انتقاد از رویه ای که در تایید نهایی راهنمایان گردشگری در پیش گرفته شد

ایسنا/ این خبر پیرامون انتقاد از رویه ای که در تایید نهایی راهنمایان گردشگری در پیش گرفته شد، برای شما نگارش شد.

هر سال بیش از سه هزار نفر پس از گذراندن دوره های آموزشی به مدت حدود 10 ماه، در آزمون جامع راهنمای گردشگری شرکت می کنند. سال 99 جمعیت شرکت کننده در این آزمون و در سه شاخه راهنمای فرهنگی، طبیعت گردی و زمین گردشگری نزدیک به چهارهزار نفر بود؛ آزمونی که اتفاقا به سوال ها و حتی شیوه برگزاری آن همواره انتقادهایی وارد بود. با این وجود، مدتی است راهنماهایی که آن دوره ها و آزمون جامع را با موفقیت سپری کرده اند ملزم به شرکت در مصاحبه ای شده اند که در صورت تایید می توانند فرآیند نهایی برای دریافت کارت راهنمای گردشگری را بگذرانند و وارد بازار کار شوند؛ مصاحبه ای که بسیاری از شرکت کنندگان و حتی مدرسان گردشگری، شیوه اجرای آن را غیراستاندارد دانسته و نقدهایی وارد کرده اند.

نیما آذری، رئیس هیأت مدیره انجمن مؤسسات و مراکز آموزش گردشگری کشور با اشاره به اعتراض های گسترده فراگیران و راهنمایان گردشگری نسبت به رویه ای که ورود به بازار کار را با سنگ اندازی مواجه کرد، توضیح داد: مصاحبه هایی که مدتی است در قالب کمیته ای در اداره های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ها انجام می شود، متأثر از یک بند نیم خطی در «آیین نامه راهنمایان گردشگری»، مصوب هیأت وزیران در سال 1394 است. در بند «چ» ماده 2 این آیین نامه، راهنمایان گردشگری برای دریافت مجوز باید در «مصاحبه عمومی و اختصاصی» موفق شوند. این آیین نامه را معاون پیشین گردشگری در زمانیکه در دفتر نظارت و ارزیابی گردشگری مسئولیت داشت، تنظیم کرده بود. بعدها از این بند کوتاه تفسیر شد که راهنمای گردشگری برای دریافت مجوز یا همان کارت باید مصاحبه انجام دهد که مسئولیت آن هم به انجمن های راهنمایان گردشگری سپرده شد.

او پیرامون انتقاد از رویه ای که در تایید نهایی راهنمایان گردشگری در پیش گرفته شد، افزود: این آیین نامه مصوب هیأت وزیران است و تغییر و حتی اصلاح آن سخت است. مهمترین مسأله آن هم این است که هیچ تفسیر و توضیحی ندارد. در دوره معاونت پیشین گردشگری که در تصویب این آیین نامه و اضافه کردن آن بند، نقش داشت، خیلی پیگیری کردیم، چون تفسیرهای خاصی از همان بند کوتاه شده بود، طوریکه نظام آموزش گردشگری را زیر سوال می برد. با وجود آنکه معاون پیشین گردشگری نیز خود مخالف آن تفاسیر بود، اما در واقعیت اقدامی برای تغییر و اصلاح آن بند قانونی و تفسیرهایی که شده بود، صورت نگرفت. به هر حال، انتظار هم نمی رفت شخصی که خود آن بند را اضافه کرده و پیگیر تصویب همان آیین نامه بود، دوباره دست به تغییر بزند.

آذری اظهار کرد: در کشور نظامی به نام آموزش گردشگری وجود دارد، اگر ضعف و ایرادی دارد باید در درون آن رفع و بهینه سازی شود. اتفاقا انجمن مؤسسه های آموزش گردشگری خواستار بهینه سازی، ارتقا و رفع ایرادهای آموزش است.

