خلوت کریمخانی کاخ گلستان و داستان غم انگیزی که دارد

کاخ گلستان یکی از دیدنی های بی مثال پایتخت ایران بوده و گردشگران فراوانی را به سمت خود می کشاند. در کاخ گلستان، کاشی کاری زیبایی در مسیر ایوان تخت مرمر به طرف کاخ اصلی دیده شده که به خلوت کریمخانی تهران مشهور است. این بخش قصه ای دارد که شنیدنش آه عمیقی را بر دل می نشاند؛ پلکانی که روزگاری مدفن استخوان های کریمخان زند بود. با ما در این مقاله جالب و خواندنی همراه باشید تا بدانید خلوت کریمخانی کجاست و از اسرار خلوت کریمخانی کاخ گلستان آگاهی یابید.

آغا محمد خان قاجار

بدون تردید، همه ایرانیان با نام و چهره موسس سلسله قاجار یعنی آغا محمد خان آشنا هستند؛ پادشاهی باهوش، سفاک و بی رحم. براساس مقاله خلوت کریمخانی کجاست باید بدانید که آغا محمد خان قاجار که توسط نادرشاه افشار اخته شد، پس از شنیدن خبر بیماری کریمخان زند بواسطه عمه خود، به سرعت خود را به ایل خود رساند و با حمله به دربار لطفعلی خان زند، قدرت را به دست گرفت و سلسله قاجار را پایه گذاری کرد. اما، کینه این مرد نسبت به خاندان زندیه پایان ناپذیر بود و تلافی آن را سر استخوان های کریم خان زند درآورد. آنها مدتهای مدید زیر پلکان کاخ گلستان مدفون بودند.

داستان کینه آغا محمد خان از زندیه

داستان این کینه تاریخی به قبل از به قدرت رسیدن خاندان زندیه باز می گردد؛ زمانیکه محمد حسن خان پدر آغا محمد خان برای گرفتن قدرت با زندیه وارد جنگ شد. این بزرگ خاندان قاجار در نبرد شکست سختی خورد و سران لشکر زندیه برای ابراز وفاداری، سر او را از بدنش جدا کرده و به دربار کریمخان فرستادند. چند سال بعد، فرزند ارشد محمد حسن خان یعنی حسین قلی خان به خون خواهی پدر بلند شد و با راه انداختن دریایی از خون، کشت و کشتار راه انداخت. اما، حکومت قدرت گرفته کریمخان زند این شورش را تاب نیاورد و لشکر خونریز قاجار را تار و مار کرد. سپس، دستور داد تا فرزند دیگر محمد حسن خان را که 11 سال بیشتر نداشت، به اسارت گرفته و در دربار زندیه نگه دارند.

داستان کریمخان زند و موسس سلسله قاجار

به حکومت رسیدن پادشاهان در دنیایی که هنوز رای گیری و دموکراسی وجود نداشت، همواره با خونریزی، آتش سوزی، خدعه، نیرنگ و شکاندن استخوان های طرف مقابل همراه بود. براساس مقاله خلوت کریمخانی کجاست باید بدانید که وکیل الرعایا در مورد آغا محمد خان قاجار تا جایی که ممکن بود عطوفت به خرج داد. وقتی سر پدر آغا محمد خان را به عنوان پیشکشی به دربار او آوردند، کریمخان زند آشفته شد و دستور داد سر بزرگ ایل قاجار را با احترام دفن کنند؛ اتفاقی که برای استخوان های دفن شده خودش رخ نداد. در ضمن بعد از آوردن آغا محمد خان قاجار به دربار، با او همچون فرزندش رفتار کرد و اگر بیم شورش او را در دل نداشت، شاید آزادش می کرد.

وقتی هوش و فراست فراوان آغا محمد خان قاجار بر او اثبات شد، در بسیاری از امور مملکتی از او مشورت گرفت. او هیچگاه گمان نمی برد که روزی این طفل هر روز از روی استخوان هایش عبور کند و داستان استخوان های کریم خان زند را به تاریخ پیوند بزند.

دفن استخوان های کریمخان زند زیر پله های تخت

آغا محمد خان قاجار بعد از اینکه کامل قدرت را به دست گرفت و خیالش از تصاحب تاج و تخت راحت شد، به صرافت افتاد تا کینه قدیمی خود را نسبت به خاندان زندیه بروز دهد. پس، استخوان های کریم خان زند را از قبرش در باغ نظر شیراز خارج کرد و زیر پله های تخت خود جای داد؛ جایی که امروزه آن را به نام خلوت کریمخانی کاخ گلستان می شناسیم.

روایت های تاریخی معتبر از نبش قبر و بیرون کشیدن استخوان های کریم خان

یکی از بهترین روایت ها از خارج کردن استخوان های کریمخان زند و دفن آنها در خلوت کریمخانی تهران توسط ابن بلخی در فارسنامه نوشته شد. ابن بلخی چنین نگاشت: «به دولت و اقبال وارد شیراز جنت طراز شد و در باغ وکیلی نزول اجلال نمود و در عمارت کلاه فرنگی بر سر قبر مغفرت پناه کریم خان وکیل نشست و سلام عام را گذرانید و چون برخاست، میرزا محمدخان لاریجانی را مأمور به نبش قبر آن مغفرت توأمان داشت و جنازه وکیل را درآورده، روانه طهران فرموده و در میان کریاس خلوت کریمخانی تهران دفن نمودند.»

چرا استخوان ها زیر پلکان دفن شدند؟ و پایان ماجرا

کینه آغا محمد خان قاجار تمامی نداشت و دفن استخوان ها زیر پلکان تخت در کاخ گلستان به این دلیل بود که هر روز این پادشاه از روی آنها عبور کند. چنین می گویند که هر بار هم عصای خود را چندین بار و با تحکم فراوان بر روی این مدفن می کوبید تا تنفر خود را نشان دهد. البته، برخی مورخین معتقدند که استخوان های کریمخان به این دلیل در خلوت کریمخانی کاخ گلستان مدفون شدند که محل سلام هر روزه خدمتکاران بوده است. استخوان ها تا پایان سلسله قاجار در کاخ باقی ماندند و بی احترامی به آنها رواج داشت. تا اینکه این سلسله سقوط کرد و جای خود را به سلسله پهلوی داد. رضا شاه با شنیدن ماجرا، دستور نبش قبر دوباره را صادر کرد و استخوان ها از کاخ گلستان خارج و با احترام در قم دفن شدند.