تحقق عدالت فرهنگی در گرو همراهی همه دستگاه ها با وزارت فرهنگ است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، تحقق عدالت فرهنگی در گرو همراهی همه دستگاه ها با وزارت فرهنگ است.

توسعه عدالت محور با اولویت حل مشکلات مردم در مناطق محروم و کم برخودار از راهبردهای بنیادین دولت سیزدهم به عنوان دولت مردمی و انقلابی است. رئیس جمهور از آغاز ورود به رقابت های انتخاباتی و پس از آن با تشکیل کابینه، همچنین وزیران و مسئولان دولت در بخش مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برنامه های خود را بنا بر همین رویکرد اعلام کردند که میتوان از برقراری عدالت فرهنگی در نقاط مختلف کشور به عنوان یکی از برنامه های اصلی دولت سیزدهم در این راستا اشاره کرد.

دولت سیزدهم همراستا با تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی رویکردی جهادی و بارز به عمران و آبادانی فرهنگی دارد، در همین چارچوب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متول و پرچمدار عدالت فرهنگی و هنری به ویژه توسعه فرهنگ دینی در همه سطوح جامعه و از جمله در روستاها به خصوص در مناطق محروم و کمتر برخوردار است.

اگرچه شناسایی ظرفیت ها و داشته های فرهنگی، هنری و اجتماعی مناطق مختلف کشور و زمینه سازی برای رشد و تعالی این ظرفیت ها و استعدادها در اولویت نظام برنامه ریزی برای عدالت فرهنگی و منحصر به ماموریت ها و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، با توجه به گستردگی و پراکندگی این ظرفیت ها و متمرکز نبودن بودجه فرهنگی در یک دستگاه، تحقق عدالت فرهنگی و هنری نیازمند همکاری فرابخشی است.

فرهنگ و هنر عمومی است

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اخیرا براساس همین رویکرد و شعار تحول و عدالت محوری در دولت سیزدهم و ضرورت صیانت از هنرهای ملی، بومی و محلی و تحقق عدالت آموزشی برای برخورداری فرزندان ایران اسلامی از امکان برابر در آموزش های فرهنگی و هنری، آغاز و اجرای طرح آموزش رایگان هنر در مناطق محروم، کم برخوردار و مرزی کشور را نوید داد.

این طرح در دو بخش شامل آموزش رشته های مختلف هنری همچنین کمک به راه اندازی موسسات فرهنگی، هنری، کانون های فرهنگی هنری مساجد، آموزشگاه های هنری و هنرستان های هنرهای زیبا در مناطق محروم و مرزی برنامه ریزی شده و قرار است در نخستین گام با آموزش رشته های مختلف هنری رایگان با هدف کمک به رونق کسب و کارهای هنری و کشف استعدادهای هنری در این مناطق اجرا شود.

همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها تاکید کرد که فرهنگ و هنر عمومی است و تنها به عده ای محدود اختصاص ندارد و نمیتوان آن را به نام عده ای خاص مصادره کرد. تلاش ما در دولت سیزدهم این است که عدالت فرهنگی را در سراسر کشور ایجاد کنیم.

اسماعیلی با تبیین عدالت فرهنگی به عنوان رویکرد دولت سیزدهم تاکید کرد: ما آمده ایم که عدالت فرهنگی را در تمام نقاط کشور ایجاد کنیم و مکتب هویت وحدت آفرین شهادت می تواند مردم را گردهم آورد و عدالت فرهنگی را گسترش دهد.

برجسته سازی ظرفیت های فرهنگی هنری روستاها در اولویت

حجت الاسلام والمسلمین حبیب رضا ارزانی، دبیر شورای فرهنگ و هنر روستا و عشایر برجسته کردن توانمندی ها و ظرفیت های فرهنگی هنری در روستا را اولویت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می داند و معتقد است که نمی توان انتظار داشت که جامعه ای صرفا بخواهد از طریق صنایع بزرگ و عمدتا شهری که در اختیار بخش محدودی از جامعه است پیشرفت کند، این رویکرد مطلوب نظام مقدس جمهوری اسلامی نیست.

