موزه جواهرات ملی | گنجینه ای ارزشمند از جواهرات ملی ایران

ابوالحسن ابتهاج، که در سال 1316 شمسی به ریاست بانک ملی ایران منصوب شده بود، در خاطرات خود درباره تاریخچه موزه جواهرات ملی می نویسد: "مجموعه ای که به عنوان موزه جواهرات ملی و سلطنتی ایران شناخته شده و در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می شود، بازمانده جواهراتی است که در زمان نادرشاه افشار به طرق مختلف و از جمله طی لشگرکشی او به هندوستان فراهم آمده و پس از کشته شدن نادرشاه و ایجاد هرج و مرج قسمت هایی از آن به دست اشخاص گوناگون افتاده بود. از سرنوشت جواهرات در جریان هرج و مرج پس از نادرشاه اطلاع دقیقی در دست نیست و در مورد آن تحقیقات تاریخی کافی به عمل نیامده است. او در خاطرات خود اشاره می کند که برای گردآوری اطلاعاتی درباره سوابق و سرگذشت این جواهرات از میرزا محمد خان قزوینی و عباس اقبالی آشتیانی دعوت کرده تا با مراجعه به کتابخانه های دنیا سوابق و تاریخچه این نفایس را جمع آوری کنند. مدت دو سال وقت برای انجام این تحقیق تعیین شد و صدهزار ریال به صورت علی الحساب پرداخت شد، اما متاسفانه این عمل صورت نگرفت و وجه دریافتی به بانک مسترد شد. باهمگردی همراه باشید برای بازدید از موزه جواهرات ملی ایران...

تاریخچه موزه جواهرات ملی

آنچه امروزه درباره تاریخچه جواهرات ملی ایران می دانیم آن است که تا قبل از صفویه اقلامی از جواهرات ملی ایران در خزانه دولتی موجود بوده اما براساس نوشته های سیاحان خارجی چون "ژان باتیست تاورنیه"، شوالیه "شاردن"، برادران "شرلی" و "وارینگ" و دیگران، پادشاهان صفوی حدود دو قرن ( 907 تا 1148 هجری قمری) شروع به جمع آوری نفایس و گوهرها کرده اند و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی و کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری کرده و به اصفهان آورده اند. در پایان سلطنت شاه سلطان حسین و با ورود محمود افغان به ایران مهاجمان افغانی خزانه های دولت را پراکنده کرده اند و مقداری از آن ها را که محمود افغان به اشراف افغان منتقل کرده بود، پس از ورود شاه تهماسب دوم به همراهی نادر به اصفهان، به چنگ نادر افتاد و از خروج آن ها از ایران جلوگیری شد.
بعدها نادر برای پس گرفتن آن قسمتی از جواهرات ملی ایران که به هندوستان برده بودند، نامه هایی به دربار هند نوشت اما جواب مساعد نشنید. پس از لشکرکشی نادر به هند (1158 هجری قمری) محمد شاه مبالغی نقدینه، جواهر و اسلحه تسلیم نادر کرد. بخشی از اموال و خزانه ها که نادر از هندوستان به دست آورده بود، به ایران نرسید و در راه بازگشت به ایران از میان رفت. نادر پس از بازگشت به ایران مقدار قابل ملاحظه ای از جواهر را به رسم ارمغان برای امرا و حکام و شاهان ممالک همسایه فرستاد. وی همچنین مقداری از اشیا نفیس و مرصع را به آستان حضرت رضا علیه السلام تقدیم و مقداری را نیز میان سپاه خود تقسیم کرد.
در سال 1160 هجری قمری، پس از قتل نادر، احمد بیک افغان ابدالی از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد، از گوهرهایی که احمد بیک افغان ابدالی از ایران خارج کرد الماس معروف "کوه نور" بود.
ابتهاج در خاطرات خود می نویسد: "پس از این غارت، هنگامی که آقا محمدخان قاجار سر سلسله قاجار به قدرت رسید، با پیگیری و بی رحمی شدید و حتی با قتل و شکنجه کسانی که جواهرات غارت شده را مخفی کرده بودند، قسمتی از ان ها را جمع آوری کرد. سلاطین سلسله قاجار در تمام مدت سلطنت خود با آن که احتیاج مبرم به پول داشتند و شاید می توانستند از راه فروش بعضی از قطعات این جواهرات وضع مالی خود را بهبود دهند، هیچ یک دست به این عمل نزدند. فقط مظفرالدین شاه در موقعی که احتیاج به پول داشت قسمتی از این جواهرات را در مقابل چهل هزارتومان که از بانک شاهی قرض گرفته بود، نزد بانک گرو گذاشت.
او دلیل این کار را معتقدات مذهبی می داند که شاید شاهان قاجار فروش جواهرات سلطنتی را بد یمن و شوم و خیانت در امانت می دانستند. پس از دوران قاجار تا به امروز جواهراتی به این مجموعه اضافه شده است که اشاره خواهد شد.

