راه اندازی موزه آرایشگری گامی ارزشمند در حوزه مردم شناسی است

ایرنا/ براساس سخنان یک پژوهشگر تاریخ، راه اندازی موزه آرایشگری گامی ارزشمند در حوزه مردم شناسی است.

تاریخ شفاهی آرایشگری ایران تدوین شود

هفته گذشته مرحله دوم تجهیز موزه آرایشگری ایران با اهدای وسایل و تجهیزات سنتی و نیمه مدرن آرایشگری از سوی پیشکسوتان و شاغلان این حرفه در مجموعه باغ موزه نگارستان تهران برگزار شد. در این آیین، تجهیزات و وسایل آرایشگری با قدمت چند دهه به نمایش گذاشته شد که پس از نمایش یک روزه به گنجینه باز گردانده شد و قرار است بزودی با راه اندازی و افتتاح رسمی موزه ملی آرایشگری، در معرض بازدید عمومی قرار خواهد گرفت.

احمد ابوحمزه، عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان و پژوهشگر تاریخ و مردم شناسی راه اندازی موزه اختصاصی مردم شناسی و هنر و مهارت آرایشگری در ایران را گامی ارزشمند در حوزه مردم شناسی ادوار مختلف تاریخ ایران دانست و گفت: در تصاویری که در کتیبه ها از پادشاهان و الهه ها دیده می شود، در نقش برجسته بیستون در کرمانشاه و تخت جمشید، در بسیاری از آثار تاریخی که در نقاط مختلف کشور وجود دارد، نشان می دهد آرایشگری از دوره پیش از اسلام در ایران وجود داشته است.

پژوهشگر تاریخ و مردم شناسی افزود: نوشته ها، کتاب ها و نقاشی ها و اسناد دیگر هم نشان می دهد آرایش و هنر آرایشگری بعد از اسلام تا دوران قاجار و دوران معاصر پهلوی اول و دوم و اکنون که تجهیزات مدرن جای وسایل سنتی را گرفته در ایران رواج داشته و سیر تحولی فرهنگی و اجتماعی را طی کرده است.

وی بر ضرورت صیانت از فرهنگ،حرفه و شغل آرایشگری در ایران تاکید کرد و افزود: مدل مو و ریش پادشاهان هخامنشی یا سربازانی که در نقش برجسته ها دیده می شود، نشان می دهد این هنر دارای قدمتی کهن است، و به همین دلیل نبود یک موزه و مجموعه کاملا احساس میشد؛ در کنار این وسایل تجهیزات نقوش برجسته و کتیبه ها و اسناد و تصاویر را هم می توان جمع آوری کرد و یک مکتب آرایشگری ایجاد کرد تا بررسی شود که در ادوار تاریخ این هنر و مهارت دچار چه تحولاتی شده است.

ابوحمزه با اشاره به اینکه اسناد و مقالاتی درباره آرایشگری در کشور وجود دارد، اما نبود یک کتاب جامع و مفصل درباره تاریخچه آرایشگری کاملا احساس می شود، گفت: اکنون که گام های اولیه راه اندازی موزه برداشته شده، ضرورت دارد مجموعه ای مدون به عنوان کتاب تاریخ آرایشگری ایران در قالب دایره المعارف و دانشنامه ای جامع از این حرفه ثبت و ضبط و شود.

وسایل سنتی و کهن آرایشگری ایران بازسازی شوند

عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان خاطرنشان کرد: در موزه تاریخ آرایشگری یا موزه آرایشگری ایران می توان وسایل و تجهیزات آرایشگری را که در دوره معاصر وجود دارد، جمع آوری و به نمایش عمومی گذاشت، حتی می توان وسایل سنتی و کهن این حرفه را هم بازسازی کرد؛ در همین راستا می توان بررسی کرد این هنر و مهارت در گذشته چگونه رواج داشته و شیوه های آرایش در اقشار و طبقات مختلف جامعه چگونه انجام می شده است و مردم در دوره های مختلف چگونه به زیبایی و آرایشگری مو و صورت خود توجه نشان می دادند.

