کاخ ورسای فرانسه، بزرگ ترین کاخ دنیا |یکی از کاخ های سلطنتی دنیا

کاخ های سلطنتی زیادی در گوشه و کنار دنیا وجود دارند که می توانند در لحظه روح و جسم شما را به تسخیر معماری و شکوه خود درآورند که در این میان کاخ ورسای (Château de Versailles)، با اختلاف بزرگ ترین مجموعه کاخ های سلطتنی در دنیا به حساب می آید! این کاخ شکوهمند که یکی از بزرگترین کاخ دنیا در گذشته در دهکده همنام خود یعنی ورسای که در حوالی پایتخت کشور فرانسه یعنی پاریس قرار گرفته بود، واقع شده بود و اکنون هم خود کاخ و هم دهکده ورسای به عنوان یکی از جاذبه های توریستی و گردشگری کشور فرانسه در حوالی پایتخت آن استقرار یافته اند؛ کاخ ورسای از همان ابتدا یک کاخ شاهنشاهی نبوده است و در برهه های زمانی مختلفی از آن در مصارف گوناگونی (از جمله شکارگاه) استفاده می شده است. این کاخ در بین سال های 1682 تا 1789 (بیش از یک قرن) همانطور که گفته شد تنها برای اسکان شاهان، همسران و درباریان آنان مورد استفاده قرار می گرفته است و تاریخچه بسیاری طولانی نیز در راستای همین اسکان شاهان در این کاخ وجود دارد که اصلی ترین آن ها، باز می گردد به جریانات سیاسی-اجتماعی که در بین سال های مذکور در کشور فرانسه رخ داد و به سبب اعتراض جمعی از انقلابیون فرانسوی، پادشاه این کشور به همراه خانواده سلطنتی خود به فرانسه و سپس برای استقرار به کاخ ورسای فرستاده شدند! مجموعه کاخ های ورسای در طول تاریخ نقش پر رنگی را به عنوان یک مکان حکومتی توانمند داشته است و قراردادهای متعددی نیز از سوی دولت فرانسه در اعصار مختلف تاریخی در تالارهای آن بسته شده است که از با اهمیت ترین آن ها می توان به قرارداد آتش بسی که سبب پایان یافتن جنگ جهانی اول گردید، اشاره داشت! با تمام این ها؛ فراموش نکنید که کاخ ورسای به عنوان یک میراث جهانی از سوی سازمان یونسکو به ثبت رسیده است و اگر در ادامه با همگردی همراه شوید، می توانید اطلاعات مفیدی در مورد این کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا و تاریخچه آن بدست آورید؛

تاریخچه کاخ ورسای:

تاریخ و قدمت این کاخ ورسای فرانسه بسیار طولانی و زیاد می باشد اگر بخواهیم تمام و کمال آن را برایتان بازگو کنیم، قطعا از حوصله شما خارج می شود! اما به سبب وجود اسناد مختلف از کاخ، بناها و تمامی آثار و محتویات درونی آن می توان حدس هایی در خصوص تاریخ ساخت این کاخ زد که بنابر تحقیقات انجام گرفته، کاخ ورسای که از بزرگترین کاخ دنیاست به سال 1038 میلادی مربوط می شود! یعنی درست در همان ابتدا که این کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا به هیچ عنوان یک منرلگاه سلطتنی نبوده و از آن برای پذیرایی و یا مکانی برای شکارگاه شاهان فرانسه استفاده می شده است؛ دهکده ورسای آرام آرام با گذر زمان و تمایل پیدا کردن پادشاهان فرانسوی به تجمل گرایی، مورد توجه آنان قرار گرفت و برای مدت زمان زیادی از این دهکده تنها برای شکار استفاده می شد که برای راحتی این امر، لوئی سیزدهم دستور ساخت بنایی را در این شکارگاه به فیلیبرت لروی داد و او نیز این بنا را ابتدا طراحی و سپس با استفاده از سنگ و آجر از بزرگترین کاخ دنیا ساخت.