نظام مقدس جمهوری اسلامی بدنبال رشدی است که همه آحاد جامعه و در همه ابعاد، به خصوص روستاییان و عشایر را درحوزه های اقتصادی، فرهنگی منتفع گرداند که در تحقق این امر مهم، نقش متولیان فرهنگی از جمله مدیران، نخبگان، اصحاب رسانه و هنر، خیرین و کنشگران فرهنگی اجتماعی روستا و عشایر، اعضای خانواده بزرگ کانون های فرهنگی هنری مساجد، بسیار تعیین کننده و تاثیرگذار است و این نقش و وظایف آن در اسناد مختلف ابلاغی تدوین و ابلاغ شده است.

دبیر شورای فرهنگ و هنر روستا و عشایر وزارت فرهنگ، پیشرفت و رشد اقتصادی را در هر جامعه ناظر بر پیشرفت همه جانبه در عرصه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و در همه سطوح کشور و جامعه می داند. حمایت از 13 طرح و ایده فرهنگی و هنری روستایی و عشایری، حمایت از تولید 32 فیلم مستند با عنوان روستای شاخص فرهنگی استان، حمایت از برگزاری نخستین جشنواره ملی نماهنگ با موضوعات روستایی و عشایر از مهمترین برنامه های این شوراست که وی در چارچوب حمایت از فرهنگ و هنر و روستا و عشایر نام می برد.

مشارکت و حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از رویدادهایی مانند جشنواره فرهنگی و هنری شمال غرب کشور، هفته های فرهنگ و هنر استانی و نمایشگاه ملی توانمندی های روستا و عشایر، کارگاه های آموزشی با رویکرد تولید آثار هنری جدید و جشنواره ملی فیلم کوتاه با مضامین روستا و عشایر، تکریم و پاسداشت مشاهیر و مفاخر روستایی و عشایری، جشنواره سراسری فیلم بچه های مسجد، ایجاد کتابخانه های عمومی و اجرای هنرهای نمایشی زنده خیابانی در روستاها و محلات کشور، نمادی از توجه ویژه به فرهنگ و هنر در مناطق روستایی و عشایری و کمتر برخوردار برای تحقق عدالت فرهنگی است. اگرچه این رسالت بر دوش وزارت فرهنگ قرار گرفته، عزم ملی، مدیریت جهادی، همدلی و همکاری همه دستگاه ها و نهادها را می طلبد.

عدالت فرهنگی از دید یک هنرمند موسیقی

محمد فرشته نژاد، آهنگساز و فعال حوزه موسیقی پیرامون اینکه تحقق عدالت فرهنگی در گرو همراهی همه دستگاه ها با وزارت فرهنگ است، گفت: برای اجرای عدالت فرهنگی و هنر نه فقط در حوزه موسیقی بلکه در حوزه های سینما و نمایش و شعر و ادبیات و ... نیازمند زیرساخت های قانونی، امنیت شغلی و اجرای قانون حق مالکیت فکری و معنوی اثر (Copy Right) هستیم. اگر قرار بر تحقق عدالت فرهنگی و هنری است؛ آهنگسازی، نوازندگی، کارگردانی، طراحی صحنه نویسندگی به عنوان یک شغل باید در چتر امنیت شغلی قرار گیرند.

وی افزود خاستگاه آواها و نواها و موسیقی نواحی و آیینی ما نواحی و محلات اقوام در روستاهاست. برای تحقق عدالت فرهنگی باید به پیشکسوتان و هنرمندان این خطه ها ارج گذاشته شود که این هنر را سینه به سینه حفظ کرده اند. باید برای نوجوانان و جوانان در استان ها امکانات آموزش و تولید اثر را فراهم کرد، استعدادهای هنری از همین مناطق بر می خیزند.

مردم بیشتر هنرمندان را نه به چهره بلکه با آثارشان می شناسند؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای حفظ حقوق و برقراری عدالت بستر و زیرساخت حمایت و صیانت قانونی مادی و معنوی آثار تولیدی را فراهم سازد. عدالت محوری در رویکرد وزارت فرهنگ را فال نیک می گیرم و امیدوارم از نقطه ای آغاز شود، شاید در گام نخست دشوار باشد، اما هنرمندان و اصناف حوزه های هنری همراهی می کنند.