تاریخچه شکل گیری موزه جواهرات ملی ایران

ابوالحسن ابتهاج درباره شکل گیری این موزه می نویسد: " در سال 1308 به دستور رضا شاه از جواهر فروش معروف پاریس "بوشرون" دعوت شد تا جواهرات ملی ایران را، که تا آن تاریخ در زیرزمین های قصر گلستان نگهداری می شد، ارزیابی کند. دو نفر از جواهر شناسان با سابقه و مجرب بوشرون برای ماموریت به تهران آمدند و این کار را انجام دادند. گزارش بوشرون در سه نسخه تهیه گردید که یک نسخه آن به وزیر دربار شاهنشاهی و گویا نسخه دوم به وزارت مالیه تسلیم شد. نسخه سوم هم در صندوقی آهنی در دفتر رییس بانک ملی نگاهداری می شد.
در سال های 1316 و 1318 "جواهرات سلطنتی بلا استفاده" به بانک ملی سپرده شد. ابتهاج می نویسد: "موقعی که من به ریاست بانک ملی تعیین شدم، تصمیم گرفتم، جواهرات متعلق به بانک را از صندوق بیرون بیاورم و در محل محفوظی در بانک قرار بدهم تا عموم مردم بتوانند آن ها را تماشا کنند. (پس از مطابقت فهرست ها با محتویات صندوق ها توسط کمیسیونی) در هفتم خرداد 1323 هنگامی که شاه از موسسات بانک ملی بازدید می کرد، از وی خواستم جواهرات سلطنتی هم که در صندوق های جداگانه در بانک به رسم امانت نگاهداری می شد در قفسه های خزانه جواهرات (منتها مجزا از جواهرات متعلق به بانک) چیده شود.
تنها محلی را که می توانستیم در عمارت آن روز بانک ملی برای نگاهداری و نمایش جواهرات تخصیص بدهیم یکی از خزانه های مخصوص اسکناس بود. اما اشکال کار در چند چیز بود. مثلا این که خزانه بسیار کوچک بود و به هیچ وجه محل کافی که بتوان جواهرات ملی ایران را تماما به معرض نمایش قرار داد، نداشت و یا درست جلوه دادن این اشیای نفیس خود امری بود تخصصی و ما کسی را نداشتیم که در این قبیل کارها تجربه داشته باشد، چه رسد به آن که متخصص باشد. با تمام این احوال در نتیجه علاقه و مراقبت فوق العاده ی اعضای کمیسیون و رییس و معاون و کارمندان اداره اسکناس بانک، قفسه های فلزی در ایران تهیه گردید و قسمت اعظم جواهرات ملی ایران در این قفسه ها چیده شد و برای اولین بار در یک محل به معرض نمایش درآمد. وقتی عمارت قدیم خزانه دارای محلی که مجاور عمارت بانک بود به منظور ساختن محل اداره مرکزی بانک، از دولت خریداری شد، تصمیم گرفتم خزانه مخصوصی در زیرزمین این عمارت برای جواهرات بسازم. بنابراین یکی از مهندسان بانک به فرانسه و انگلستان فرستاده شد تا هم راجع نقشه عمارت بانک و هم درباره خزانه های آن ها مطالعاتی در بانک های مرکزی آن کشورها به عمل آورد و با جواهرسازی بوشرون مذاکره کند. بالاخره بعد از چندسال خزانه ای ساخته شد که امروزه جواهرات بانک مرکزی در آن جا داده شده است".

