آیین رونمایی و نکوداشت ثبت ملی اسب کاسپین برگزار شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، آیین رونمایی و نکوداشت ثبت ملی اسب کاسپین برگزار شد.

آیین رونمایی و نکوداشت ثبت ملی اسب کاسپین پس از برگزاری مراسم و چند سخنرانی در محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی، با نمایش اسبهای کاسپین به سمت محل رونمایی از ثبت ادامه یافت.

در این آیین که "کارن فیروز" لوئیز فیروز بانوی آمریکایی الاصل که نخستین بار نژاد اسب کاسپین را در شهرستان آمل شناسایی کرده بود، به همراه دبیر فدراسیون سوارکاری، انجمن های هویت بخشی اسب و بین المللی اسب کاسپین و علاقمندان حوزه میراث فرهنگی و سوارکاری حضور داشتند، از تابلوی ثبت میراث ناملموس اسب کاسپین در روستای کمدره از توابع بخش دشت سر شهرستان آمل رونمایی شد.

اثر اسب کاسپین به عنوان "اسب کاسپین، مهارتهای سنتی، پرورش و نگهداری با شماره 2878 روز 16 /07/ 1402 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران در حاشیه این آیین اظهار کرد: ثبت اسب کاسپین به عنوان اثر ناملموس ملی که خاستگاه آن شهرستان آمل است، نشان دهنده هویت بالای تاریخی، اصالت، ریشه و تاریخ این استان است.

حسین ایزدی با اشاره به اینکه از سال 1384 تاکنون حدود 137 اثر فرهنگی و هویتی مازندران درفهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده، افزود: ثبت اسب کاسپین به عنوان یکی از همین آثار بوده که براساس کنوانسیون بین المللی صیانت و حراست از میراث فرهنگی، معنوی و اهمیت دادن به این نژاد از اسب در کشور ثبت شده است.

وی با بیان اینکه براساس کاوشهای انجام شده در منطقه "گوهر تپه بهشهر" و از بندر ترکمن در استان گلستان تا تالش در استان گیلان، خاستگاه اصلی اسب کاسپین درشهرستان آمل بوده و با ثبت آن از این پس دارای ارزش و اهمیت بیشتری خواهد یافت.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران همچنین به مزیتهای ثبت ملی اسب کاسپین اشاره کرد و ادامه داد: با ملی شدن ثبت اسب کاسپین، از خطر انقراض این حیوان و نژاد با اصالت پیشگیری و همچنین در راستای حمایت ویژه و جدی تر برای تکثیر و هویت بخشی به نژاد اسب کاسپین با همکاری اداره کل منابع طبیعی با واگذاری اراضی مورد نیاز جنگلی اقدام خواهد شد.

ایزدی رونق گردشگری ورزشی و جذب مسافران و توریست را از دیگر مزیتهای به ثبت رسیدن اسب کاسپین با توجه به کارکردهای ویژه این حیوان در مازندران اعلام کرد و یادآور شد: انتظار است که اداره کل ورزش و جوانان و هیات سوارکاری مازندران در برگزاری منظم مسابقات ورزشی سوارکاری و جشنواره های اسب کاسپین اهتمام بیشتری در طول سال داشته باشند.

اسب کاسپین یا با نام لاتین «Caspian horse، اسب شاه، یا اسبچه خزری با قدمت بیش از پنج هزار سال به عنوان یکی از قدیمی ترین نژاد اسبهای موجود در جهان محسوب می شود و پراکندگی فعلی آن از بهشهر مازندران در نزدیکی دشت ترکمن تا تالش در غرب گیلان است؛ ولی باشگاه های سوارکاری اسب کاسپین در مناطق مختلف کشور راه اندازی شده است.

"لوئیز فیروز" بانوی آمریکایی الاصل که به مدت بیش از 4 دهه به همراه همسرش "نرسی فیروز" به پرورش اسب در ایران پرداخت، همیشه به دنبال اسبهای کوچک و مناسبی برای آموزش سوارکاری به فرزندان خود بود و در سفری در سال 1344 شمسی برابر با 1965 میلادی به سواحل جنوبی دریای خزر، نخستین بار اسبچه خزر (اسب کاسپین) را در یکی از روستاهای دور افتاده آمل به صورت تصادفی در حالی که به یک گاری بزرگ بسته شده بود و کیسه های سیمان جابجا میکرد، دید و مورد شناسایی قرار داد و متوجه حضور تعدادی از بقایای این نژاد در آن منطقه شد.

لوئیز دو اسبچه خزر را از محلی ها خرید و در آن زمان از آمل به تهران آورد. بعد از مدتی آموزش به این اسب، تحت تاثیر رفتار و حرکات آن، همچنین از روی کنجکاوی در ارتباط این اسبها با حجاری های تخت جمشید تصمیم به تحقیق بر روی این نژاد گرفت.

لوئیز فیروز با فرستادن نمونه خون، استخوان و موی این اسب به اروپا به نتایج جالبی دست یافت؛ اسب کاسپین قدیمی ترین اسب خونگرم دنیاست؛ شواهد ژنتیکی، گرافیکی و استخوان شناسی و نقوش سنگی روی پلکان های تخت جمشید و مهرها و مجسمه های بر جا مانده از آثار تمدن های باستانی همگی دال بر وجود اسب کاسپین از زمان های دور است.