فرشته نژاد خاطرنشان کرد: یکی از جلوه های تحقق عدالت فرهنگی توجه به هنرمندان خیابانی از نوازندگان تا نقاشان است. متاسفانه این گروه از هنرمندان در هیچ مجموعه ای جایی ندارند، اما در سطح جامعه برای مردمی که در گیرودار دغدغه های اقتصادی غرق هستند، هنرمایی می کنند تا آنها را برای لحظه ای از مکافات پیرامون خود جدا کنند. این مردم دوستی ارزشمند و قابل احترام است، کاش این عدالت از نقطه صفر مرزی، تا روستا و مرکز شهر و تا سطح خیابان تا هنرمند فاخر و صاحب نامی که فیلم می سازد، موسیقی تولید می کند، ترانه می سراید نقاشی و عکاسی می کند، به یک چشم اجرا شود.

آمایش و ظرفیت سنجی مناطق مبنای نظام توزیع عدالت فرهنگی است

محمد امین موحد، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) معتقد است: اگرچه دولت ها سیاست گذاری های کلان فرهنگی در بخش محصولات و خدمات را انجام می دهند، اما مبانی عدالت فرهنگی به خود مردم جامعه به عنوان کنشگر فرهنگی برمی گردد، با این سازوکار عدالت فرهنگی منجر به عدالت اجتماعی، عدالت سیاسی و حتی عدالت اقتصادی می شود و هر چیز دقیق سر جای خود قرار می گیرد.

وی اظهار داشت: منظور از عدالت فرهنگی فقط کالای فرهنگی نیست و مردم به عنوان کنشگر فرهنگی و اجتماعی هم باید این پویایی را برای تحقق عدالت فرهنگی داشته باشند.

موحد با بیان اینکه فرهنگ جریان سیال دارد، خاطر نشان کرد: فرهنگ در هر اقلیمی در زمان مختلف می تواند متفاوت باشد. امام علی (ع) تغییر مکتب در دوران جاهلیت در سرزمین حجاز توسط پیامبر (ص) را تحقق عدالت فرهنگی همان زمان می دانستند، اما اکنون با وجود همان عدالت فرهنگی دینی، با گذشت چندین قرن حوزه های دیگری هم برای تحقق عدالت فرهنگی در جامعه کنونی ما وجود دارد.

براساس نتیجه یک پژوهش علمی، در برخی فیلم ها و سریال ها برخی مشاغل مانند استاد دانشگاه، پزشک، مهندس همواره جز مشاغل ارزشمند و با جلوه معرفی می شوند و در همان سریال گاهی شغل قصابی و نانوایی که از شغل های شریف و پرکاربرد جامعه هستند طنزپزدازی می شود که مصداق بی عدالتی فرهنگی است؛ نتیجه این عملکرد باعث خجالت زدگی و نااراحتی فرزندان نانوا و قصاب در جامعه می شود.

موحد درباره رابطه عدالت فرهنگی و نظام توزیع بیان کرد: نظام توزیع منابع و محصولات و خدمات باید بر اساس تحقیقات علمی و آمایش اجرا و نقاط کم برخوردار شناسایی و براساس نیاز و اقلیم، بی عدالتی های فرهنگی و کم برخورداری های موجود رفع شود. اگر این امر محقق نشود، نخبه ها از روستاها به شهر کوچ می کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: بر مبنای عدالت فرهنگی باید در هر روستایی کتابخانه دایر شود، زیرا تفاوتی میان نوجوان روستایی و شهری در میزان استعداد، هوش و علاقه به علم و دانش وجود ندارد. رتبه ها و ورودی های کنکور دانشگاه در رشته های مختلف از میان دانش آموزان روستایی از مناطق محروم در دو دهه اخیر و کسب مدارج عالی علمی همین مطلب را تایید می کند.

موحد اظهار داشت: در نظام عدالت فرهنگی بر مبنای ظرفیت، نیاز و استعداد هر منطقه، تمرکز از صرفا پایتخت و شهرهای کلان به سوی سایر مناطق کشور به ویژه مناطق کمتر برخوردار می رود. حتی درصورتیکه منابع بدون آمایش و مطالعه و به صورت شکلی توزیع شود، نتیجه مطلوب حاصل نخواد شد. حتی نخبه ها از همان مناطق کم برخوردار به سمت شهرهای بزرگ با امکانات بیشتر مهاجرت خواهند کرد و پس از آن فعالیت فرهنگی در شهر و روستای آنها متوقف می شود.