زبان دچار چه مشکلاتی می تواند بشود؟

تبیان/مشکلات زیادی می توانند برای زبانتان ایجاد شوند، مثلاً: درد، زخم، تورم، تغییرات در حس چشایی، تغییرات در رنگ و بافت. این مشکلات اغلب جدی نیستند؛ اما گاهی علائم ممکن است به دلیل عارضه ی دیگری بروز کرده باشند که نیاز به درمان پزشکی دارند.

شما می توانید با رعایت بهداشت دهان از خیلی از مشکلات زبان پیشگیری کنید. اگر در حال حاضر دچار مشکلی در زبان خود هستید، بعضی از راهکارهای ساده ی خانگی ممکن است بتوانند علائم را برطرف نمایند.

علائم مشکلات زبان

علائمی که ممکن است در زبانتان روی دهد شامل موارد زیر می شوند:

. از دست دادن نسبی یا کامل حس چشایی یا تغییرات در توانایی حس مزه های ترش، شور، تلخ و یا شیرین

. مشکل در حرکت دادن زبان

. تورم زبان

. تغییر رنگ طبیعی زبان یا بروز لکه های سفید، صورتی کمرنگ، سیاه و یا قهوه ای روی زبان

. درد در تمام قسمت های زبان یا فقط در نقاطی خاص

. احساس سوزش در تمام قسمت های زبان یا فقط در نقاطی خاص

. ضایعاتی سفید یا قرمزرنگ که اغلب دردناک هستند

. چیزهایی شبیه مو یا کُرک روی زبان

علت مشکلات زبان

علائم خاصی که دارید به پزشک کمک می کند علت مشکل زبانتان را تشخیص دهد.

علت احساس سوزش روی زبان

احساس سوزش روی زبان می تواند در زنانی که در سنین بعد از یائسگی هستند رخ بدهد. علت این علامت می تواند قرار گرفتن در معرض محرک هایی مانند دود سیگار هم باشد.

علت تغییر در رنگ زبان

تغییر رنگ زبان اغلب به دلیل کمبود آهن، فولیک اسید یا ویتامین B12 است. یک واکنش آلرژیک نسبت به گلوتن نیز می تواند علت این تغییر رنگ باشد.

سفید شدن زبان معمولاً نتیجه ی سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و یا بهداشت نادرست دهان است.

خطوط سفید یا برآمدگی های سفیدرنگ ممکن است نشان دهنده ی التهابی به نام لیکن پلان دهانی باشند. گفته می شود که این عارضه به دلیل یک واکنش ایمنی غیرعادی ناشی از عارضه ای دیگر مانند هپاتیت C یا آلرژی روی می دهد.

علت تغییر در بافت زبان

اگر زبانتان کُرک دار یا مودار به نظر می رسد به احتمال زیاد ناشی از مصرف یک دوره آنتی بیوتیک می باشد.

رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن نیز می تواند منجر به این علامت شود.

همچنین اگر از ماده ای محرک مانند قهوه یا دهان شویه زیاد مصرف کنید یا سیگار بکشید هم ممکن است چنین تغییری در بافت زبانتان روی دهد.

علت درد در زبان

درد زبان معمولاً به دلیل یک آسیب یا عفونت ایجاد می شود. اگر زبانتان را گاز بگیرید ممکن است زخمی ایجاد شود که می تواند تا چند روز ادامه دار شده و بسیار دردناک باشد.

یک عفونت جزئی روی زبان هم مسئله ی غیرمعمولی نیست و می تواند درد و حساس شدن را به دنبال داشته باشد.

تورم پاپیلا یا مجموعه ای از جوانه های چشایی زبان نیز به صورت برآمدگی های ریز و دردناکی است که بعد از آسیب ناشی از گاز گرفتن یا حساس شدن در اثر غذای داغ به وجود می آید.

وقتی زبان ناگهان متورم می شود احتمالاً دلیل آن یک واکنش آلرژیک است. تورم زبان می تواند تنفس را سخت کند. سختی تنفس به علت تورم زبان یک مشکل اورژانسی است. اگر چنین اتفاقی افتاد باید هر چه سریع تر اورژانس خبر کنید

آفت دهان نیز یک علت شایع دیگر برای درد روی زبان یا زیر زبان می باشد. آفت، زخمی کوچک و سفید یا زردرنگ است که می تواند بی دلیل ایجاد شود. آفت دهان، برخلاف تبخال، ویروسی نبوده و مُسری نیست. برخی از علت های احتمالی آفت شامل آسیب دهان، مواد سابنده در خمیردندان یا دهان شویه، آلرژی غذایی یا کمبود مواد مغذی می شود. در خیلی از موارد، علت آفت دهان ناشناخته بوده و به آن آفتوز هم می گویند. آفت معمولاً بدون درمان خاصی برطرف می شود.