ابوحمزه گفت: بررسی ها نشان می دهد که ایرانیان از گذشته به تزئینات لباس خود بسیار اهمیت می دادند که میتوان در بخشی از موزه آرایشگری نمونه هایی از آنها را هم گردآوری کرد؛ البته این موضوع در کتاب های پوشش و لباس اقوام ایرانی و چهره آرایی و زیبایی اشاره شده است.

پژوهشگر تاریخ و مردم شناسی افزود: مهمترین اتفاقی که همزمان با راه اندازی موزه اختصاصی آرایشگری با حضور استادکاران و پیشکسوتان این هنر و مهارت که به دوره پهلوی اول و دوم هم می رسند تدوین تاریخ شفاهی آرایشگری ایران است که میتوان با حضور این پیشکسوتان شکل گیری تحولات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این حرفه را در ایران، ثبت و ضبط کرد.

وی یادآور شد: البته در کتاب های راوندی که درباره آرایشگری دوران قاجار و سلمانی های قدیم و دلاک ها و افرادی که با وسایل و ابزاری که در اختیار داشته اند به نظافت و آرایش مردم و حتی آیین هایی که به زیبایی های دامادها و عروس ها می پرداختند، یا اینکه سلمانی ها و مردان و زنان آرایشگر در دوران قاجار، چگونه و با چه وسایلی این کارها را انجام می دادند، مطالبی نوشته شده است.

ابوحمزه خاطر نشان کرد: جمع آوری مستندات و تاریخ شفاهی از دوران قاجار تا دوران معاصر پهلوی اول و دوم، توسط پیرمردانی که در آن دوران به آرایشگری مشغول بوده اند می تواند به غنای تاریخ شفاهی آرایشگری ایران بیافزاید، اینکه آرایشگران آن دوران در نقاط مختلف کشور در روستاها و شهرستان ها در شهرهای بزرگ و کوچک، با چه وسایلی و چه نوع مدلی موها و ریش ها را آرایش می کردند، باید گردآوری شود تا برای آیندگان بماند.

وی با اشاره به اینکه در دو مرحله تجهیزات و وسایل آرایشگری برای مجموعه موزه آرایشگری ایران جمع آوری شده، گفت: هر کدام از اشیای این موزه و همچنین نحوه کارکرد و تکنولوژی برخی از این وسایل که شاید تا چند سال بعد از یاد برود، اگر به صورت تاریخ شفاهی جمع آوری، مکتوب و مستند شود و پیشکسوتان این حرفه معرفی و شیوه های کار آنها مستندسازی شود، می تواند به تاریخ مردم شناسی کشور کمک و اطلاعات و پژوهش های ما را در این حوزه غنی کند.

ضرورت دایره المعارف و دانشنامه آرایشگری اقوام ایران

عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان درباره رواج مدل ها غربی و شرقی مو و ریش در کشور گفت: کمیته و کارگروه های مد و لباس وزارت فرهنگ درباره مدلهای بین المللی مو در دوران حاضر تحقیقاتی انجام شده است، در کنار موزه آرایشگری که اکنون تجهیزات آن جمع آوری شده است، بخشی هم می تواند به پژوهش و تحقیق و مستندسازی درباره مدل های مو و ریش در میان اقوام مختلف در شهرها و روستاها و ایلات بپردازد که به دایره المعارف و دانشنامه آرایشگری تبدیل می شود و سیر تطور و تحول این حرفه و تجهیزات آن و علت و ابعاد مختلف مدل مو و ریش در دوره های تاریخی و معاصر را تبیین کند.

استاد و پژوهشگر تاریخ بیان کرد: با این قدمت و شکوهی که از گذشته و این خلاقیتی که میان آرایشگران ایرانی دیده می شود، در کنار الگوهای ایرانی و اسلامی فرهنگ حجاب و پوشش، هنرمندان آرایشگر ایرانی می توانند منشا تولید مد و مدل در ایران و جهان باشند و در این زمینه هم حرف برای گفتن داشته باشند.