مهارت و استانداردهای ایمنی ریسک گردشگری ماجراجویانه را کاهش می دهند

ایرنا/ براساس سخنان مدرس و راهنمای گردشگری ماجراجویانه، مهارت و استانداردهای ایمنی ریسک گردشگری ماجراجویانه را کاهش می دهند.

کیانوش محرابی پیرامون اینکه مهارت و استانداردهای ایمنی ریسک گردشگری ماجراجویانه را کاهش می دهند، اظهار داشت: گردشگری ماجراجویانه بسیار گسترده است و سطح و درجه های مختلفی دارد، از پریدن با لباس بالدار از ارتفاع (Wingsuit)، اسکی روی برف های نکوبیده تا نوشیدن چای کنار آتش در کویر جزو گردشگری ماجراجویانه است و تعاریف خاص خود را دارد. در آن زمینه تحقیق و پژوهش های زیادی شده و تعاریف مختلفی هم وجود دارد، برخی به خطرناک بودن و بعضی هم بر دور دست بودن آن تاکید دارند، اما بنا به تعریف انجمن جهانی گردشگری ماجراجویانه (ATTA)، گردشگری ماجراجویانه، گونه ای از گردشگری شامل اکتشاف یا سفر با ریسک (احتمال خطر) پذیرفته شده (و احتمالا واقعی) است و نیاز به مهارتهای مخصوص و فعالیت جسمی دارد.

عضو هیات مدیره فدراسیون بین المللی رفتینگ افزود: گردشگری ماجراجویانه، به هر گونه ای از گردشگری گفته می شود که دو مورد از این سه مورد فعالیت جسمی، تبادل یا تعامل فرهنگی و سر و کار داشتن با طبیعت را در خود داشته باشد، در این تعریف تاکیده شده که فرد در گردشگری ماجراجویانه برای اکتشاف به دل طبیعت می رود، در حالیکه از وجود ریسک پذیرفته شده و احتمال خطر آگاه است و بی تردید در فعالیت های ماجراجویانه شرکت می کند، پس باید آمادگی جسمی و مهارت کافی برای آن فعالیت را داشته باشد.

طبیعت شگفت انگیز و غیرقابل پیش بینی است و همین عوامل باعث جذب گردشگر به طبیعت می شود، البته غیرقابل پیش بینی بودن جنبه های مثبت و منفی دارد، گردشگری که به دامن طبیعت می رود قصد دارد از زندگی شهری دور شود اما ممکن است به صورت غیرمنتظره با جاذبه هایی طبیعی مانند یک پرنده خاص، پروانه نادر و زیبا روبرو شود یا حتی یک حیوان وحشی سر راهش قرار بگیرد که در اصطلاح می گویند «منتظر غیرمنتظره ها باشید که جنبه های جذاب و مثبت است.

راهنمای گردشگری ماجراجویانه با اشاره به جنبه های احتمالی و منفی غیرمنتظره ها در گردشگری در طبیعت خاطرنشان کرد: افراد ممکن است در گردشگری ماجراجویانه در طبیعت دچار حادثه و سقوط شوند یا حیوان وحشی به آنها حمله کند یا دچار تصادف و سوانح رانندگی شوند، این حوادث گاهی اجتناب ناپذیر است، اما اگر آگاهی و مهارت داشته باشند تا حد زیادی می توانند ریسک این حوادث را کاهش دهند؛ در گردشگری ماجراجویانه ریسک به معنای خطر نیست؛ خطر عاملی است که به ما آسیب می زند اما ریسک، احتمال آسیب رساندن خطر است.

ریسک، عنصر جدانشدنی گردشگری ماجراجویانه

محرابی ریسک را عنصر جدانشدنی از گردشگری ماجراجویانه دانست و افزود: صخره نوردی که می داند در هنگام صعود یک سنگ بزرگ صددرصد سقوط می کند، به هیچ وجه از آن مسیر صعود نمی کند، زیرا با خطر مواجه است؛ این صخره نورد باید در مسیری که از ایمنی آن اطمینان دارد، صعود را انجام می دهد ولی باز هم ممکن است تکه سنگی از صخره ای جدا شده و سقوط کند، پس اگر بدون تجهیزات ایمنی صخره نوردی کند ریسک و آسیب پذیری افزایش پیدا می کند و اگر از تجهیزات ایمنی استفاده کند، ریسک پایین آمده و احتمال آسیب هم کاهش می یابد. با استفاده از دانش، تجربه، مهارت، استفاده صحیح از تجهیزات و رعایت استانداردهای ایمنی و اجرایی در فعالیت های طبیعت محور، مخصوصا گردشگری ماجراجویانه ریسک به حداقل می رسد.

رئیس کمیته توسعه پایدار فدراسیون بین المللی رفتینگ گفت: همه افراد همیشه در محیط های طبیعی با ریسک مواجه هستند؛ ممکن است انجام یک فعالیت در طبیعت دارای ریسک کم باشد، اما فعالیت طبیعت گردی بدون ریسک در محیط طبیعی امکان ناپذیر است و مسئولان منطقه ای برای آگاهی بخشی و اخطار به گردشگران در مناطق گردشگری تابلوهای هشدار سطوح ریسک را با دسته بندی زیاد (high risk)، متوسط (middle risk) و کم (low risk) نصب می کنند.

