قلعه تاریخی گلخندان یکی از جاذبه های گردشگری بومهن است

ایسکانیوز/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، قلعه تاریخی گلخندان یکی از جاذبه های گردشگری بومهن است.

قلعه گلخندان که زمان ساخت آن به دوره ساسانیان می رسد به شکل مستطیل و با قلوه سنگهای درشت محصور شده و برج های توپر برای استحکام و دفاع بهتر در چهار گوشه قلعه ساخته شده و داخل دژ اتاق ها، تالارها و آب انبارها به سبک معماری دوره ساسانی و پس از اسلام با مصالح گچ ساروج و سنگ ساخته شده که تا دوره صفوی نیز به حیات خود ادامه داده است.

در حال حاضر ساختمان داخلی قلعه از بین رفته و تنها دیواره ها با ارتفاع تقریبی 20 متر باقی مانده است، شیب سمت غربی تپه بسیار تند است و دسترسی از این نقطه به قلعه امکان پذیر نیست، تونلی با شیب بسیار تند سطح قلعه را به دره غربی متصل می کند بطوریکه بالا آمدن از آن نیز امکان پذیر نیست.

دژ گلخندان در کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان به قلم سید ظهیرالدین مرعشی مربوط به سده 9 هجری قمری ساسانی آمده و برای نخستین بار معرفی شده و براساس نوشته های این کتاب ملک کاووس از حکام محلی دوره ی تیموری پس از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی به این دژ پناه برد.

در کتاب «حبیب السیر» نوشته غیاث الدین محمد خواند میر نیز نوشته شد که شاه اسماعیل صفوی برای سرکوبی امیرحسین کیای چلاوی به این محل آمد و پس از تسخیر دژ، آن را تخریب و ساکنانش را از دم تیغ گذراند و پس از این حادثه دژ گل خندان دیگر اهمیت پیشین خود را بدست نیاورد.

آثار و شواهدی از سکونت در این دژ از سده ی دوم هجری قمری تا اوایل دوره صفوی بدست آمده و این قلعه در سال 1379 به شماره 2888 در فهرست آثار ایران به ثبت رسیده است.

قلعه گلخندان در 17 کیلومتری پایتخت قرار دارد و با دو مسیر جاده قدیم جاجرود یا آزاد راه تهران-پردیس به شهر بومهن قابل دسترسی است. روستای گلخندان علاوه به قلعه تاریخی یک حمام تاریخی نیز داشت که در دهه 1370 ش تخریب شد و اکنون اثری از آن وجود ندارد.

در غرب تپه مرکزی روستا، بنای امامزاده قاسم (ع) واقع شده و بنای حسینیه تاریخی روستا نیز در این محل واقع شده است. ساختمان حسینیه با مصالح خشت و گلی شبیه یک اتاق معمولی است و سقف بازسازی شده آن از شیروانی و بنا بر نقشه های موجود، هسته نخستین روستای گلخندان در کنار مسجد قدیمی، امامزاده و محدوده دژ واقع شده است.

قدمت روستای گلخندان از روی بنای امامزاده قاسم (ع) که متعلق به قرن 8- 9 ق / 14-15 م است و نیز قلعه تاریخی گلخندان متعلق به سده 2 ق / 8 م مشخص می شود و علاوه به موارد یاد شده، نشانه های فرهنگی زیادی از تپه مرکزی روستا و حاشیه رودخانه های سیاهرود و رودهن بدست آمده که نمایانگر سکونت انسان از دوران پیش از اسلام در این نواحی است.

قطعات سفال های پیدا شده در جنوب روستای سیاه بند و در محل تخلیه خاکهایی که بر اثر برش کوه برای احداث بزرگراه روی هم انباشه شده بود، قدمت این روستای تاریخی را به دوران اشکانیان و ساسانیان می رساند. در گذشته های دور خانه های اهالی روستای گلخندان قدیم بر بالای تپه ای قرار داشت که امروزه در مرکز این روستا قرار گرفته است. پس از دوره قاجار و به مرور زمان اهالی این روستا خانه های خود را به زمینهای نسبتاً هموار اطراف تپه منتقل کردند و سطح تپه به گورستان تبدیل شد.

در دوران حکومت پهلوی دوم گورستان روستا به بالای یکی از تپه های سمت جنوب روستا به نام «تپه صلوات» که در سال 1391 منبع آب و دکل مخابرات بر فراز آن قرار دارد، منتقل شد که با دیواری ساخته شده از سنگ قبرهای قدیمی استفاده شده و تاریخ ثبت شده بر روی یکی از سنگ قبرها سال 980 ق هست.