خزانه جواهرات ملی ایران

"خزانه جواهرات ملی ایران" شامل 38 گنجه بزرگ شیشه ای است که محتویات آن با طبقه بندی های خاص در گنجه ها جای داده شده اند.
شمعدان ها، قلیان ها، سرپوش غذا و ظرف های مختلف، جام ها، جعبه ها و انفیه دانها از جمله اشیای این مجموعه و اغلب مربوط به دوره قاجار هستند. شمشیرها و ادوات جنگی نیز در گنجه های مختلف دیده می شوند. همچنین مقدار زیادی جقه، گل های سینه، گردنبند، گوشواره و غیره و در کنار آنها ساعت ها، مدال ها و اشیای دیگری وجود دارد که اغلب اهدایی سران کشورهای دیگر است. از اشیا مهم این مجموعه چند تاج، شنل، خرقه و لباس نظامی است که با جواهرات گوناگون تزیین شده اند. دو تخت معروف (تخت نادری و تخت طاووس) نیز در این مجموعه قرار گرفته اند. شمار سکه ها، سنگ ها و جواهرات دیگر نیز چنان زیاد است که تنها با دیدن تک تک آن ها می توان از جزییات آن ها اطلاع یافت و شرح هریک در این مجال نمی گنجد. از این ور در این مطلب به معرفی چند نمونه از این مجموعه در موزه جواهرات ملی ایران اکتفا می کنیم.

الماس دریای نور

این الماس در گنجه شماره 34 موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می شود. شاید این الماس در میان جواهرات ملی ایران، مقام اول را داراست. این الماس و الماس کوه نور، ظاهرا به علت قرابت نام پیوسته یک زوج به شمار می آمدند، در حالی که از نظر تراش و رنگ، هیچ وجه مشترکی با یکدیگر ندارند. این دو گوهر از آنِ نادرشاه بود اما الماس کوه نور را، بعد از مرگ نادر، احمدشاه درانی به افغانستان برد و بعد از احمدشاه شجاع منتقل شد و پس از شکست شاه شجاع، به دست سردار هندی، ملقب به شیر پنجاب افتاد. این گوهر بعدها به کمپانی هند شرقی تعلق گرفت و سرانجام به دربار انگلستان راه یافت و به ملکه ویکتوریا هدیه شد. هم اکنون نیز این گوهر در تاج ملکه فعلی انگلستان نصب است.
 الماس دریای نور پس از قتل نادرشاه به نوه او شاهرخ میرزا رسید، سپس به دست امیرعلم خان خزیمه و بعد به دست لطفعلی خان زند افتاد. هنگامی که لطفعلی خان به دست آقا محمدخان قاجار شکست خورد، گوهر دریای نور به گنجینه جواهرات قاجار منتقل شد. ناصرالدین شاه معتقد بود که این گوهر یکی از گوهرهای تاج کوروش بوده است و خود او به این گوهر بسیار علاقه داشت و گاهی آن را به کلاه و گاهی به سینه خود نصب می کرد و حتی تولیت دریای نور را منصبی مخصوص قرار داد و این افتخار مهم را به اعیان و بزرگان کشور محول کرد.
وزن دریای نور 182 قیراط است و رنگ آن صورتی است که کمیاب ترین رنگ الماس است. تاورنیه، سیاح و جواهرشناس فرانسوی، در کتاب خود از الماس صورتی رنگی به وزن 242 قیراط سخن به میان می آورد و اشاره می کند که این گوهر را در سال 1642 میلادی در شرق دیده است و نقشه و اندازه های آن را نیز شرح می دهد. رنگ و شکل این الماس توجه دانشمندان کانادایی را جلب کرد و دریافتند که الماس دریای نور و نورالعین در اصل یک قطعه الماس بوده و بعدا آن را به دو تکه قسمت کرده اند. تکه کوچک آن 60 قیراط است و نورالعین نام دارد و اکنون در وسط نیم تاج همسر شاه سابق در گنجه شماره 26 قرار دارد و تکه بزرگ آن همان دریای نور است.

