حال ناخوش گردشگری در تبریز

ایسنا/ این خبر پیرامون حال ناخوش گردشگری در تبریز برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

وقتی صحبت از گردشگری و توریست می شود، نام شهرهایی چون تهران، اصفهان، کاشان و شیراز بیش از پیش خودنمایی میکند اما این در حالی است که تبریز با تاریخ دیرینه و تمدن چندین هزار ساله خود، ظرفیت بسیار بالایی در جذب توریست داشته و این ظرفیت در سالهای اخیر و به خصوص سال جاری مورد غفلت قرار گرفته و اکنون شاهد حال ناخوش گردشگری در شهر اولین ها هستیم.

عید نوروز امسال با بهبود شرایط کرونایی و کاهش محدودیت ها، مسیر گردشگری پس از دو سال در کشور بازگشایی شد و میلیون ها نفر در سطح کشور به مسافرت رفته و گردشگری بار دیگر جان گرفت.

شهر تبریز نیز با وجود اینکه یکی از شهرهایی با قدمت بالای تاریخی و گردشگری کشور محسوب می شود، در این ایام مورد بی مهری هایی قرار گرفت که نشان از ضعف مدیریت شهری داشت. از بسته شدن بزرگترین بازار تاریخی و مسقف جهان گرفته تا وضعیت نامساعد اماکن گردشگری و تاریخی چون مقبره الشعرا، انتقادهای مردم و رسانه ها را به خود جذب کرد.

درست است که تعطیلات عید نوروز در تبریز، معمولا هوای سرد حاکم می شود و مردم این شهر برای گردش به نقاط گرم کشور سفر می کنند (در واقع یکی از شهرهای گردشگرفرست در ایام نوروز) اما نباید از وضعیت رها شده ی گردشگری در تبریز غافل شد.

موضعی که یعقوب هوشیار، شهردار جدید تبریز نیز در نخستین نشست خبری خود اعلام کرد و گفت که تبریز در حوزه گردشگری در نقطه صفر قرار دارد. موزه ها و اماکن گردشگری به راحتی تعطیل می شوند و مثلا مقبره الشعرا به عنوان محل دفن بیش از 400 شاعر و عارف که باید جایگاهی در حد بین المللی داشته باشد، وضعیتی شایسته جایگاه خود ندارد. بنابر گفته ی وی، نخستین برنامه شهرداری در حوزه گردشگری، تکمیل پروژه مقبره الشعرا بوده که قرار است تا سه الی چهار ماه آینده ضلع شمالی آن به بهره برداری برسد.

تصاویری که از تحویل سال هزاران نفر در عید 1401 در حافظیه شیراز منتشر شد هم در واقع آیه یاسی برای تبریز بود. این تصاویر می توانست در مقبره الشعرای تبریز و کنار آرامگاه شهریار شیرین سخن و صدها شاعر دیگر به ثبت برسد که متاسفانه تاکنون نادیده گرفته شده است.

حال ناخوش گردشگری در تبریز فقط به این مورد ختم نمی شود. بی روحی فضای شهری تبریز که هیچ نشانی از آمدن فصل بهار و سال جدید نداشت نیز نه تنها گردشگران بلکه شهروندان تبریزی را نیز مورد تاسف قرار دارد.

وقتی عید نوروز تمام شد و عید فطر با تعطیلات یک هفته ای، فرصتی جدید برای مسافرت محیا کرد، تبریز بار دیگر در صف نخست گردشگری کشور نبود و شهرهایی چون شیراز و اصفهان در مجادله با تبریز، گوی سبقت را گرفتند.

این وضعیت گردشگری تبریز می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله مهمترین مورد آن به موضوع مدیریت شهری و فضای رها شده و جدال بر سر کرسی شهرداری باز می گردد. در روزهایی که تبریز باید بهترین آمادگی ها را برای میزبانان خود فراهم میکرد، هنوز داشت جلسه ترتیب میداد و شهردار استیضاح میشد.

روح الله رشیدی، یکی از اعضای شورای اسلامی شهر تبریز پیرامون حال ناخوش گردشگری در تبریز میگوید: وضعیت گردشگری تابع وضعیت کلی مدیریت یک شهر است. وضعیت کنونی گردشگری تبریز همچون وضعیت حوزه های عمرانی، شهرداری و ... ناشی از فضای رهاشدگی مدیریتی شهر تبریز است، چرا که در سال آخر شورای پنجم و یک سال دوره شورای ششم، عملا چیزی به نام مدیریت شهری در تبریز نداشته ایم.

