جزئیات تازه از کشف نام زرتشت بر روی کتیبه ای در دشت مرودشت

ایلنا/ این خبر پیرامون جزئیات تازه از کشف نام زرتشت بر روی کتیبه ای در دشت مرودشت برای شما نوشته شده است.

از دوره ساسانی سنگ نوشته های متعددی در دشت مرودشت بجا مانده که برخی وابسته به شاهان و درباریان و بخشی دیگر بوسیله مردم عادی در دل آثار و کوهستان های این دشت به نگارش درآمده اند. در این میان کتیبه هایی چون کتیبه های اردشیر یکم در دیواره نقش رستم، کتیبه شاهپور بر بنای موسوم به کعبه زرتشت، کتیبه تیراندازی شاهپور یکم در غار شاه سروان حاجی آباد، کتیبه کرتیر بر کعبه زرتشت و دیواره نقش رستم، کتیبه شاهپور یکم در نقش شهریاران (نقش رجب)، کتیبه معراج کرتیر در نقش شهریاران (نقش رجب)، کتیبه شاهپور سکانشاه و سلوک داور در کاخ تچر از جمله کتیبه هایی هستند که در زمره کتیبه های درباری بشمار می روند.

اما کتیبه های دیگر نیز که اغلب شامل اندرزها و کتیبه های سنگ گور بروی دیواره صخره و دامنه و همچنین فراز کوهستان ها حجاری شده اند توسط مردم عادی به نگارش درآمده اند. از این رو این کتیبه ها در معرض آسیب بیشتری هستند.

مصطفی رخشنده خو (کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی و فعال حوزه مرمت آثار صخره ای) در همین زمینه گفت: کتیبه های نو یافته به لحاظ قرارگیری و مکان احداث (سینه صخره ها و کوه ها) عموما در شرایط نامناسبی همچون یخبندان، ریزش باران، ذرات ساینده موجود در هوا، بادها و عوامل گوناگون محیطی قرار گرفته اند و از سوی دیگر قرار داشتن این آثار در ارتفاعات و مکان های دور از دسترس و پراکنده بودن آنها در کوهستان روش های حفاظتی (همچون مراقبت دائم) از آنها را مشکل کرده است بنابراین آثار موردنظر هم مورد ناملایمات طبیعی قرار داشته و هم از ناآگاهی رهگذرانی که هر کدام به نوعی آنها را تخریب کرده اند، آسیب های زیادی را متحمل شده اند.

رخشنده خو افزود: از مهمترین آسیب هایی که این آثار ارزشمند را تحت تاثیر قرار داده پدیده آب شستگی است. کانی های محلول در آب، با آب باران شسته شده و کانی های نامحلول بر سنگ باقی می ماند، بنابراین سنگ ظاهری متخلخل پیدا کرده و مکان مناسبی برای جذب آلودگی و نمک ها در سنگ ایجاد می شود.

ابوالحسن اتابکی (پژوهشگر آزاد) نیز در این باره چنین گفت: طی بررسی های چند سال اخیر به اتفاق فضل الله حبیبی و نجمه ابراهیمی بیش از 25 کتیبه نویافته، کشف نمودیم که همه آنها را مورد خوانش قرار داده ایم.

وی در این باره اذعان داشت: یکی از کتیبه های بی نظیری که ما اخیرا در حوالی شهر استخر و دامنه شرقی کوهستان نقش رستم کشف نمودیم، کتیبه ای است که پس از خوانش آن دریافتیم، نام «دادار امهر سپند» (آفریدگار مقدس) و «زرتشت» (پیام آور بزرگ ایرانی) در آن یاد شده است.

او درباره قدمت این اثر اظهار داشت: این کتیبه مربوط به اواخر دوره ساسانی است که به خط پهلوی کتابی در شش سطر بوسیله شخصی بنام «ماهداد» از اهالی شهر استخر بروی یک صخره کنده طبیعی به نگارش درآمده است.

اتابکی درباره اهمیت این کتیبه گفت: هر چند نام اشو زرتشت در میان متون اوستایی و نسخه های پهلوی و در شعر شاعرانی چون خاقانی، فردوسی، نظامی، مولانا، حافظ به فراوانی یاد شد، اما ما برای نخستین بار نام این پیام آور ایرانی را بروی یک سنگ نوشته مشاهده نمودیم که در نوع خود بی نظیر می نماید.

وی در آخر اذعان داشت: بیش از 25 کتیبه ای که ما کشف نموده ایم که موضوعاتی چون اندرزها، کتیبه های سنگ گور، نجوم، کتیبه های مربوط به ساخت و ساز آثار، محیط زیست و…را در بر می گیرد و بتدریج در حال انتشار آنها در مجامع علمی هستیم و اخبار آنها از طریق رسانه های جمعی در دسترس همگان قرار خواهد گرفت.