معرفی تعدادی از مشهورترین جاهای دیدنی زنجان

یکی از شهرهایی که مورد توجه بسیاری از مسافران و گردشگران ایرانی قرار می گیرد، زنجان است. این شهر تاریخی دارای جاذبه های مختلفی بوده و مراکز تفریحی گردشگری آن هم منحصر بفرد، زیبا و متنوع هستند. با ما در مقاله مشهورترین جاهای دیدنی زنجان همراه گشته تا شما را با تعدادی از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری زنجان آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با دیدنی های معروف زنجان برایتان جالب خواهد بود.

بازار سنتی زنجان

بازار زنجان یکی از بزرگترین بازارهای تاریخی ایران و دومین اثر تاریخی شهر زنجان از نظر قدمت محسوب می شود. این بازار از نظر غنای اقتصادی، فرهنگی و مذهبی یکی از جالب ترین مجموعه های تاریخی کشور بحساب می آید. این بازار در قلب بافت قدیم شهر و در مسیر راههای ورودی قرار گرفته است. این بازار از دو قسمت بازار بالا و بازار پایین تشکیل شد. احداث بازار زنجان ابتدا در حدود سال 1205 هجری قمری و در دوران حکومت آقامحمدخان قاجار آغاز شده و سپس در سال 1213 هجری قمری یعنی در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار این مجموعه تکمیل و بعد کاروانسراها، گرمابه ها و مساجد به آن اضافه شدند.

رختشویخانه زنجان (موزه مردم شناسی زنجان)

بنای رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان قرار دارد. این بنا در سال 1307 خورشیدی به جهت وجود هوای سرد در زمستان ها برای بانوان زنجانی ساخته شد. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرد و مردم می توانند از آن بازدید کنند. مجموعه تاریخی رختشویخانه در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. علی اکبر توفیقی (شهردار وقت زنجان) که رئیس بلدیه بود، زمین ساخت رختشویخانه زنجان را خرید و سپس فرمان ساخت آن را صادر کرد.

دلیل انتخاب این محل پایین بودن ارتفاع آن به منظور جمع آوری هرزآب ها و استفاده مؤثر از آب قنات قلعه چی حاجی میربهاالدین بوده است. این بنا را دو برادر به نام های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته اند. مشهدی اکبر معماری ساختمان را بر عهده داشت و وظیفه مشهدی اسماعیل بنایی ساختمان بود. سبک و سیاق معماری این بنا را میتوان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد. در قدیم، آقایان در زمان دایر بودن مجموعه به هیچ وجه حق ورود به آن را نداشتند.

از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشد. این بنا به طور عام المنفعه و شبانه روزی بوده و بابت استفاده از آن هیچ پولی از شهروندان دریافت نمیشده است. هر چند استفاده کنندگان آن تنها برای ارج نهادن به خدمات بانوی خادم آن (معصومه خانم) که گفته می شود همسر معمار این بنا بوده، کالاهای مصرفی از جمله نان، برنج، قند و...را در اختیار وی قرار می دادند. بنای رختشویخانه شهر زنجان هم اکنون جزو مهمترین موزه ها بوده و در قسمت میانی آن مجسمه هایی به منظور نمایش لباس های محلی بانوان زنجان تعبیه شده است. همچنین زیورآلات، ابزار و وسایل مورد استفاده بانوان زنجانی در معرض دید همگان قرار گرفته اند.

فضاهای این مجموعه را میتوان به دو بخش مدیریت رختشویخانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است، تقسیم کرد. حیاط محوطه ای هست به شکل مربع و مستطیل به میزان 400 متر مربع (32×12 متر) شامل درختکاری و فضای سبز و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار 60 متر مربع شامل دو اتاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می نماید.

خزینه این رختشویخانه 17 متر طول 55/11 متر عرض و حدود 8 متر ارتفاع دارد. فضایی شبیه تراس هم مشرف به فضای رختشویخانه وجود دارد که به عبارتی میتوان آن را شاه نشین و محل مدیریت نامید. خانم خادمی کار کنترل و نظارت بر امور رختشویخانه را برعهده داشت و در قبال این کار مبلغی را ماهیانه دریافت میکرد. از معماری این فضا چنین استنباط می شود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته با کمک قوس ها و نورگیرها فضای دل انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رختشویخانه و تردد افراد ایجاد کند.

طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی این مورد از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری زنجان دورنمای بسیار زیبایی دارد و سالن آن با 11 ستون به طور قرینه به دو قسمت تقسیم شد. این فضا از سالنی به عرض 7/13 متر طول 62 متر و مساحت زیربنای 850 متر مربع برخوردار است. فاصله 11 ستونی که به طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده اند، در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل حوضچه ها تشکیل یافته و حدود آن را سنگ های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می کند. این حوضچه ها به هنگام تغییر کاربری رختشویخانه به موزه مردم شناسی دستخوش تغییراتی شده است.

عمارت ذوالفقاری (موزه باستان شناسی و مردان نمکی زنجان)

عمارت ذوالفقاری که مربوط به دوره قاجار می شود، در یکی از محلات قدیمی شهر زنجان به نام محله دالان آلتی قرار دارد و یکی از جاذبه های تاریخی زنجان بشمار می رود. معماری این بنا که ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان بوده، از ساختمان های گوتیک اروپایی الگوبرداری شده و از مجموعه بناهای اندرونی و بیرونی و بخش های مختلفی تشکیل یافته است. از این مجموعه در حال حاضر فقط عمارت بیرونی باقی مانده که به نام عمارت محمود خان ذوالفقاری معروف است که به اولین موزه باستان شناسی زنجان تبدیل شد.