وی با بیان اینکه وضعیت مدیریت شهری در تبریز طی این دوران فقط یک مدیریت نمایشی بوده است، ادامه می دهد: چنین مدیریتی باعث نابودی زیرساختها شده و هیچ برنامه ای برای شهر متصور نیستیم. بنابراین وقتی بخواهیم وضعیت گردشگری شهر تبریز را بهبود ببخشیم باید بگوییم همچون سایر حوزه ها باید در گردشگری نیز یک تکان اساسی ایجاد کنیم.

انگیزه ای برای میزبانی از گردشگران نداشتیم

وی پیرامون حال ناخوش گردشگری در تبریز اظهار می کند: باید بخش گردشگری سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری تقویت یابد تا از حداقل امکانات موجود به صورت بهینه استفاده کنیم و ابنیه ها و اماکن گردشگری آسیب دیده را احیا کنیم. البته تمامی امکانات گردشگری تبریز تخریب نشده اند ولی متاسفانه استفاده صحیحی از امکانات موجود نیز انجام نمیگیرد و در واقع انگیزه ای هم برای میزبانی از گردشگران نداشتیم.

رشیدی پیرامون حال ناخوش گردشگری در تبریز میگوید: یکی از دلایل افت وضعیت گردشگری تبریز دوره تشدید وضعیت کرونا و پس رفت و سستی حاکم بر این دوره است که باعث شد تا این حوزه به صورت کامل رها شود.

وی در ادامه در خصوص ادغام سازمان گردشگری سابق با سازمان فرهنگی اجتماعی نیز می گوید: براساس ابلاغ وزارت کشور و اساسنامه شهرداری ها، بایستی چند مجموعه از جله سازمان گردشگری و ورزش سابق با هم ادغام می شدند. این امر را می توان در وضعیت کنونی گردشگری موثر دانست، زیرا این نهاد می توانست با جذب منابع مستقل فعالیت بهتری داشته باشد اما دلیل کاملی برای کم کاری یا پرکاری نیست و با وضعیت ساختاری موجود هم میتوان کارهای زیادی انجام داد.

وی در خصوص برنامه شهرداری برای بهبود وضعیت گردشگری اظهار می کند: شهردار تبریز فعلاً برنامه عملیاتی برای ما ارائه نکرده و فقط رویکرد خود را در حوزه های مختلف از جمله گردشگری اعلام کرده است که همین رویکرد نیز جای امیدواری دارد.

این عضو شورای اسلامی شهر تبریز در خصوص راهکارهایی برای برون رفت از وصعیت کنونی گردشگری اظهار می کند: ما چیزی به نام گردشگری داخل شهری و استانی نداریم و تاکنون نتوانسته ایم از ظرفیت مردم بومی خود در جهت جذب گردشگران بهره ببریم، درحالیکه بهترین مبلغان ما خود مردم هستند.

وی می گوید: اگر ما در مرحله نخست، همشهری های خود را با هزینه های بسیار پایین ترغیب کنیم که از ابنیه های فرهنگی، تاریخی و گردشگری بازدید کنند، همین افراد در مرحله بعدی می توانند بهترین تبلیغ جاذبه های گردشگری تبریز در سراسر کشور باشند.

وی با بیان اینکه بسیاری از مردم بومی تبریز حتی از جاذبه های گردشگری آن بی خبر هستند، می افزاید: مقدمه و پیشنهاد نخست بهبود وضعیت گردشگری تبریز، ایجاد فرهنگ تبریزگردی برای خود تبریزی ها است و بایستی این امکان بوجود آید تا همه اقشار مردمی به خصوص از مناطق محروم شهر بتوانند از اماکن گردشگری شهر بازدید کنند.

رشیدی می گوید: مرحله بعدی برگزاری یکسری رویدادهای فرهنگی و اجتماعی مختص شهر تبریز است که مخاطب ملی داشته باشد و مردم از سایر شهرهای کشور برای شرکت در این رویداها به تبریز بیایند و این امر تبدیل به یک سنت شود.

