شهر مشهد نیازمند نگاه ویژه ای از سوی دولت و مجلس است

ایسنا/ براساس سخنان یک خراسان پژوه، شهر مشهد نیازمند نگاه ویژه ای از سوی دولت و مجلس است.

رضا سلیمان نوری به بررسی تخریب آثار تاریخی مشهد در یک سده اخیر پرداخت و اظهار کرد: در راستای بررسی تخریب ابنیه و آثار تاریخی باید سه دوره مختلف تاریخی مشهد در 100 سال اخیر را در نظر گرفت. در دوره 1305 تا 1314 محمدولی اسدی، نائب التولیه وقت آستان قدس که به نوعی همه کاره استان بود و تا هنگام برکناری، استاندارها زیر سایه او قرار داشتند؛ فعالیت های عمرانی گسترده ای را در مشهد انجام داد که ساخت و ایجاد خیابانهای تهران، طبرسی، کوهسنگی و ارگ از مهمترین آنها محسوب می شود. وی برای ایجاد فضاهای نوین شهری مجبور به تخریب هایی نیز شد اما این تخریب ها بحران هویتی در مشهد را بدنبال نداشت.

وی افزود: دوره دوم تخریب گسترده در مشهد حد فاصل 1353 تا 1357رخ داد. در این دوره زمانی عبدالعظیم ولیان بطور همزمان استاندار و نائب التولیه بود و تخریب های بسیار گسترده ای را در اطراف حرم مطهر رضوی انجام داد تا میدان موسوم به فلکه سبز را ایجاد کند. در جریان این تخریب ها تعداد زیادی از مدارس، مساجد، سراهای تجاری، معابر و منازل مردم نابود شد و تخریبی اثرگذار در هویت تاریخی مشهد رخ داد. بسیاری از انقطاع های نسلی و هویتی موجود در مشهد حاصل تخریب های هویتی در این دوره است.

سلیمان نوری عنوان کرد: دوره سوم پس از حدود سال 1372 آغاز و با سرعتی متغیر تا ابتدای سال جاری که اجرای طرح جدید بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر رضوی موسوم به طرح حریم حرم آغاز شد، ادامه داشت. در این دوره نیز شاهد تخریب های هویت سازی هستیم که از آن جمله میتوان به تخریب مسجد حوض معجردار، بنای فاطمیه حاجی عابدزاده، حسینیه تاریخی شیخ محمد تقی بجنوردی و مسجد هفت در اشاره کرد؛ اما در کنار این تخریب ها، حفظ آثار نیز به نسبت قابل قبولی اعمال شده است.

حفظ آثار و ابنیه تاریخی پس از انقلاب به نوعی بهتر شده است

وی ادامه داد: در واقع حفظ آثار و تخریب ابنیه نسبت به دوره ولیان که نسبت90 به 10 به نفع تخریب ها داشت به نوعی بهتر شده و نسبت 65 به 35 پیدا کرده است. البته امیدوارم در سالهای آینده با توجه به اجرایی شدن طرح جدید حریم رضوی شاهد تغییر نگرش نسبت به این موضوع و حفظ کامل آثار تاریخی، فرهنگی و هویتی شهر باشیم.

این خراسان پژوه افزود: به نظر من لازم نیست هیچ تخریبی اتفاق بیافتد. آثار تاریخی، هویتی و فرهنگی باید حفظ شود و نقشه ها و برنامه های ما براساس آنها تهیه شود، نه اینکه این آثار طبق برنامه ها تخریب شود. ضعف ما در سالهای گذشته در این بوده است که معماران همواره بدون در نظر گرفتن بافت و آثار تاریخی و تنها براساس یک مشت ضوابط قراردادی که در دوران تحصیل از روی الگوهای غربی فراگرفته بودند، برنامه های خود را طراحی و اجرا کرده اند و از این طریق بسیاری از مدارس، مساجد، خانه ها، حسینیه ها، بازارها و ... بطور کامل از بین رفته یا بخشی از آنها تخریب شده است.

نویسنده کتاب خیابان ارگ مشهد خاطرنشان کرد: مردم مشهد به عنوان دومین کلانشهر ایران و پایتخت فرهنگی، مذهبی و ملی کشور حق بسیار بیشتری نسبت به آنچه دریافت کرده اند، دارند. حق شهری که هر ساله حدود یک سوم جمعیت کشور به آن سفر می کنند، داشتن بودجه ویژه ای در سیستم بودجه کشور بوده و لازم است نگاه ویژه فرهنگی و اجتماعی نسبت به شهر از سوی دولت و مجلس وجود داشته باشد؛ زیرا پیاده سازی هر نوع برنامه ای در این شهر تنها مردم مشهد را شامل نمی شود بلکه مردم کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین باید نگاه ویژه مالی، فرهنگی، روابط بین الملل، اقتصادی و اجتماعی نسبت به این شهر ایجاد شود.

محدود کردن مشهد به منزله محدودیت کشور است

سلیمان نوری ابراز کرد: به تعبیری نیازهای مشهد محدود به مردم شهر نبوده و مردم کل کشور را در بر می گیرد، محدود شدن ها در این شهر به منزله محدودیت در کل کشور است، لذا لازم است رویکردی بازتر، فرهنگی تر و با نگاهی مردم دوستانه تر و مردم مدارنه تر در مشهد اجرایی شود و برای کلان مسئله های آن تصمیماتی در سطح ملی گرفته شود؛ زیرا که هرگونه اقدام انجام شده و سخن گفته شده ای در این شهر که افکار عمومی از آن تلقی منفی کنند انعکاس جهانی داشته و به وجه جهانی جمهوری اسلامی ایران صدمه وارد میکند.