سام قریبیان و بازی در نقش های متمول یا منفی + عکس

بازیگر سریال «کلبه ای در مه» در گفت وگو با خراسان توضیح می دهد که بازی در نقش های متمول یا منفی، او را کلیشه نکرده است.

سام قریبیان از سنین پایین با کمک پدرش فرامرز قریبیان که ستاره سینما بود، وارد عرصه بازیگری شد و پس از مدتی غیبت، در اوایل دهه 90 به سینمای ایران بازگشت. او در یک دهه اخیر در آثار متنوعی چون «خروج»، «خط ویژه»، «گناهکاران» و «نیمرخ ها» بازی کرده و با فیلم سازانی چون ابراهیم حاتمی کیا، مصطفی کیایی، زنده یاد ایرج کریمی و فرامرز قریبیان همکاری کرده است. سام قریبیان که در رشته کارگردانی تحصیل کرده، نویسندگی و کارگردانی را نیز در سینما و نمایش خانگی تجربه کرده است. با او درباره مجموعه تلویزیونی «کلبه ای در مه» که این شب ها با بازی او در نقش یک خان زاده منفور و مستبد به نام «برزوخان»، روی آنتن شبکه سه سیماست، گفت وگویی داشتیم که در ادامه می خوانید:

چه شد که بازی در سریال «کلبه ای در مه» را پذیرفتید؟ از نویسنده، تهیه کننده یا کارگردان شناخت قبلی داشتید؟

این سریال به خاطر شرایط کرونا یک دور وارد مرحله ساخت شد، اما بعد خوابید. تهیه کننده تصمیم گرفت کارگردان دیگری را انتخاب کند، سه،چهار نویسنده مختلف در طول کار آمدند و رفتند و می شود ادعا کرد که گروهی از نویسندگان درگیر نوشتن متن بودند و هرکدام به نوبه خودشان دخیل بودند. قصه اصلی خط مشخصی داشت، ولی وقتی پروژه به من پیشنهاد شد در جزئیات روایت، دیالوگ ها و مخصوصا شخصیت پردازی «برزوخان» که من ایفا کردم، من پیش شرط هایی داشتم که خوشبختانه آقای لفافیان هم با سعه صدر پذیرفتند و خوب یا بد، نقش آن چیزی درآمد که شما اکنون می بینید و قضاوت با شماست. آقای لفافیان سالیان سال است که در تلویزیون ایران کار می کنند و من دورادور ایشان را می شناختم و خیلی خوشحالم که این همکاری بین ما شکل گرفت. با این که سیستم پخش سریال منظم نیست و سه خط در میان همزمان با مسابقات فوتبال و والیبال پخش می شود، انتظار نداشتم که کار به این خوبی دیده شود. خیلی اتفاقی در دو،سه جا که با ماسک و عینک و کلاه ظاهر شدم، دوستان شناختند و گفتند چقدر قیافه تان آشناست و گفتند آیا شما بازیگرید؟ بعد ماسک را که پایین زدم، سریع همه گفتند «برزوخان»! این اتفاق نشان دهنده این است که «کلبه ای در مه» با وجود رعایت نشدن نظم پخش، دیده شده که این مهم ترین نکته برای هرکسی است که کار می کند. البته به نظرم می توانست بهتر دیده شود، اگر در زمان مناسب تر و منظم تری پخش می شد. شاید در بازپخش ها بهتر هم دیده شود.

سریال «پس از باران» را دیدید؟ قصه های خان و رعیتی مناطق شمالی، زن دوم ارباب، دختر شمالی مظلوم و... مخاطب را به یاد «پس از باران» می اندازد. گویی مجموعه های این چنینی، کپی های آن هستند. نظر شما چیست؟

درباره «پس از باران» من در آن زمان ایران نبودم و سریال را ندیدم. البته می دانم که این سریال از آثار شاخص آقای سلطانی است، ولی اگر به خاطر بحث خان و رعیتی بخواهیم بگوییم این سریال از اثر دیگری گرته برداری شده، باید اسم خیلی از آثار دیگر را بیاوریم. چه قبل و چه بعد از انقلاب همواره این الگو وجود داشته و حتی خود پدر من نیز در بعضی هایش حضور داشته است. پس این نکته به نظرم اصلا درست نیست.

عده ای می گویند، نظام ارباب-رعیتی که در این سریال ها به تصویر کشیده می شود، واقعی نیست یا حداقل این قدر غلیظ نیست. اما تصویری که از گیلان در سریال ها وجود دارد این است. نظر شما چیست؟