وی با تاکید بر اهمیت بهره گیری صحیح از رسانه ها جهت معرفی قابلیت های شهر تبریز ادامه می دهد: آژانس های گردشگری سطح شهر می توانند تورهای گردشگری خود را در قالب یک بسته تشویقی به سایر شهرها بفرستند و از این طریق، مقصد گردشگران را به سمت تبریز بازگشایی کنند.

با گذشت از این مورد، وضعیت گردشگری تبریز تنها در دوران کرونا و دو ساله اخیر رو به زوال نبود بلکه پیش از این دوره پاندمی نیز وضعیت چندان خوشی را نداشت. حال برای تبیین این موضوع با میکائیل نظری، مدرس و فعال گردشگری به گفت وگو می نشینیم.

نظری در خصوص وضعیت گردشگری تبریز در دوران پیش از کرونا می گوید: شهر تبریز در حوزه گردشگری جز مناطقی محسوب می شود که فقط به صورت فصلی مورد توجه قرار گرفته و انتظار می رود که گردشگران فقط در فصل های خوش آب و هوا به این شهر بیایند. دلیل اصلی این امر نیز ناتوانی ما در اطلاع رسانی و معرفی قابلیت های زیبای تبریز است.

هیچ تبلیغی برای گردشگری در شهر تبریز انجام نمیگیرد

وی می افزاید: اکنون وضعیت تبلیغات در صنعت گردشگری تبریز در پایین ترین حد خود قرار دارد و عملاً هیچ تبلیغی انجام نمیگیرد و اطلاعاتی که باید از شهر و استان ما برای معرفی جاذبه های گردشگری انتشار یابد، به صورت باید و شاید انجام نگرفته است.

تامین سرویس بهداشتی برای گردشگران تبدیل به یک معضل شده است

وی ادامه می دهد: شهر تبریز صاحب زیرساخت های گردشگری چون ارتباطات هوایی و زمینی در سطح درجه یک کشوری است اما زیرساخت های درون شهری تبریز بسیار ضعیف بوده و حتی تامین سرویس بهداشتی برای گردشگران تبدیل به یک معضل شده است.

نظری میگوید: نبود پارکینگ در اطراف اماکن گردشگری شهر تبریز نیز از جمله ضعف های این صنعت بوده و مهمترین موضوع در این خصوص، عدم دقت مسئولان شهری به هفت تعهد سفر است.

وی در خصوص بحث اقامت در هتل های پنج ستاره تا اقامتگاه های بومگردی تبریز اظهار می کند: هتل های شهر تبریز در شش ماهه دوم سال معمولاً خالی هستند اما در شش ماهه اول سال نه تنها هتل ها بلکه مسافرخانه ها نیز به حد اشباع رسیده و دیگر جایی برای مسافران خالی نمی ماند که نشان می دهد نگاه فصلی ما به موضوع گردشگری نیز باعث نشده تا موضوع اقامت گردشگران حل شود.

فرهنگ گردشگری پذیری در تبریز بسیار ضعیف است

وی ادامه می دهد: موضوع مهم دیگر در بحث ضعف گردشگری تبریز این است که فرهنگ گردشگری پذیری در تبریز بسیار ضعیف است. نوع برخورد اصناف و کسبه شهر و کسانی که به نوعی با صنعت گردشگری مرتبط هستند نیز هنوز به حد استاندارد نرسیده است.

این فعال حوزه گردشگری اظهار می کند: حتی نوع برخورد یک نانوای ساده با گردشگران می تواند تاثیر بسیار مهمی در جذب و یا دفع سایر گردشگران بگذارد. اگر گردشگری از خریدن نان از یک نانوا راضی باشد، می تواند هشت گردشگر دیگر را با خود به تبریز بیاورد اما اگر همان گردشگر از خریدن نان یک نانوا ناراضی به شهر خود بازگردد، باعث می شود تا 14 گردشگر دیگر از آمدن به تبریز امتناع کنند.

وی در تشریح وضعیت گردشگری در دوران کرونا نیز ادامه می دهد: گردشگری کل دنیا در دوران کرونا به خواب عمیقی فرو رفت و بعد از گذشت ماهها با آمدن واکسن و بهبود شرایط، به آرامی شروع به بیدار شدن کرد. گردشگری ایران نیز در عید 1401 از خواب دو ساله خود بیدار شد و نخستین مناطقی که مقصد مسافران و گردشگران بود، همان مسیر کلاسیک گردشگری است.