تخت طاووس (تخت خورشید)

به فرمان فتحعلیشاه، به سال 1216 هجری قمری، تختی عظیم و مجلل به مباشرت نظام الدوله محمدحسین خان صدر اصفهانی، فرمانروای اصفهان با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده بود به نام تخت خورشید معروف شد. تخت خورشید سال ها به همان نام نامیده می شد تا اینکه فتحعلیشاه با طاووس تاج الدوله ازدواج کرد. از همان زمان به مناسبت نام او، تخت به نام طاووس مشهور شد.
بعضی از ایرانیان می پنداشتند که این تخت همان تخت طاووس هند است؛ برای اطمینان و تایید نظر خود با ناصرالدین شاه مذاکره کردند و ثابت شد که برداشت آنان اشتباه بوده است. پس از درگذشت فتحعلیشاه، ناصرالدین شاه دستور داد تا تخت را تعمیر کردند و تغییراتی جزئی نیز در شکل ظاهر آن دادند.
از جمله اشعاری که مضمون آن ها شرح تعمیر تخت به امر ناصرالدین شاه است در کتیبه اطراف تخت به خط نستعلیق روی زمینه زر به مینای لاجوردی نوشته شد. این تخت تا سال 1360 در تالار کاخ گلستان نگهداری شد و از آن تاریخ به خزانه ی موزه جواهرات ملی ایران انتقال یافت.

کره جواهرنشان

این کره را که در سال 1291 هجری قمری گروهی جواهرساز ایرانی به سرپرستی ابراهیم مسیحی، به دستور ناصرالدین شاه، ساختند، در گنجه شماره 37 نگهداری می شود. این کره از جواهرات پیاده ای که در خزانه موجود بود، ساخته شد. وزن خالص طلای به کار رفته در این کره 34 کیلوگرم و وزن جواهرات آن 3656 گرم است. تعداد کل جواهری که روی کره نصب شده بالغ بر 51366 قطعه است. دریاها در روی کره با زمرد و خشکی ها با یاقوت نشان داده شده اند. آسیای جنوب شرقی، ایران و انگلستان با الماس و هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود مشخص شده اند. خط استوا و سایر خطوط جغرافیایی با الماس نشان داده شده است. قطر کره تقریبا 66 سانتی متر است و روی پایه ای که تماما از طلای آراسته به جواهرات است، قرار دارد.

تاج همسر شاه سابق

این تاج را در سال 1346، از میان جواهرات موزه جواهرات ملی ایران، وان کلیف و آرپل ساخته اند. بدنه آن از پلاتین و تعداد سنگ های قیمتی آن بدین شرح است: 1469 قطعه یاقوت برلیان، 36 قطعه زمرد، 2 قطعه لعل، 34 قطعه یاقوت و 105 قطعه مروارید. وزن این تاج 90/1480 گرم است و در گنجه شماره 35 نگهداری می شود.

تاج شاه سابق

این تاج در گنجه شماره 34 موزه جواهرات ملی ایران نگاهداری می شود و مورد استفاده رضاشاه و پسرش بوده است. این تاج از طلا و نقره ساخته شده و آراسته به الماس های برلیان، یاقوت کبود و مروارید است. کلاه تاج ابره مخمل قرمز است و در قبه آن یک زمرد قرار دارد. تاج در چهارطرف دارای چهار کنگره پله پله به شکل تاج های شاهنشاهان ساسانی است که در وسط و زیر کنگره پیشین آن خورشیدی زرین با شعاع های الماس نشان نصب شده است. شمار گوهرهای نشانده بر تاج چنین است: 3380 قطعه الماس به وزن 1144 قیراط، 5 قطعه زمرد به وزن 199 قیراط و 2 آنه، 2 قطعه یاقوت کبود به وزن 19 قیراط و 368 حبه مروارید غلطان، وزن تاج در کل حدود 2 کیلو و 80 گرم است.
تاجی که قبلا در تاجگذاری های دوران قاجار به کار می رفت، تاج کیانی بود. اما به دستور رضا شاه در سال 1304 خورشیدی، گروهی از جواهرسازان ایرانی، زیر نظر سراج الدین جواهری، جواهرساز معروف قفقازی و جواهرساز امیربخارا، که از روسیه به ایران مهاجرت کرده بود، از گوهرهای منتخب این تاج را ساختند که برای تاجگذاری رضاشاه و پسرش مورد استفاده قرار گرفت.