گردشگری ماجراجویی براساس سطح ریسک به دو دسته راحت (Soft) و سخت (Hard) تقسیم می شود، در گردشگری ماجراجویانه راحت (Adventure Soft) ریسک پایین است و هر فردی می تواند در آن شرکت کند و خیلی هم دنبال کارهای سخت و پرریسک نیست و همه علاقمندان می توانند در این نوع گردشگری شرکت کنند؛ اما در گردشگری ماجراجویانه سخت (Adventure Hard) فعالیت های تخصصی و حرفه ای است که مهارت و تجهیزات لازم دارد، مدت زمان حضور در طبیعت بیشتر است، و معمولا در محیط دور دست انجام می شود و فقط افراد حرفه ای می توانند در آن شرکت کنند.

ایمنی، مهمترین عامل در گردشگری ماجراجویانه

محرابی درباره گردشگری ماجراجویانه در ایران گفت: گردشگری ماجراجویانه وابسته به طبیعت است؛ ایران از نظر تنوع اقلیمی جغرافیایی و جاذبه ها و منابع طبیعی یک کشور غنی، کم نظیر و شگفت انگیز است؛ جنگل، کوهستان، رودخانه، کویر، دریا، رودخانه، دره و ... همه منابع طبیعی مورد نیاز برای جذب گردشگر ماجراجویانه در ایران وجود دارد. برای مثال یک کوه مانند دماوند دارای ظرفیت های متنوع و متعددی برای گردشگری ماجراجویانه است و مکان پیاده روی در کوهپایه، عکاسی طبیعت، جانورشناسی، گیاه شناسی، کوه نوردی و قله نوری، صعود زمستانه و اسکی و حتی پرواز با وسایل مختلف بر فراز آن وجود دارد. با یک جاذبه طبیعی 10ها زیرشاخه گردشگری وابسته به آن عملی است.

گردشگری ماجراجویانه براساس نوع فعالیت به سه دسته اصلی «هوایی- وابسته به هوا»، «زمینی-روی زمین» و «آبی-وابسته به آب» تقسیم می شود. همین تنوع و تکثر باعث می شود افراد زیادی به طبیعت بروند و روز به روز هم این تمایل به طبیعت رفتن در میان اقشار محتلف در حال افزایش است؛ البته آثار مثبت و منفی دارد، کسب آرامش و انرژی از طبیعت اتفاق خوبی است اما اگر غیرآگاهانه باشد، هم به طبیعت و هم به خود گردشگران آسیب وارد می شود؛ اگر چه تعداد گردشگران آگاه زیاد است، اما متاسفانه تعداد ناآگاهان بسیار بیشتر است.

عضو هیات مدیره فدراسیون بین المللی رفتینگ خاطرنشان کرد: با همه آموزش ها و اطلاع رسانی ها هنوز هم بسیاری از افراد هنگام حضور در کوه یا جنگل، زباله ها را در طبیعت رها می کنند، بدون توجه به پوشش گیاهی آتش روشن می کنند، همچنان به محیط زندگی حیوانات تعرض و به گونه های گیاهی آسیب می زنند و گاهی هم شاهد عدم توجه گردشگران به فرهنگ اجتماعی جوامع محلی ساکن نزدیک محیطی های طبیعی هستیم که باعث واکنش آنها هم می شود.

وی مهمترین عامل در گردشگری ماجراجویانه را ایمنی دانست و اظهار داشت: میل رفتن به طبیعت در جهان رو افزایش است، اگر زیرساخت های آن فراهم نباشد و گردشگران به محیط های پرریسک با احتمال بالای بروز خطر بروند، آمار حوادث و میزان مصدومیت و مرگ گردشگران افزایش می یابد، اما اگر زیرساخت های مورد نیاز فراهم شود وقتی افراد به این مناطق می روند خاطرات خوبی ثبت می کنند و پس از چند روز بسیار پر انرژی به جریان عادی زندگی شهری خود بر می گردند.

راهنمایان گردشگری ماجراجویانه همیشه یک برنامه جایگزین دارند

محرابی گفت: گردشگری ماجراجویانه در ایران هم مانند همه دنیا در حال رشد است، اما هنوز زیرساخت های لازم برای توسعه این گونه گردشگری فراهم نیست؛ از طرفی بسیاری از شاخه های گردشگری ماجراجویانه توسط افراد غیر متخصص برنامه ریزی و اجرا می شود به همین دلیل هرچه جلوتر می رویم حوادث در طبیعت و گردشگری ماجراجویانه بیشتر می شود و اگر جلوگیری نشود افزایش می یابد.

گردشگری ماجراجویانه یک فعالیت تخصصی است و معمولا در محیط های پرریسک انجام می شود اگر این فعالیت ریسکی توسط افراد غیرحرفه ای برنامه ریزی و اجرا شود و گردشگران آن هم از مهارت لازم برخوردار نباشند حادثه ایجاد می شود، افزایش روز به روز تعداد جان باختگان و مصدومان در دریا، رودخانه و تورهای آفرود به همین دلیل است؛ تورهای خوب و راهنمایان متخصص حرفه ای داریم، اما تورهای غیرتخصصی هم در حال برگزاری است که باید جلوگیری شوند.

راهنمای گردشگری ماجراجویانه اظهار داشت: راهنمایان حرفه ای همه جوانب سفر را در نظر می گیرند و ریسک را تا جایی که ممکن است کاهش می دهند، راهنمایان گردشگری ماجراجویانه همیشه یک برنامه جایگزین دارند مثلا برای کویرگردی بیش از یک خودرو در نظر می گیرند، بنزین اضافه هم بر می دارند، تجهیزات و وسایل مورد نیاز را بیشتر از نیاز سفر یک روزه با خود می برند، به تنهایی نمی شود سفر ماجراجویانه رفت حتما باید همراه حرفه ای هم داشته باشد.