تالش سرزمین مردمانی با تمدن کهن در دل طبیعتی پر رمز و راز است

ایرنا/ براساس آخرین اخبار واصله، تالش سرزمین مردمانی با تمدن کهن در دل طبیعتی پر رمز و راز است.

یکی از مهمترین و زیباترین مقصد سفر در استان گیلان شهرستان تالش با طبیعتی ناب و تمدنی هزاران ساله است. تالش که به آن طوالش هم می گویند، در طول تاریخ دستخوش تغییرات بسیاری شد اما این خطه همچنان نه تنها آداب و رسوم و زبان و فرهنگ خود را حفظ کرده است، بلکه مردمان آن از موهبت طبیعی نیز به خوبی مراقبت نموده اند و پیوند عمیقی با طبیعت دارند.

شاید یکی از جاذبه های تالش گیلان را بایستی گذشته آن دانست. منطقه تالش در گذشته منطقه بزرگی از شمال قفقاز تا شرق دریای خزر و از جنوب به سپیدرود رسیده و در منطقه غرب تا اردبیل، نیر و سراب را شامل میشد. همچنین سرزمین طوالش از سمت شرق نیز به تپه مارلیک می رسید که دامنه وسیعی از جغرافیای حاشیه خزر را به خود اختصاص می داد.

شهر تالش به عنوان مرکز این شهرستان را با نام هشتپر هم می شناسند که پس از رشت، بزرگترین شهر استان گیلان است. امروزه تالش از سمت شمال به آستارا، از جنوب به رودبار، از شرق به دریای خزر و انزلی و از غرب به استان اردبیل مرزبندی شده است.

گروه های قبیله ای مردم تالش هم اکنون در کشور آذربایجان و بخشهایی از روسیه زندگی می کنند. زبان تالشی یکی از قدیمی ترین زبانهای ایران (برگرفته از زبان پهلوی قدیم) است که تا به امروز باقی مانده و به گویش های تالشی معروف هستند. مردم این شهرستان و جاذبه های تالش گیلان با زبان های ترکی آذری، گیلکی، فارسی و تالشی صحبت می کنند.

براساس مقاله تالش سرزمین مردمانی با تمدن کهن در دل طبیعتی پر رمز و راز است باید بدانید که ترکیب ماهرانه کوه و دریا و ابر و جنگل توسط نقاش طبعیت در شهرستان تالش بسیار دل انگیز است و به انسان جان تازه ای می بخشد.

پوشش گیاهی و جانوری تالش

گیاهان و درختانی مانند انار، انجیر، آلو، ازگیل، زردآلو، گلابی، گیلاس، سیب و فندق به همراه پوشش جانوری آهو، ببر، خرس قهوه ای ، شغال، راسو، روباه، بز کوهی و پلنگ را هم اکنون در این خطه میتوان یافت. درختان دشتی و جنگلی مانند توسکا، یالان قوز، بلوط های شاه بلوطی برگ، درخت آهن، شاه بلوط شرقی، افرا و ممرز هم در این جنگل ها رویش دارند و جاذبه های تالش گیلان را تشکیل می دهند.

پارک جنگلی سیاهداران

از جاذبه های تالش گیلان که نامش برای گردشگران و مسافران در ابتدا عجیب می آید، پارک جنگلی سیاهداران در کنار روستای سیاهداران است. روستاییان به دلیل تراکم بسیار و درختان بلوط سیاه سر به فلک کشیده ای که این جنگل دارد، نام سیاه داران را برای آن انتخاب کرده اند. چرا که در گذشته توده عظیم درختان و تاریکی درون جنگل مانع ورود مردم به درون آن میشد.

بعد از اینکه مردم منطقه جنگل پوشیده از درختان سیاه یعنی درختان بلوط و آزاد را دیدند، به آن نام سیاهداران را نهادند. این منطقه روستایی به همراه جنگل پر تراکنش هم اکنون به یکی از مناطق تفریحی و جذاب برای مسافران تبدیل شده است. در جنوب غربی شهر تالش قرار گرفته و امکاناتی مانند رستوران، آلاچیق، امکانات رفاهی و حتی سورتمه ریلی جنگلی در میان دامنه های تپه و جنگل سیاه داران سفر شما را هیجان انگیزتر می کند. در این جنگل آهو و غزال وحشی را می توانید ببینید.