تخت نادری

مورخان معتقدند که نادرشاه به هنگام مراجعت از هندوستان، در سال های 1118 و 1119 هجری قمری، علاوه بر تخت طاووس، 9 تخت جواهرنشان دیگر را نیز با خود به ایران آورد. مورخان اروپایی می گویند که نادرشاه به قدری به تخت معروف طاووس علاقمند بود که دستور داد با جواهرات ملی ایران موجود، تخت دیگری با همان مشخصات ساختند. امروز هیچ اثری از آن تخت ها در دست نیست. بنا بر نظر مورخان همه آن ها پس از قتل نادرشاه از میان رفت.
تخت فعلی گرچه به نام تخت نادری خوانده می شود اما هیچ گونه ارتباطی با نادرشاه ندارد. دلایل محکمی در دست است که تخت فعلی در زمان فتحعلیشاه ساخته شده است. قصد فتحعلیشاه از ساختن این تخت نشان دادن شکوه دربار خود به هموطنان و نیز به فرستادگان خارجی بود که شاه را در ییلاق های اطراف تهران ملاقات می کردند، به همین منظور قابل جداسازی به قطعات مختلف بوده است.
این تخت به جهت جواهراتی که در آن به کار رفته تخت نادری نامیده شده و نادر به معنای کمیاب است. از این تخت که در گنجه 17 نگاهداری می شود در مراسم تاجگذاری شاه سابق ایران نیز استفاده شد.

میز تزیینی

در سال 1362 شمسی میز تزیینی ای از کاخ سابق شمس به این گنجینه انتقال یافت که آن را ارامنه ایران، به مناسبت جشن عروسی شاه سابق با فوزیه، به او هدیه کرده بودند. این میز از اسکلت چوبی به ارتفاع 168 سانتی متر ساخته شده است. رویه میز به صورت بیضی است که دور آن از طلا و به صورت حصیربافی تزیین شده است. بر سطح میز نقشه کامل ایران، خاورمیانه و قسمت شمالی آفریقا (مصر) از جنس نقره همراه با تصویر شاه سابق و فوزیه از جنس مینا دیده می شود. بدنه میز  به صورت استوانه بیضی شکل است که سربازهای هخامنشی و مصری بر آن نقش بسته اند.

مجسمه چوبی بودا

مجسمه بودا در سال 1365 از منزل ایرج ثابت به موزه منتقل شد. این مجسمه متعلق به قرن 16 و 17 میلادی و احتمالا متعلق به تایلند و یا مالزی بوده است. این مجسمه اصل است و تزیینات آن از جواهرات بدلی است و به جهت ارزش تاریخی آن در این مجموعه نگاهداری می شود.

 باتوجه به اینکه این مجسمه در سال های پس از انقلاب اسلامی به موزه جواهرات ملی ایران منتقل شده این پرسش پیش می آید که آیا بعد از انقلاب مجموعه ای یا جواهراتی به خزانه اضافه شده است؟؟
در موزه جواهرات ملی اشیایی یافت می شود که حیرت انگیزند؛ از آن جمله است: ساقه گندمی از طلا و یا قلم زرینی به شکل پر، مگس پران صورت اسب از فیروزه و حلقه طلایی با میناکاری برای تزیین دم اسب، یا تاج کیانی که به علت سنگینی آن را از سقف آویزان می کردند و سلطان به جای آن که آن را بر سر گذارد، سر خود را به زیر آن می برده است!
بگذریم از خرقه امیرکبیر که در کنار چتر قرمز مهدعلیا تضادی را سبب شده است. از یکی از مسوولان موزه پرسیدیم، شما به عنوان یکی از مسوولان با چه دیدگاهی به این آثار می نگرید؟ آیا این آثار می تواند جنبه هنری داشته باشد؟ آیا برای پند و عبرت است و یا تنها پشتوانه ملی این مملکت است؟ او پاسخ داد: این جواهرات متعلق به تمامی ملت ایران است. باید دانست که این جواهرات مرده ریگ شاهان است. پادشاهی که تخت پادشاهی خود را از 26 هزار تکه جواهر می سازد و پیمان ترکمن چای را امضا می کند.