دیگر علت های کمتر شایع درد زبان شامل سرطان، آنمی، تبخال دهانی، دندان مصنوعی نامناسب یا بریس ارتودنسی می شود.

نورالژی نیز می تواند منبع درد زبان باشد. این درد بسیار شدید بوده و در عصب آسیب دیده ایجاد می شود. نورالژی دلیل آشکاری ندارد یا می تواند به دلایل زیر رخ دهد:

. سالخوردگی

. ام اس

. دیابت

. تومور

. عفونت

علت تورم زبان

تورم زبان می تواند علامتی از یک بیماری یا عارضه باشد، مثلاً:

. سندرم داون

. سرطان زبان

. سندرم بک ویت ویدمن

. پُرکاری تیروئید

. لوکمی (سرطان خون)

. گلودرد

. آنمی

وقتی زبان ناگهان متورم می شود احتمالاً دلیل آن یک واکنش آلرژیک است. تورم زبان می تواند تنفس را سخت کند. سختی تنفس به علت تورم زبان یک مشکل اورژانسی است. اگر چنین اتفاقی افتاد باید هر چه سریع تر اورژانس خبر کنید.

مشکلات زبان چگونه تشخیص داده می شوند؟

اگر مشکل زبانتان جدی، آزاردهنده، بی دلیل یا ادامه دار و بدون بهبودی است باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت شرایط زیر مراجعه به پزشک لازم است:

. بزرگ تر شدن زخم ها

. زخم هایی که مدام تکرار می شوند

. دردهای مکرر

. مشکلی ادامه دار که بیشتر از دو هفته طول کشیده

. درد زبان که با داروهای مسکن معمولی یا مراقبت های دیگر بهتر نمی شود

. مشکلات زبان همراه با تب بالا

. مشکل جدی در خوردن یا آشامیدن

پزشک زبان شما را کاملاً معاینه کرده و سؤال هایی درباره زبان و علائمی که دارید از شما می پرسد. او می خواهد بداند:

. چه مدتی است که این علائم را دارید؟

. آیا توانایی چشایی تان تغییری کرده است؟

. دردتان از چه نوعی است؟

. آیا زبانتان را به سختی حرکت می دهید؟

. آیا مشکل یا ناراحتی دیگری در دهانتان دارید؟

اگر پزشک نتواند بر اساس معاینه و سؤال و جواب ها، علت علائم را تشخیص دهد، آزمایش هایی خواهد گرفت. به احتمال زیاد یک آزمایش خون برایتان تجویز می کند تا اختلالات احتمالی را که می توانند دلیل مشکل زبانتان باشند شناسایی نماید. پزشک بعد از تشخیص علت، درمان های لازم را توصیه خواهد کرد.

مراقبت های خانگی برای مشکلات زبان

شما می توانید با رعایت بهداشت دهان و دندان، جلوی خیلی از مشکلات زبان را بگیرید یا آن ها را تخفیف دهید. مسواک زدن، نخ دندان کشیدن به طور منظم و مراجعه به دندان پزشک جهت چکاپ های روتین، بهترین کاری است که می توانید برای سلامت زبان و دهان خود انجام دهید.

درمان خانگی برای آفت دهان یا زخم های دهانی ناشی از آسیب

اگر آفت دارید یا زخمی در دهانتان در اثر آسیب ایجاد شده باید اقدامات زیر را انجام دهید:

. از خوردن غذاهای داغ و تند پرهیز کنید.

. سعی کنید فقط نوشیدنی های سرد بنوشید و فقط غذاهای نرم بخورید تا زخمتان خوب شود.

. همچنین می توانید در صورت نیاز از داروهای مسکن معمولی استفاده کنید.

. می توانید دهانتان را با محلول آب نمک گرم یا محلول آب گرم و جوش شیرین غرغره کنید.

. می توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.

اگر بعد از دو تا سه هفته، زخم دهانتان بهتر نشد حتماً به پزشک مراجعه کنید.