آداب و مراسم ماه رمضان در جزایر قشم و هنگام و هرمز

میراث آریا/ این خبر پیرامون آداب و مراسم ماه رمضان در جزایر قشم و هنگام و هرمز برای شما نگارش شده است.

در گذشته برای اینکه مطمئن باشند که ماه رمضان شده حتماً باید هلال ماه را می دیدند اما امروزه تقویم و رسانه های جمعی به کمک این مصالح شتافته و کار را آسان کرده است.

اهل سنت در ماه رمضان هر شب بعد از نماز عشاء نماز تراویج و قبل از اذان صبح نماز تحجد را بجا می آورند. این نمازها متعلق به اهل تسنن است و دستور آن در کتابهای آنها آمده است.

در شهر قشم بعد از قرائت قرآن و دعا، مراسم روضه خوانی در مسجد جامع برگزار می شود و در مساجد مربوط به اهل تشیع نیز چنین مراسمی برگزار می شود.

سحر و افطار

درگذشته که رسانه های گروهی و ساعت وجود نداشت، برای بیدار شدن در سحرگاهان ماه رمضان و خوردن سحری، ستارگان آسمان را در نظر گرفتند. سه ستاره در آسمان به نام میازین را در نظر گرفته و هنگامی که این سه به بالای سررسیده بودند سحری می خوردند. در بعضی از مناطق جزیره قشم برای بیدار کردن مردم طبل یا دهل می زدند و در روستا می گشتند، در بعضی مناطق قشم علاوه بر موارد فوق از بانگ خروس نیز برای بیدار شدن استفاده می کردند به این صورت که هنگان بانگ سوم خروس در سحرگاهان سحری می خوردند.

در مناطقی از جزیره قشم که اهل تسنن هستند چند دقیقه بعد از غروب آفتاب افطار می کنند که معمولاً حدود 10 دقیقه زودتر از اذان اهل تشیع است.

امروزه برای بیدار کردن مردم در سحرگاهان مؤذن به مسجد رفته و مناجات می خواند و بعدازآن صوت قرآن از بلندگوی مساجد پخش می شود. این شیوه بیشتر در اهل سنت وجود دارد.

در ماه رمضان کسانی که نذری دارند هنگام افطار مقداری خرما را به مسجد می آورد تا افرادی که برای اقامه نماز به آنجا می آیند بعد از نماز مغرب از آن استفاده کنند.

مصرف غذاهایی نظیر برنج، ماست و خرما برای سحری و افطار بیشتر از دیگر غذاهاست.

یکی از رسومی که در نقاط شیعه نشین جزیره هنگام وجود دارد، مراسم ختم اموات است. به این صورت که چند نفر را برای افطار به خانه خود دعوت کرده و قرآن می خوانند سپس افطار خورده برای آمرزش اموات صاحب خانه دعا می کنند.

شهادت حضرت علی (ع)

در مناطق شیعه نشین جزایر قشم، هنگام و هرمز از روز هفدهم ماه رمضان مقدمات علم بندی را آماده می کنند و روز نوزدهم علم ها راپوش می کنند و روز بیست و یکم رمضان دسته های عزاداری مسیرهای مشخص را طی می کنند.

در روز شهادت حضرت علی (ع) در جزیره هرمز سه علم می بندند. علم های امام حسین (ع)، امام حسن (ع) و حضرت امیر (ع) که هنگام حمل علم ها در دسته ها، علم حضرت علی (ع) در جلو دسته، علم امام حسن (ع) در وسط دسته علم امام حسین (ع) و علم امام حسین (ع) در آخر دسته مردان (بین صف مردان و صف زنان) از حسینیه به قدمگاه حضرت علی (ع) حمل می شود.

تابوت نیز در این روز در بین علم حضرت علی (ع) و علم امام حسین (ع) بر روی دست عزاداران حمل می شود. این تابوت مانند تابوت ماه محرم است که در جزیره هرمز به تابوت حضرت امیر (ع) معروف است.

روز بیست و سوم پارچه های علم ها را باز می کنند و آنها را می شویند، سپس بعد از آنکه خشک شدند، آنها را در پارچه ای پیچیده و تا سال آینده در حسینیه نگهداری می کنند.

شب های قدر

شب های قدر بین شیعیان جزیره قشم به سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان موسوم است درحالیکه اهل تسنن شب های بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنج، بیست و هفتم و بیست و نهم ماه رمضان را شب های قدر میدانند.

اهل تشیع در این شب ها بعد از روضه خوانی و قرائت یک جز از کلام الله مجید، دعای جوشن کبیر می خوانند و بعد قرآن ها را روی سر می گذارند.

از دیگر اعمال مربوط به این شب ها خواندن نماز شب قدر است که دستور آن در کتاب های دینی آمده است. در این شب ها مراسم قرآن خوانی و دعا تا نزدیکی های سحر ادامه دارد.

اهل تسنن شب های قدر نیز در مساجد خود، نماز قیام اللیل و تحجد را می خوانند که تا سحرگاه ادامه دارد.

عید فطر

یکی دو روز مانده به عید فطر اهالی جزایر قشم، هنگام و هرمز اعم از شیعه و سنی، اطراف خانه های خود و درون و بیرون مساجد را تمیز می کنند.

تمیز کردن خیابان های بیرون مساجد بر عهده زنان است و پاکیزه نمودن درون مسجد را پسران و مردان به عهده می گیرند.

شب عید فطر همه اهالی خانه تکانی می کنند و فرش ها و لباس های خود را غبارروبی کرده و آنها را می شویند.

در این مناطق مرسوم است که شب عید فطر، دختران و زنان، کف پاها و دست هایشان را حنا می زنند.

در صبح عید فطر مردم ابتدا به قبرستان می روند و برای اموات قرآن و فاتحه می خوانند. بعدازآن در نماز عید فطر شرکت می کنند و از یکدیگر حلالیت می طلبند و در بعضی از مناطق جزیره قشم (سنی نشین) رقص ازوا برپا می شود.

در مناطق سنتی نشین مردم یک یا دو روز بعد از عید فطر، در ماه شوال به مدت شش روز روزه می گیرند که اصطلاحاً به روزه ششه معروف است و معتقدند که 30 روز ماه رمضان برای 300 روز سال و شش روز دیگر برای 66 روز آن است.