تکلمه ای بر گزارش خزانه موزه جواهرات ملی ایران

بر اساس قانون مورخ 25 آبان 1316 هجری شمسی، قسمتی از جواهرات بدون استفاده دربار به بانک ملی ایران منتقل و به عنوان وثیقه تعهدات دولت، نزد بانک سپرده شد و به این طریق خزانه جواهرات ملی به وجود آمد. ساختمان فعلی خزانه جواهرات در سال 1334 هجری شمسی ساخته شد و قسمتی از اشیای نفیس انتخاب و جهت نمایش مردم در نظر گرفته شد. از آن موقع تاکنون هیچ چیزی جابه جا نشده است. در سال 1339 هجری شمسی بانک مرکزی ایران تاسیس و خزانه جواهرات از بانک ملی به بانک مرکزی منتقل شد. بعد از انقلاب اسلامی و طی جنگ تحمیلی تاکنون خزانه را کارمندان بانک مرکزی حفاظت کرده اند. قدمت بعضی از سنگ های خزانه به دوره صفویه می رسد. تمام اشیا و سنگ های خزانه به دوره صفویه می رسد.
تمام اشیا و سنگ های خزانه به پنج طریق جمع آوری شده اند:
1) بعضی از پادشاهان گذشته به ارث رسیده اند.
2) بعضی از معادن خراسان و خلیج فارس جمع آوری شده اند.
3) بعضی هدایای پادشاهان و حکام وقت بوده اند.
4) بعضی غرامت جنگی هستند.
5) و بعضی را پادشاهان ایران مستقیما از تجار و سفرا خریداری کرده اند.
اشیای خزانه به چندین گروه طبقه بندی می شوند:
- اشیای خانگی مثل تختها، درپوش غذا، شمعدان و گیره های قهوه خوری و قلیان.
- جواهرات شخصی شاه مثل جقه، قلاب کمر، تاج، بازو بند، دکمه و اسلح های شاه.
- اشیای مربوط به اسب مثل قاچ زین، تزیین دم اسب، مگس پران و دکمه های تزیینی برای یراق اسب.
رنگ های اصلی که در خزانه مشاهده می شود؛ سبز، سفید و قرمز است. علاوه بر این رنگ آبی فیروزه ای که مربوط به تنها سنگ باارزش ایران است، نیز دیده می شود. قرمز، رنگ یاقوت و لعل که از مایان مار و سریلانکا آورده شده اند، سفید از الماس های هند آفریقا و سبز از زمردهای کلمبیا و برزیل است. سنگ های دیگر نیز به تعداد کم در خزانه موجود است.
از دید سنگ شناسی خزانه جواهرات ملی جالب است. البته سنگ های بزرگتر در دنیا وجود دارد ولی نمونه های موجود در خزانه منحصر به فرد است. مثلا یک لعل به وزن 500 قیراط، یک مروارید به وزن 600 گندم و یاقوتی به وزن 100 قیراط در خزانه دیده می شود و نیز الماس صورتی بی نقص از هندوستان به وزن 182 قیراط و الماس زرد به وزن 152 قیراط از آفریقا، چندین زمرد درشت تا 310 قیراط در خزانه موجود است.
از دید هنری خزانه جواهرات منحصر به فرد است. تعداد زیادی از اشیا که به طور باور نکردنی زیبا هستند و به طور ظریف میناکاری و سنگ کاری شده اند در خزانه وجود دارند. بعضی از سنگ ها با امضا، نقوش گل و آیه های قرآنی حکاکی شده اند. هنرمندان ماهر با حمایت دربارها این شاهکارها را به وجود آورده اند که در معرض دید همگان قرار دارد. پرندگان ظریف از الماس و مروارید یا زمرد روی شاخه های جواهر نشان دیده می شود. قلاب کمرهایی که با یاقوت، زمرد و الماس های نادر تزیین شده اند، نیز دیده می شود. بعضی از جقه ها، از جهت زیبایی، شاهکاری به حساب می آیند.

اطلاعات و دسترسی

خزانه جواهرات را بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اداره می کند و روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه شنبه از ساعت 2 الی 30/4 بعدازظهر جهت بازدید عموم باز است.