پارک جنگلی گیسوم

اما در پیشانی تالش جنگل و ساحل گیسوم منظره ای بس جالب و دیدنی با جنگلی چترگونه شاهراهی منتهی به دریا را در دل خود گرفته که همه ساله مسافران بسیاری را برای دیدن خود فرا می خواند.

تمام گردشگرانی که وارد این مسیر شده اند، پارک جنگلی گیسوم را به خاطر جاده ای پوشیده شده از درختان سرسبز و مرطوب سر به فلک کشیده اش می شناسند. این جاده را میتوان از رویایی ترین جاده های شمال دانست که دریا و جنگل را به هم پیوند می دهد. منطقه 80 هکتاری جنگل دارای 76 گونه گیاهی بوده و آبشار ویسادار هم از جاذبه های تالش گیلان درون پارک جنگلی گیسوم است.

این جنگل در فصل تابستان به دلیل آب و هوای خنک و مطبوع اش و در تابستان به دلیل ظاهر رنگارنگ پاییزی اش بسیار دیدنی می شود. حتی زمستان جاده پارک جنگلی گیسوم هم پس از بارش برف ها در ارتفاعات بالایی آن بسیار دیدنی است. این جنگل یکی از جنگل های مطرح دارای درختان انجیلی (درختان بومی ایران) است که پاییز آن را پر از رنگ های زرد، نارنجی، قرمز و سبز می کند.

سوباتان

شاید منظره ها و تصاویر بسیاری از گله های اسب ها را در میان مراتع سرسبز دیده باشید که آزادانه در حال چرا هستند که بسیاری از این عک ها در منطقه ای ییلاقی به نام سوباتان گرفته شده اند. در میان جاذبه های تالش گیلان مناطق ییلاقی بسیاری را خواهید یافت که بیشتر مواقع سال در بالای دریای سفید ابرها قرار گرفته اند.

منطقه ییلاقی و جنگلی سوباتان از جمله این مناطق بوده که خانواده های لیساری در فصول بهار و تابستان از کلبه های چوبی در آن استفاده می کنند. چه از اردبیل و چه از هشت پر برای این منطقه راه دسترسی دارید.

بعضی از گروههای گردشگری به همراه راهنمایان حرفه ای خود، از درون جنگل لیسار به سمت سوباتان پیاده روی می کنند.

برای دسترسی به این منطقه در مسیر تالش، باید به سمت آق اولر حرکت کنید. روستای کیش دبی را پشت سر بگذارید و در دوراهی پیش رو، مسیر سمت راست را به درون جنگل ادامه دهید تا به سوباتان برسانید. در این مسیر دقت کنید که جاده خاکی بوده و با وسیله نقلیه مناسبی آن را طی کنید. پیشنهاد می دهیم که در روستای کیش دبی از اهالی وانت کرایه کنید تا شما را به سوباتان برساند.

غار سوباتان

از جمله مناطق تفریحی در میان جاذبه های تالش گیلان منطقه سرسبز سوباتان است. شاید گروه های بسیاری به دلیل تپه ها و کوه های سرسبز با مناظر بی نظیر سوباتان، راهی این مکان شوند اما معمولا خبری از وجود غاری در این ناحیه ندارند. غاری که اگر چه برای گردشگران عادی، فضای چندان مناسبی نیست اما غارنوردان حرفه ای را به سمت خود می کشاند. غار سوباتان هنوز بطور کامل اکتشاف نشده و ورودی سختی هم دارد.

