حمام وکیل کرمان

حمام وکیل بخشی از مجموعه وکیل کرمان بوده که امروزه به صورت چایخانه سنتی استفاده می شود. این بنا در سال 1270 به شکل با شکوه و با تأثیرپذیری از سبک معماری دوره زندیه قاجاریه احداث شده است. این بنا یکی از حمام های تاریخی، سنتی و باستانی کرمان بوده و به تقلید از گنجعلی خان ساخته شده است. سر در این حمام در سال 1369 به سبک معماری دوره مربوطه اش بازسازی شد و مستقیما به بازار کرمان مرتبط است.

بخشهای حمام وکیل کرمان

سربینه

سربینه در قاعده شکلی منظم اما پرشکست و تراش خورده دارد که از ترکیب اشکال هندسی پدید آمده است. هشت ستون سنگی که مرتفع ترین طاق این فضا را بر دوش دارند، بخش میانی آن را تشخص بخشیده اند و وجود حوضی بزرگ در وسط این بخش به اعتبار و اهمیت آن افزوده است. در دو انتهای سربینه دو حوض مستطیل شکل کوچک دیده می شود که بر اهمیت این دو بخش تأکید می کنند. در پیرامون سربینه هم سکویی کمی بالاتر از کف بخش میانی دیده می شود. پوشش این سکو که کاشی فیروزه ای بوده، آن را از بخش میانی متمایز می کند. بر گرداگرد بخش میانی و در زیرسکو حفره هایی برای گذاشتن کفش و دیگر لوازم تعبیه شده اند. در قسمت های مختلف سربینه هم سقف های رسمی بندی متناسب با شکل قاعده فضا احداث شد.

گرمخانه

گرمخانه فضای کشیده ای است که ستونهای سنگی آن را به سه بخش اصلی تقسیم کرد. بخش میانی فضایی با قاعده مربع است و چهار ستون و طاق رسمی بندی دارد. در یک سمت این فضا فضایی بزرگتر از آن وجود دارد که طاق رسمی بندی زیبایی بر دوش هشت ستون سنگی آن را پوشانده و حوض هشت گوش بزرگی تقریبا همه کف آن را فرا گرفته است. در کنار این بخش نیز فضایی هست که به نظر می رسد در مرمت دوره اخیر از ادغام برخی فضاها پدید آمده باشد. در سوی دیگر گرمخانه بخش کوچکتری دیده می شود که حوض مستطیل شکل کشیده ای دارد و در جلوی خلوت گرمخانه قرار گرفت. خلوت نیز قاعده هشت و نیم هشت و طاق رسمی بندی دارد. این بخش از گرمخانه راه جداگانه ای به میان در دارد که ممکن است حاصل تغییرات دوره اخیر باشد.

خزینه

خزینه حمام که در امتداد محور فرعی گرمخانه و روبروی ورودی آن قرار دارد، فضایی است با قاعده مستطیل که سقف آن در میانه بخشی پر کار دارد. مراجعان از طریق پلکانی به خزینه داخل می شدند و سپس به سربینه باز می گشتند.

ورودی

دستگاه ورودی حمام از سردر و هشتی و دالان تشکیل شد. سردر تزئینات مقرنس در زیر طاق و ازاره کاشی و کتیبه کمربندی دارد. قسمت فوقانی سردر فروریخته بود که در سالهای اخیر مرمت شده است. هشتی سقف رسمی بندی بسیار زیبایی دارد که با سوار شدن سه رسمی پرکار بر بالای یکدیگر شکل گرفت. طاق نماهای پیرامون این هشتی با کاشی هایی با نقوش گل و بوته تزئین شده است. تغییر زاویه مسیر حرکت از سردر تا سربینه موجب شده که دید مستقیم به سربینه از بین برود و از تبادل حرارت با بیرون کاسته شود. نورگیرهای مختلف در سقف فضاهای حمام علاوه بر تأمین روشنایی، به زیبایی بر هندسه آنها تأکید می کنند.

کتیبه

بر طبق کتیبه سردر حمام وکیل، بانی بنا موتمن السلطان وکیل الملک محمد اسماعیل خان نوری بود. وکیل الملک از سال 1277 تا 1284 حکومت کرمان را برعهده داشت.