در سال 1379 میراث فرهنگی استان زنجان تصمیم به حفاظت و مرمت عمارت ذوالفقاری گرفت و در این راستا بنای مذکور در چندین مرحله مرمت و باز سازی گردید. با انتقال مجموعه آثار بدست آمده از معدن نمک چهرآباد، در سال 1386 موزه موقت مومیایی ها در این مکان بوجود آمد و در سال 1388 هم اولین موزه باستان شناسی استان زنجان در عمارت ذوالفقاری افتتاح گردید که در حال حاضر، بیشتر به موزه مردان نمکی معروف است.

حسینیه اعظم زنجان

حسینیه اعظم زنجان از اماکن مذهبی شیعیان است که در جنوب شهر زنجان واقع گشت. قدمت این مکان به حدود یک قرن پیش می رسد. این حسینیه توسط دو تن با نام های حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی وقف گردید. حسینیه اعظم زنجان بیشتر به خاطر دسته ای که هر سال در هشتمین روز ماه محرم دارد، مشهور است. این دسته حرکت خود را از محل حسینیه اعظم شروع می کند و معمولا همزمان با اذان مغرب به امامزاده ابراهیم می رسد.

در سال 1391 جمعیت این دسته افزون بر 500 هزار نفر بوده و در سال 1387 ثبت ملی شده است. مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان در تاریخ 15 دی 87 با شماره ثبت 10 به عنوان دهمین مورد از میراث معنوی ایران ثبت گشت. بنا به اسناد موجود، فقط در یک سال و در مسیر حرکت این دسته نزدیک به 13 هزار راس قربانی به حسینیه داده شد و علاوه بر آن بالغ یک میلیارد و 800 میلیون تومان نذورات نقدی مردم ارائه شده است.

مجموعه تفریحی ائل داغی

یکی از پرطرفدارترین تفریحگاه های زنجان مجموعه تفریحی ائل داغی است که در شمال شهر واقع شده و در ایام تعطیل بویژه جمعه ها کوهپیمایی در آن رنگ و بوی دیگری دارد و نزدیکی به شهر و زیبایی های خاص طبیعی این مجموعه هم موجب توجه اهالی منطقه و گردشگران به این مکان تفریحی شد. امکانات دیگر این مورد از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری زنجان سفره خانه های سنتی، آمفی تئاتر، رستوران پذیرایی، مجموعه بازی و تفریحی روباز، پارکینگ، مجموعه ورزشی، پیست دوچرخه سواری سینمای پنج بعدی و سد خاکی است.

سد این مجموعه در فصول گرم سال محلی مناسب برای تفریحاتی از جمله ماهیگیری و قایقرانی هست. در مجموعه تفریحی ائل داغی هر سال شاهد برگزاری جشنواره های مختلفی هستیم که از مهمترین آنها میتوان به جشنواره آش، جشنواره صنایع دستی و...اشاره کرد.

پل میر بهاءالدین

پل میر بهاءالدین مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان زنجان و روی رودخانه زنجان رود واقع شد. این اثر در تاریخ 18 مهر 1356 با شماره 1484 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مورد از پرطرفدارترین جاذبه های گردشگری زنجان توسط یکی از خیرین شهر به نام حاج میر بهاءالدین در زمان ناصرالدین شاه قاجار احداث گردید.

کاروانسرای دخان

کاروانسرای دخان مربوط به دوره قاجار بوده و در جنوب بافت قدیمی شهر زنجان واقع شد. این اثر در تاریخ 7 مهر 1381 با شماره 6169 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این کاروانسرا در فاصله 150 متری از دروازه شرقی مجموعه بازار قرار گرفته و از طرف شمال به خیابان مسگرها و از طرف غرب به خیابان سعدی جنوبی محدود می شود. بنای این کاروانسرا توسط شخصی به نام حاج علی قلی بنا ساخته شده و مالک فعلی آن از وراث حاج سید اسماعیل مهدیون هست. این کاروانسرا به صورت دو ایوانه با رواق هایی در چهار جهت اصلی بنا شده و قسمت های مختلفی دارد؛ ورودی های چهارگانه شامل دروازه های شمالی، جنوبی و غربی، راهروی شمالی، بالکن راهروی شمالی، مجموعه صحن، پوشش بنا، آبروهای آن و راسته بازار غربی.

مسجد جامع زنجان

مسجد جامع زنجان در قلب بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته است. این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه، از ضلع شرقی با معبر موصوف به کوچه مسجد سید و از ضلع شمالی با خیابان امام و سبزه میدان در ارتباط است. مجموعه مسجد و مدرسه سید توسط عبدالله میرزا دارا، پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار در هنگام حکمرانی بر زنجان در سال 1242 هجری قمری احداث شد. مجموعه تاریخی مسجد و مدرسه سید یکی از بناهای ارزشمند شهر زنجان است که براساس پلان مساجد چهار ایوانی ساخته شد. سطوح کلی این ایوان با استفاده از کاشی های ختایی تزئین شده و حوض آب قرار گرفته در حیاط زیبایی چشم نوازی را به مسجد بخشیده است. مدرسه معروف این مسجد محل تحصیل طلاب بوده و در واقع حوزه علمیه زنجان هست.