مردم محلی نام غار را گنج خانه گذاشته اند و بدون راهنما نمی توانید آن را بیابید. برای ورود به غار باید خود را به صخره های منطقه با ارتفاع پنج تا 15 متری ناحیه ای در نزدیکی روستای سوباتان برسانید. برای رسیدن به دهانه غار باید به میانه صخره ها صعود داشته باشید تا دهانه بسیار باریک غار را ببینید. مردم محلی بر این باورند که اگر کسی وارد گنج خانه شود، طلسم شده و صدمه می بیند. در نتیجه هنوز کسی از جمله گروه های حرفه ای غارنوردی و اکتشاف وارد این غار نشده اند.

تیلار

تیلار به عنوان بلندترین قله رشته کوه های تالش ، سر به آسمان می ساید و با دامنه هایی که آب های خنک و شقایق های سرخش و عطر گلهای وحشی اش عامل نشاط و فرحبخشی گردشگران است، همه را به سوی خود می کشاند.

ییلاق و روستای مریان مهد تمدنی سه هزار ساله است و در اینجا میتوان تمدن تالش را در عصر آهن جست؛ منطقه ای باستانی و تاریخی که قدمتی طولانی دارد.

رو به سمت دریا که حرکت کنیم، همانجا را که بومی ها به آن میان بند می گویند، هم آغوشی صخره ها و چمنزارها با بنفشه های خوش رنگ و عطر روح افزایش نمایی دیگر از زبردستی چیره دست ترین نقاش عیان خواهد کرد که وصفش ناممکن است.

دریاچه سراگاه

یکی از دریاچه های دیدنی و نسبتا بزرگ دریاچه سراگاه در میان جاذبه های تالش گیلان است که نه تنها منبع آب شیرین منطقه بوده بلکه به مکانی برای پرورش ماهی برای اهالی هم تبدیل شده است. این دریاچه در 10 کیلومتری بخش مرکزی تالش و در نزدیکی روستای سراگاه تبدیل شده است. آب این دریاچه از چشمه های اطرافش تامین می شود. اطراف دریاچه را شالیزارهای برنج و مزارع کیوی دربرگرفته است. می توانید مرغان دریایی را در اطراف دریاچه در حال پرواز ببینید.

برای رسیدن به دریاچه سراگاه به هشتپر (تالش) بروید. از میدان معروف هشتپر به سمت کوه های شهیدان گمنام حرکت کنید. در جاده پیش رو، مسیر روستای نعلبند را پیش گرفته تا به دوراهی برسید. در این دوراهی که یک سمتش به سمت روستای مریان می رود باید مسیر روستای سراگاه را انتخاب کنید.

آبشار ورزان

یکی از زیباترین جاذبه های تالش گیلان و آبشارهای شمال کشور است که در 36 کیلومتری شمال غربی تالش قرار گرفته است. برای رسیدن به آبشار ورزان باید به سمت سوباتان حرکت کنید و در نهایت مسیر 22 کیلومتری دریاچه نئور اردبیل را پیش بگیرید. نام دیگر آبشار ورزان، ورازان بوده که در ارتفاع مابین 1900 تا 1970 متری از سطح دریا قرار گرفته است. مسیر دسترسی به این آبشار پس از روستای سوباتان نیاز به پیاده روی سبکی در میان کوه ها و تپه های سرسبز کنار دریاچه دارد.

قلعه صلصال

قلعه صلصال به عنوان یکی از مهمترین قلعه های تاریخی منطقه در دوره تاریخی ساسانیان بنا شده است.

وقتی از جاده تالش به سمت آستارا حرکت می کنید، لیسار بعد از پنج کیلومتری تالش و در میان شالیزارهایی سبز و خوش رنگ، در پای کوهی تاریخی قرار گرفته و وجود قلعه ای بر بالای این کوه توجه هر رهگذری را جلب می کند.

در ساخت این بنای باستانی از مصالح مناسبی چون آجر، ساروج و قلوه سنگ های رودخانه ای استفاده شده و به همین خاطر نسبت به سایر قلعه های موجود در این منطقه کمتر آسیب دیده است. قلعه صلصال در سال 1382 با شماره ثبت 8780 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و با توجه به اینکه در مسیر گذر مسافران و گردشگران قرار گرفته، هر ساله پذیرای جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است.