او با اشاره به اعتراض ها و انتقادهایی که به این شیوه از تایید و انتخاب راهنمایان گردشگری شده، گفت: جریان موجود مثل آن است که در دانشگاه درس خوانده باشید، همه واحدها را هم با موفقیت گذرانده باشید، آزمون را هم با موفقیت پشت سر گذاشته باشید و در آخر، مصاحبه شوید و با یک سوال رد شوید. سوال این است هیأتی که برای اجرای این مصاحبه انتخاب شده، از چه کانال و مرجعی تایید شده است؟ چرا مدرسان، پیشکسوتان و موسسه های آموزش گردشگری در کمیته های که شکل گرفت، نماینده ای ندارند؟ براساس چه استاندارد و ضابطه ای راهنمای گردشگری را با چند سوال محدود از ادامه کار باز می دارند؟ مگر می شود یک نظام آموزشی را نادیده گرفت و در نهایت چند نفر با سوال هایی مشکوک، غیراستاندارد و عجیب، آینده شغلی و بازار کار یک نفر را خراب کنند؟

او افزود: در کمیته ای که برای مصاحبه از راهنمایان گردشگری تشکیل شده، نمایندگانی از انجمن های حرفه ای راهنمایان، دفتر بررسی و همکاری و یک نماینده هم از معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان حضور دارند که با معدود سوال های ساده ای راهنما را رد می کنند و بعد حکم می دهند که یا باید چند دوره به عنوان دستیار در تور شرکت کند یا برخی از درس ها را دوباره بگذراند.

آذری گفت: طبق اظهارات مسئول دفتر برنامه ریزی و آموزش در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، هدف از انجام چنین مصاحبه ای، شخصیت سنجی است. اما از سوال هایی که پرسیده شده چنین هدفی برنمی آید. این موضوع خودش زیر نقد است، چطور با یک یا چند سوال میتوان شخصیت یک فرد را سنجید. البته خوب است اگر بتوانند این کار را درست انجام دهند، اما رویه موجود در مسیر شخصیت سنجی نیست.

او افزود: هدف دیگری که مطرح شده تشخیص میزان اطلاعات راهنما درباره قوانین و مقررات است. اگر چنین است چرا سوال ها به سمت دیگری رفته و بیشتر علمی شده است؟ مثلا درباره یکی از جنگهای تاریخی سوال پرسیده اند. راهنمای گردشگری قبلا این مراحل را پشت سر گذاشته و برای سنجش اطلاعات علمی، آزمون جامع داده است. اعتراض و نقدی هم که به این بخش وارد شده آن است که منابع سوال های مربوط به قوانین و مقررات مشخص نیست، راهنما سرگردان است و نمی داند منبع سوال چیست.

این مدرس گردشگری با اشاره به اعتراض های گسترده ای که به محتوای سوال ها شده است، به برخی از آنها به استناد گزارش هایی که از فراگیران و راهنمایان دریافت کرده است، اشاره کرد و گفت: از فراگیر پرسیده اند اگر یک تروریست وارد اتومبیل گردشگران شد به عنوان راهنما چه می کنید، یا مثلا وقتی خرس به گردشگران حمله کرد به عنوان راهنما چه باید کرد؟ سوال بهتر از این برای شخصیت سنجی یا میزان تشخیص اطلاعات فراگیر درباره قوانین و مقررات نبود؟ با فراگیری که این همه استرس آزمون جامع را تحمل کرده و 10 ماه حدود 30 واحد درسی را پشت سر گذاشته است، چه می کنیم!؟

آذری اظهار کرد: منبع و انگیزه طرح این سوال ها مشخص نیست. سوال ها باید ارزیابی و استاندارد شده و منبعشان مشخص باشد. چرا باید راهنمای فراگیر را با یک یا چند سوال سلیقه ای حذف کنند؟ سوال باید طیفی باشد و فراگیر حق داشته باشد به چند سوال پاسخ ندهد، باید مجموعه ای از سوال ها طرح شود. از سوال های پرسیده شده به نظر می آید رویکرد بیشتر سلیقه ای توأم با برداشت شخصی و تحلیلی و در برخی موارد وابسته به ذهنیت پرسش کننده است.

