان بوده احتمال دارد که این مقبره متعلق به افراد سلطنتی بوده باشد. حداقل آن است که متعلق به یک حاکم محلی باشد. شاید بتوانیم با کشف آرامگاه های بیشتر و براساس یافته های آنها حدسیاتی درخصوص این آرامگاه نیز داشته باشیم.