بنا دارای 2 طبقه همکف و اول است که نورگری آن به واسطه پنجره هایی که دو جهان شرق و غرب و جنوب تعبیه شده، انجام گرفته و سقف آن از آجر ساخته شده است. 2 آب انبار بزرگ در ضلع شمالی و غربی قلعه واقع شده و در کاوش ها و حفاری های صورت گرفته مکان هایی چون آبریزگاه، حمام، محل طبخ نان، محل طبخ غذا و موارد دیگر کشف شده اند.

این قلعه یکی از محکم ترین قلعه های موجود در تالش است که به گفته اهالی محل به دلیل ارتفاع زیاد، چون رفت و آمد به قلعه در گذشته به سختی انجام میگرفته، محلی برای زندگی عقاب ها بوده و هنوز هم میتوان پرواز عقاب ها را در فصل تابستان برفراز قلعه باستانی صلصال مشاهده کرد.

بازدید از این قلعه در فصل بهار و تابستان جذابیت خاصی دارد ،چرا که وقتی بر فراز قلعه قرار بگیری، شهر تازه تأسیس لیسار و سواحل نیلگون خزر، مناظری زیبا و دل انگیز را در مقابل دیدگانتان به تصویر می کشند؛ مناظری که بازگشت عقاب ها بر فراز آن، خبر از بهار و زندگی دوباره را می دهد.

مناطق حفاظت شده و پارک های تالش

بسیاری از جاذبه های تالش گیلان که برای شما نام بردیم، در میان مناطق حفاظت شده و پارک های جنگلی قرار گرفته اند. پارک ملی هیرکانی که در برگیرنده این منطقه است، توانسته به دلیل ویژگی های منحصر بفردی که دارد، برای ثبت در میراث جهانی یونسکو ارائه شود. در این منطقه میتوان منطقه های حفاظت شده بسیاری از جمله مناطق زیر را پیدا نمود که بسیار دیدنی هستند.

اگرچه کاوش های اخیر و کشف تمدنی بزرگ و عظیم با قدمتی سه هزار ساله را در سرزمین تالش نشان می دهد که شکل و نمای حال تالش خیلی حقیرتر از آنی است که باید باشد ولی به محض اینکه از دیوارهای شهر به بیرون برویم و به دشت و چمنزارهای آن روی آوریم و حتی اگر در داخل شهر کمی سرمان را بالا بگیریم و کمی در مسیر باد ملایم و خنکی که از سمت کوهستان به دریا می وزد، قرار بگیریم، کوههای سرسبزی را خواهیم دید که تالش را همچون نگینی در قدمگاه دریا به خود گرفته اند.

در این سرزمین اگر قدمی پا فرا نهیم، جلال و جبروت و شوکت تالش را با داشتن طبیعتی بس بی نظیر و بی مانند که آدمی را به کرنش خالق یکتا می خواند، خواهیم دید.

رو به سمت دریا که حرکت کنیم، همانجا را که بومی ها به آن میان بند می گویند، هم آغوشی صخره ها و چمنزارها با بنفشه های خوشرنگ و عطر روح افزایش نمایی دیگر از زبردستی چیره دست ترین نقاش عیان خواهد کرد که وصفش ناممکن است.

اما ناگفته پیداست که مناسب ترین بستر طبیعی برای توسعه صنعت گردشگری با بالاترین توانمندی طبیعی و جاذبه های متنوع گردشگری در تالش نهفته است. تابلویی طبیعی و زیبا که مناظر و چشم اندازهای طبیعی و زیبایی را از ساحل دریا و جلگه و کوه های پوشیده از جنگل را به نمایش گذاشته است.

چمنزارهای تالش بسیار زیباست در جاهایی که ابرها در فواصل خاصی از زمین قرار می گیرند و گاهی انگار در پشت تپه و یا کوهی کمین کرده یا انگار به استراحت می پردازند و گاهی هم فقط در مناطق دره ای و عمیق قرار می گیرند و انگار آمده اند تا چاله های طبیعی را بطور موقت پر کنند.