تالاب قوری گل

دریاچه و آب راکد قوری گل، در کنار جاده ترانزیتی تبریز بستان آباد در فاصله 45 کیلومتری شرق تبریز و 15 کیلومتری غرب بستان آباد، درمحدوده ی روستای ایمناب (امناب)، در میان کوه ها و ارتفاعات شرقی گردنه شبلی در یک گودی قرار دارد. آب این دریاچه بیشتر از رودها و آبراهه های فصلی و سیلابی و از آب های جاری ناشی از برف و باران و تعدادی چشمه های زیرزمینی که در کف آن جریان دارند تامین می شود. در حال حاضر آب این دریاچه برای آبیاری کشتزارهای روستاهای پیرامون دریاچه به مصرف می رسد و در اطراف قوریگل نیز مراتع، چمنزارها، مزارع و کشتزارهای متعدد قرار دارند. تالاب قوری گل در تابستان هوایی بسیار مطبوع دارد و یکی از نقاط تفریحی و استراحت تبریزی ها به حساب می آید.

موقعیت تالاب قوریگل

اگر قصد بازدید از یکی از منحصر به فرد ترین زیستگاه های جانوری در ایران را دارید، به سمت دریاچه یا تالاب قوریگل در شمال غربی ایران بروید. این تالاب در استان آذربایجان شرقی در 45 کیلومتری شهر تبریز قرار گرفته است؛ جاده ترانزیتی تبریز به سمت شهر بستان آباد، به سمت جنوب شرقی تبریز.
قبل از رسیدن به شهر بستان آباد، در محدوده تقریبی 15 کیلومتری این شهر و در شمال جاده به تالاب قوریگل آذربایجان شرقی خواهید رسید. به صورت کلی می توان گفت که تالاب قوری گل در محدوده روستای امناب و در میان کوه ها و ارتفاعات شرقی گردنه شبلی در منطقه ای پایین دست واقع شده است. ارتفاع کل منطقه ای که تالاب قوریگل آذربایجان شرقی در آن قرار گرفته است، 1890 متر از سطح دریا است.

منبع آب دریاچه قوری گل

بیشتر آب تالاب قوری گل توسط چشمه های آب زیرزمینی که در زیر آن وجود دارد تامین می شود اما منابع آب دیگری نیز دارد. رودها و سیلاب های فصلی به همراه آب های جاری شده از باران و آب شدن برف ها در این منطقه، به سمت پایین دست و این دریاچه سرازیر می شوند. در نتیجه این منابع که تامین کننده آب درون دریاچه هستند، ما در تالاب قوریگل آذربایجان شرقی شاهد آب شیرین در دریاچه هستیم. همین آب شیرین نیز باعث جذب بسیاری از گونه های جانوری و پرندگان مهاجر به این منطقه شده است.

بیشتر بدانیم

ایران، هر ساله میزبان بسیاری از پرندگان مهاجر در دنیاست که در فصل های سرد سال به سمت مناطق گرم تر کوچ می کنند. این پرندگان در طول مسیر خود، ایران و تالاب های ایران را برای توقف و استراحت های بین راهی انتخاب کنند. یکی از این تالاب ها که برای این دسته های ورودی پرندگان مهاجر به ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است، تالاب قوریگل است. در نتیجه حفاظت از این زیستگاه و تالاب بین المللی بسیار اهمیت دارد. متاسفانه به دلیل گسترش شهرنشینی و از بین رفتن مراتع و دسترسی های طبیعی در اطراف این تالاب، بسیاری از پستانداران و حیوانات را دیگر در اینجا نخواهید دید. در گذشته حیوانات کمیاب و گونه های نادری همانند قوچ و میش ارمنی تا این تالاب می آمدند و می توانستید آن ها را از نزدیک مشاهده کنید. اکنون دیگر از این گونه نادر جهانی در ایران و در نزدیکی این تالاب خبری نیست. چرا که مسیر دسترسی و کوچ این حیوان تا تالاب قوریگل آذربایجان شرقی نابود شده و از بین رفته است.
از حیوانات و پستاندارانی که در این محیط طبیعی تالاب یا نزدیکی آن زندگی می کنند می توان به جربیل ایرانی که نوعی پستاندار کوچک است، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی اشاره کرد. شاید وجود هر کدام از این حیوانات دلیلی برای عکاسان و فیلمسازان مستند حیات وحش کشورمان باشد که مدت ها در این منطقه در کمین شکار لحظه های زندگی این موجودات در اطراف تالاب قوریگل آذربایجان شرقی بنشینند. همچنین بسیاری از پرندگانی که در این تالاب زندگی می کنند، در زمره پرندگان و حیوانات در خطر انقراض قرار دارند. از جمله این پرنده های زیبا می توان اردک سر سفید، اردک مرمری و اردک بلوطی را نام برد. اردک سر سفید منقاری آبی رنگ و سری سفید دارد. به راحتی در میان اردک ها قابل تشخیص است. اردک مرمری پرهایی به رنگ و طرح سنگ های مرمر سفید رگه دار دارد. اردک بلوطی نیز سر و گردنی به رنگ قرمز و پرهایی به رنگ قهوه ای بلوطی دارد. اگر به پرنده نگاری علاقه دارید، به شما پیشنهاد می دهیم که حتما از این تالاب و اردک های آن دیدن نمایید.
در مجموع 280 گونه آبزی شناسایی شده در حوزه آبریز، 111 گونه جانوری شامل 92 گونه پرنده، 19 گونه خزنده و یک گونه ماهی کپور این دریاچه طبیعی را خاص نموده است. در آب دریاچه امکان قایقرانی، اسکی روی آب و هر گونه تفریحات آبی نیست و همین موضوع به دست نخورده بودن تالاب قوریگل کمک کرده است. هر چند که از آب تالاب برای آبیاری مزارع و زمین های کشاورزی اطراف استفاده می شود و همین موضوع می تواند به کم شدن و خشک شدن تالاب قوریگل آذربایجان شرقی دامن بزند.
یادمان باشد که تالاب ها از مهم ترین محیط های زیستی در زمین هستند. چرا که باعث تغذیه و تخلیه آب های زیرزمینی، حفاظت در برابر نیروهای طبیعی، حفظ خط ساحلی و کنترل فرسایش، بهره برداری تجاری و حفاظت از حیات وحش می شوند. همچنین در تنظیم جریان آب و کنترل سیلاب، جلوگیری از نفوذ آب شور به سفره های آب زیرزمینی، پاکسازی مواد سمی، بادشکن بودن، جذب و کاهش کربن و حفظ تنوع زیستی منطقه، نقشی حیاتی دارند.