وی می گوید: مسیر کلاسیک گردشگری شهر تبریز یعنی شهرهایی چون تهران، اصفهان، یزد، کاشان و شیراز است که کل دنیا، ایران را با جاذبه های گردشگری این شهرها می شناسند و تبریز جایی در این میان ندارد.

نظری خاطرنشان می کند: البته باید واقع بین باشیم و نباید این موضوع را از قلم بیندازیم که معمولاً مهمانان عید نوروز در تبریز اغلب کسانی هستند که برای دیدن اقوام به این شهر می آیند و گردشگر کمتری از سایر مناطق کشور در فصل بهار و نوروز داریم، زیرا عید نوروز در تبریز همواره هوای سرد داشته و مردم نیز دلشان می خواهد که به مناطق خوش آب و هوا و گرم مسافرت کنند و قاعدتا منطقه شمال غرب و تبریز در این چرخه قرار نمیگیرد.

وی در ادامه با اشاره به قرار نگرفتن نام تبریز در لیست شهرهای پیشنهادی میزبانی از هواداران جام جهانی فوتبال قطر اظهار می کند: محدودیت های فرهنگی موجود باعث می شود تا به هیچ عنوان گردشگری به تبریز نیاید و این موضوع عملا غیرممکن است.

وی ادامه می دهد: تبریز بعد از عید نوروز و در تعطیلات عید فطر نیز باز هم از چرخه مقصد گردشگران باز ماند، زیرا اطلاع رسانی و قابلیت های گردش در این شهر را نتوانستیم آنچنان که باید به گردشگران معرفی کنیم.

زیرساختهای گردشگری باید فراهم شود

این فعال گردشگری می گوید: اگر بخواهیم از شرایط زوال گردشگری در تبریز نجات یابیم، ابتدا باید شهرداری به صورت جدی وارد عمل شود و زیرساختهای گردشگری را فراهم کند. مثلاً آموزش شهروندی بخشی از وظایف شهرداری است که شامل فرهنگ گردشگرپذیری هم می شود.

وی می افزاید: حوزه تبلیغات و اطلاع رسانی و معرفی قابلیت ها و جاذبه های شهر با برگزاری یکسری جشنواره های فرهنگی، هنری، بومی و محلی براساس تقویم میسر بوده و میتوان با ایجاد جذابیت برای مردم نقاط دیگر کشور، گردشگران را به تبریز جذب کرد.

وی خاطرنشان می کند: مردم برای تماشای گلاب گیری در کاشان از شش ماه قبل هتل رزرو می کنند درحالیکه گل های محمدی در چندین منطقه از استان ما بخصوص روستای گنبرف اسکو، بهترین و مرغوب ترین گلهای محمدی کشور را دارند اما متاسفانه هیچگاه در مورد این موضوع اطلاع رسانی نکرده ایم.

نظری می گوید: یکی از ایرادات بزرگ اداره کل میراث فرهنگی استان، عدم نظارت بر فعالیت آژانس ها و تورهای گردشگری است. هنگام صدور مجوز برای آژانس های گردشگری، قید می شود که باید این آژانس ها از سال دوم حتماً توریست ورودی از کشورهای خارجی داشته باشند و شرط تمدید مجوز آنها نیز همین موضوع است که متاسفانه برای این مورد نه تنها نظارتی وجود ندارد بلکه اجباری برای آوردن گردشگر از سایر شهرها هم نیست.

وی ادامه می دهد: شاید مجموع آژانس های گردشگری دارای مجوز شهر تبریز به 270 مورد برسد اما تقریبا هیچکدام از آنها توریست ورودی از سایر کشورها ندارند و سوال ما اینجاست که اگر گردشگری نیست پس چرا مجوز آنها تمدید می شود.

وی خاطرنشان می کند: آژانس های گردشگری می توانند بسته سفر به مقصد تبریز را تهیه و به آژانس های شهرهای دیگر کشور بفرستند تا از این طریق گردشگران را به مقصد تبریز جذب کنند.

این فعال گردشگری ادامه می دهد: این بسته های سفری که به مقصد منطقه شمال غرب و تبریز است باید با انجام رایزنی ها در اختیار مجموعه هایی که در زمینه آوردن توریست های خارجی به صورت کلان فعالیت دارند، قرار بگیرد.