در واقعیت تاریخی، نظام ارباب-رعیتی از چند سال پیش از انقلاب، دیگر وجود نداشت و خیلی از خان های قدیم زمین هایشان را از دست داده بودند. اتفاقی که در این سریال می افتد، این است که زمین های زراعی بایر شده اند و برای همین از کشاورزان مان در معدن استفاده شده. این یک واقعه تاریخی است. یکی از دلایلی هم که خان پدر دل خوشی از اوضاع ندارد همین است ولی خان پسر می خواهد با سیستم کنار بیاید که وقایع سال 57 همه چیز را برای این خانواده عوض می کند. هنوز هم در بعضی روستاها ارادتی هست معمولا بین رعایا و کسانی که در قدیم صاحبان ده بودند و دستشان به دهنشان می رسید و کمک می کردند. آن هایی هم که آدم های بدی بودند، خب تکلیفشان جدا بود. مسئله ما هم واقعا گیلان نیست. وجود لوکیشن کار در گیلان یکی به دلیل حال وهوای کار هست. جالب است که بدانید حدود 90درصد کار را در اطراف تهران گرفتیم و شاید فقط برای 10-15 درصد در گیلان کار کردیم. ما سیستمی را برای خودمان طراحی کردیم که برایش هدف داشتیم. ارباب ها به لهجه تهرانی صحبت کنند و رعیت ها با لهجه گیلکی. این را در فیلم های آمریکایی قدیمی هم می دیدیم. مثلا در فیلم های درباره جنگ جهانی دوم، همیشه لهجه قهرمان ها آمریکایی بود و آلمانی ها همه بازیگران انگلیسی بودند با لهجه غلیظ انگلیسی. خب قطعا آلمانی های واقعی، به زبان آلمانی صحبت می کردند، اما تعریفی تراشیده شده است. این جا روستایی هایی که به قول معروف دستشان به دهانشان می رسد و ارباب یا خان هستند با لهجه تهرانی صحبت می کنند. این را راهی برای تفکیک شخصیت ها قرار دادیم. واقع گرا هست؟ نه، ولی من اعتقادی به واقع گرایی نه در هنر نمایش، سریال، تلویزیون، تئاتر و حتی سینما ندارم. چیزی که در هنر ما ست رئالیسم قلابی است و بنابراین به نظر ما هرکس می تواند دنیای خودش را خلق کند.

بعضی لباس های «برزوخان» و خصوصا عینکی که می زند، به آن دوره تاریخی نمی آید و خیلی مدرن به نظر می رسد.

عینک متعلق به پدر من است و در سال 1355 در فیلمی که اسم نمی برم، استفاده کرده است. ما فقط لنزش را عوض کردیم. پالتو، کراوات و جلیقه همه متعلق به همان زمان است و کافی است به عکس ها رجوع کنیم. به نظر من لباس ها نقطه قوت «کلبه ای در مه» هستند. مخصوصا برای شخص من که برای لباسم بسیار وسواس دارم و محال است زیر بار لباسی بروم که به نظرم اشتباه باشد. انگشتری که در دست من است و چوب سیگاری که گوشه لب است، همگی با تأیید من و کارگردان بود، چون اول از همه، منِ بازیگر باید با آن به عنوان ابزار کارم راحت باشم. گریم و لباس همچون بدن و بیان اجزای کاری بازیگر هستند و نباید باعث ناراحتی اش شوند.

در چند اثر شاخص، نقش کاراکتر متمول و از طبقه بالای جامعه را بازی کردید. نگران نیستید در این گونه نقش ها کلیشه شوید؟

بنده در فیلم هایی مثل «هایلایت»، «شکار خاموش» و حتی سریال «ایراندخت» نقش متفاوتی داشتم و به قول شما متمول یا منفی نبودم. ضمن این که نقش متمول بازی کردن یا نقش منفی بازی کردن انسان را کلیشه نمی کند، بلکه نقش ها را شبیه یکدیگر بازی کردن باعث می شود یک بازیگر کلیشه شود که به نظرم تفاوت بازیگری من در تمامی شخصیت هایی که آن ها را بازی کردم مشخص است به همین خاطر چنین ترسی ندارم.

قصد دارید باز هم در مقام کارگردان فیلم یا سریالی بسازید؟

با حضور وزیر جدید محترم ارشاد در دولت آقای رئیسی که باعث می شود مدیران میانی و شورای پروانه ساخت تغییر کنند، شاید من پس از سه سال تقاضای درخواست پروانه ساخت بدهم و موفق به ساخت فیلم بشوم، چون در شش سال گذشته من سه بار درخواست پروانه ساخت دادم و هر سه بار به دلایلی که مودبانه ترین توصیفش کلمه «بچه گانه» است، رد شد. من گفتم سه سال درخواست نمی دهم تا این شورا و این مدیران بروند. ان شاءا... با حضور آدم های جدید و کاردان، من هم بتوانم امسال پروانه ساخت بگیرم و فیلمم را بسازم.

این روزها چه فعالیتی می کنید؟

در شرایط کرونا فعالیت های زیادی نمی شود کرد. درگیر خوانش کتاب های گویا هستم و الان روی کتاب «دور دنیای فلسفه در 8 روز» کار می کنیم. یک قرارداد برای یک سریال نمایش خانگی دارم که چون رسمی نشده، نمی توانم بیان کنم. قراردادی یک ساله هم برای یک نقش بسیار خاص و جذاب با آقای مسعود جعفری جوزانی برای بازی در فیلم «بهشت تبهکاران» دارم که خیلی علاقه مندم ایشان هرچه سریع تر کار را شروع کنند. از ایشان هم سپاس گزارم بابت پیشنهاد این نقش خاص.

نویسنده: مصطفی قاسمیان