نماینده مردم شهرستان آمل در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: شهرستان آمل، اصلی ترین خاستگاه اسب کاسپین در کشور بوده و نکوداشت ثبت ملی اسب کاسپین درمیراث ناملوس کشور به همین جهت بوده است.

رضا حاجی پور اظهار کرد: اسب کاسپین به لحاظ توانمندی و استقامت یکی از اسبهای پایه در دنیا محسوب می شود و به همین خاطر طی سالهای گذشته در حالی که در کشور ما بی توجهی کامل به این نژاد شده، در برخی کشورهای اروپایی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است.

وی پیرامون اینکه آیین رونمایی و نکوداشت ثبت ملی اسب کاسپین برگزار شد، ادامه داد: این در حالی است که متاسفانه در کشور خودمان آن طور که باید ویژگی و جایگاه این نژاد برای تولید کنندگان آن آشکار نشده که امیدواریم با حمایت فدراسیون سوارکاری، انجمن ها و کانون های مرتبط گام های لازم و ارزنده ی برای رشد این نژاد که از ذخایر ژنتیکی اسب ایرانی نیز محسوب می شود، برداشته شود.

نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اسب کاسپین از قدیمی ترین نژاد اسبهای دنیا بوده و به لحاظ اقتصادی نیز ارزشمند است، تصریح کرد: این نژاد علاوه بر ویژگی های ورزشی و سوارکاری، به لحاظ سرمایه گذاری میتوان استفاده بهینه ای از آن به عمل آورد و در این راستا بایستی اقدامات ویژه ای برای جلوگیری از قاچاق این اسب نیز صورت گیرد.

حاجی پور با بیان این نکته که ما نمی توانیم معجزه کنیم اما می توانیم کارگشایی در راستای حمایت از نژاد اسب کاسپین در منطقه را داشته باشیم، گفت: اسب کاسپین میراث ماندگار و ملی ما است که ریشه در تاریخ کهن این استان نیز دارد.

وی اضافه کرد: صرف اینکه هویت اسب کاسپین ثبت ملی شده است، همه چیز تمام می شود و باید بیخال شد و فقط ختم به این همایش نشود و در همین راستا کارگروهی تشکیل و مشکلات آنها ریشه ای بررسی شود.

نماینده مردم آمل درمجلس شورای اسلامی همچنین برگزاری آیین هایی فرهنگی و ورزشی که با همراهی اسب بوده و نیز جشنواره های فرهنگی و ورزشی در سطح شهرستان و استان را از اقدامات مهم اثرگذار در راستای احیاء و هویت بخشی دوباره به اسب کاسپین اعلام کرد.

نایب رئیس انجمن بین المللی حفاظت از اسب کاسپین ایران نیز از تشکیل کارگروهی برای تدوین پرونده ثبت اسب کاسپین در فهرست آثار میراث جهانی در یونسکو خبر داد.

محمد جواد دهقان گفت: امیدواریم با همکاری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، انجمن بین المللی اسب کاسپین و با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران بتوانیم حداقل تا پایان امسال یا در نهایت تا نیمه نخست سال آینده پرونده اسب کاسپین برای ثبت جهانی تکمیل شود.

وی افزود: تکمیل پرونده ثبت جهانی اسب کاسپین و ارائه آن به یونسکو به عنوان یک اولویت مهم در برنامه انجمن حفاظت از اسب کاسپین در سال جاری و پس از ثبت ملی آن در فهرست میراث فرهنگی و ناملموس کشور است.

دهقان که رئیس انجمن حفاظت از اسب کاسپین ایران هم است، با بیان اینکه خوشبختانه قدم نخست که ثبت ملی اسب کاسپین به عنوان میراث معنوی کشور بوده به ثبت رسیده، اظهار کرد: با اطلاع رسانی عمومی از این اقدام خوب وزارت میراث فرهنگی در راستای احیا و پاسداشت هویت نژاد اسب کاسپین، جلسات کارگروه نیز برای پیگیری پرونده ثبت جهانی نیز بلافاصله تشکیل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر ایران تنها کشوری هست که به دنبال ثبت جهانی اسب کاسپین در یونسکوست، تصریح کرد: هم دنیا می دانند که خاستگاه اصلی نژاد اسب کاسپین در ایران و شمال کشور به خصوص شهرستان آمل است.

نایب رئیس انجمن بین المللی حفاظت از اسب کاسپین ایران اضافه کرد: البته برخی کشورهای همسایه نیز تلاش هایی دارند که هویت ایرانی اسب کاسپین را به نام خودشان تغییر و در یونسکو به ثبت برسانند.

دهقان اضافه کرد: تلاش ما در انجمن بین المللی حفاظت از اسب کاسپین ایران این هست که در قوانین و پرونده ارسالی به یونسکو، اطلاعاتی را گزارش و اضافه خواهیم کرد که حتی کشورهای دیگر هم نتوانند اسبها را از نظر ژنتیکی به نام خودشان ثبت کنند.

وی یادآور شد: البته لازمه این کار همراهی و همکاری نهادهای ملی در سطح کشور است که بتوانیم هر چه سریعتر با شناسایی دقیق تر آمار مربوط به تعداد و همچنین از نظر ژنتیک اسب کاسپین، پرونده ثبت جهانی اسب کاسپین را تکمیل و ارسال کنیم.