رئیس هیأت مدیره انجمن مؤسسات و مراکز آموزش گردشگری کشور همچنین با اشاره به احکامی که پس از مصاحبه برای فراگیران داده شده و برخی را ملزم به گذراندن دوباره بعضی از واحدهای درسی یا حضور در یک یا چند تور به عنوان دستیار کرده، گفت: مگر راهنمای صفر می تواند در تور به عنوان دستیار شرکت کند، آن هم وقتی کارت ندارد!؟ راهنمای صفر چگونه می تواند تجربه و سابقه کاری بدست آورد، وقتی هیچ آژانسی حاضر نیست به این شخص تور بسپارد؟ قطعا وقتی شکل کار درست نباشد، آسیب رسان خواهد بود.

آذری ادامه داد: اگر تفسیر موجود از آن بند نیم خطی آیین نامه راهنمایان گردشگری و رویه فعلی برای انجام مصاحبه درست است، چرا آن را به بخشنامه تبدیل نمی کنند؟ چرا استانداردی برای آن تعیین نشده است؟ چرا نظر متولیان آموزش را نپرسیده اند؟ ما بارها به دفتر برنامه ریزی و آموزش وزارت گردشگری درباره رویه موجود، بنا به اعتراض و شکایت راهنمایان و نقص هایی که وارد شده است، معترض شدیم که در ظاهر با ما هم نظر بوده و رویه موجود را غیرقانونی دانسته اند، اما چرا جلو آن را نمی گیرند؟ مگر می شود وقتی رئیس دانشگاه گواهینامه دانشجویی را امضا کرده، یک هیأت دیگر که در ارزیابی و ترکیب آن حرف است، با یکی دو سال و یک امضا آن دانشجو را رد و خلع فعالیت کند. سوال این است صلاحیت علمی این هیأت را کجا و بر چه اساس تایید کرد که اکنون در مقام ارزیاب برآمده اند؟

او تاکید کرد: اگر نمی توانند این مصوبه را تغییر دهند، دست کم شیوه نامه ای با تفسیر درست و منطقی منطبق با اهدافی که ترسیم شده است، تنظیم کنند.

رئیس هیأت مدیره انجمن مؤسسات و مراکز آموزش گردشگری کشور همچنین بیان کرد: اگر مسأله ضعف سیستم آموزش گردشگری است، آن را شناسایی و رفع کنیم. ما در شرایطی که معتقدیم برگزاری آزمون جامع گردشگری اشتباه است، به جای رفع این اشتباه و پیدا کردن راه کار درست و بهینه تر، یک آزمون و مصاحبه دیگر را اضافه کرده ایم و خیمه دولتی را آنجا هم گسترده کرده ایم. سایه این خیمه دهه هاست که روی سرفصل ها، منابع درسی و آزمون گردشگری پهن شده است، چرا مدام دامنه آن را گسترش می دهند، بعد هم که می بینند مشکل همچنان وجود دارد، سیستم آموزش گردشگری را زیر سوال می برند. رویه جدید نوعی وهن و توهین به یک نظام آموزشی است.

او درخواست کرد: شیوه نامه و تفسیر درستی برای آن بند قانونی مشخص و علنی شود که بر آن اساس، منابع سوال ها مشخص شود و پرسش ها استاندارد، طیفی، سیستماتیک و راهکارپذیر باشد و مهمتر از آن از قیمومت یک صنف خارج شود. صنف زمانی می تواند مداخله کند که راهنما کارت گرفته و وارد بازار کار شده است. باید از آزمون ها فیلم تهیه شود تا در صورت اعتراض، امکان بررسی توسط هیأت دیگری وجود داشته باشد. باید هیأت نظارت تشکیل شود تا پرسش کنندگان ناگزیر شوند سوال های استاندارد طرح کنند و سلیقه ای عمل نکنند. کمیته ای تشکیل شود که سوال ها را استاندارد کند.

آذری گفت: اگر این رویه انتخاب شده که ایراد و ضعف آموزش گرفته شود، قطعا مؤسسه های آموزشی و مدرسان مشکلی ندارند که در درون نظام آموزش، ارزیابی ها سخت تر شود، ولی نباید گواهی علمی افراد را ندیده گرفت و به بهانه شخصیت سنجی و تشخیص میزان اطلاعات افراد درباره قوانین و مقررات به شکلی غیراستاندارد دوباره سطح علمی فراگیر را به آزمون گذاشت.