ماجرای ساخته شدن کاخ ورسای به این شرح است که:

تا زمان سلطنت و به تخت نشستن لوئی سیزدهم، کاخ لوور کاخ اصلی و معتبر حکومت فرانسوی ها بود که با تمام شدن دوره آن و به حکومت رسیدن لوئی چهاردم این رویه تغییر پیدا کرد و وی برای بنا نهادن کاخی جهانی، وجب به وجب خاک فرانسه را جست تا به دهکده ورسای رسید! در ذهن و فکر لوئی چهاردهم ایجاد یک کاخ بزرگ یا کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا معمولی برای اداره امور مملکتی فرانسه و سرزمین های تحت تصرف آن نبود و او به دنبال کاخی بود که در جهان نمونه نداشته باشد و از جنبه های شکوه و جلال یگانه زمان خود باشد! به دهکده ورسای که رسید، بی درنگ دستور ساخت کاخی که بعدها اسم آن را به سبب دهکده ای که در آن ساخته شده بود گذاشت را صادر نمود! طبق اسناد و مدارک موجود، سال شروع ساخت کاخ ورسای 1669، نام طراح آن لویی لووا، طراح فضای سبز آن آندره لونوتر و نقاش آن شارل لبران می باشد. طراحی اولیه کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا در سال 1669 کلید خورد اما طراحی اصلی آن که آن را به یک کاخ سلطنتی رویاپرداز تبدیل نمود در سال 1678 صورت گرفت. مجموعه کاخ های سلطنتی ورسای بطور کلی در 4 مرحله ساخته و پرداخته شدند و بعد از اتمام تمامی این مراحل، تازه تعدادی عمارت دیگر البته در زمان سایر شاهان فرانسوی در این کاخ ها ساخته شدند. کاخ ورسای در 6 مه 1682 افتتاح شد و درست همان چیزی شد که لوئی چهاردهم انتظار آن را می کشید. او برای فرار از شلوغی و ازدحام پاریس و گردآوری تمام دربار در یک مکان واحد برای بهتر کردن روند حکومتی این کاخ را ساخت و خود و همراهانش را وارد آن کرد! البته با ساخت داداگاه ها، دیوان ها و هزاران خانه اقامتی، لوئی چهاردهم در این راه تمام افراد کشوری و لشکری خود را نیز با خود همراه ساخت و همه را به اجبار ساکن ورسای کرد و به آنان هشدار داد تا از بیشتر کردن قدرت، نفوذ و دارایی خود به طور جد، بپرهیزند! که البته ناگفته نماند این سیاست حکومتی وی بود برای اینکه در میان درباریان تنها خود باشد که حرف آخر را در مورد اداره امور مملکتی بزند!

محل اقامت شاه:

لویی لووا طراح کاخ، در فضای آن دو آپارتمان به نام شتو نف (یعنی کاخ نو) را نیز به وجود آورد تا محل مناسبی برای اقامت شاه و همسرش، ملکه باشد؛ شایان به ذکر است که لویی لووا علاوه بر این دو آپارتمان، قسمت های ویژه و اقامتگاه های سلطنتی دیگری را نیز برای شاه و ملکه در مجموعه کاخ ورسای بنا نهاد. طراح مجموعه کاخ های ورسای فرانسه برای طراحی خود از معماری ایتالیایی نام آشنا در قرون 16 و 17 میلادی بهره گرفت و نقشه ای را طرح کرد متشکل از 7 تالار که منشا تمامی این تالارها از منظومه شمسی و ایزدهای رومی گرفته شده بود و در اصل به آن طراحی خورشید مرکزی می گفتند! تمام تالارهای موجود در نقشه وی، دور تا دور تالار مرکزی به نام آپولون یعنی تالاری که محل خواب لوئی چهاردهم بود، واقع می شدند و اسم های مختلفی همچون:

تالار دیان؛ الهام گرفته از ایزد شکار روم و سیاره ماه

تالار مارس؛ الهام گرفته از ایزد جنگ روم و سیاره مریخ

تالار مرکوری؛ الهام گرفته از ایزد بازرگانی و هنرهای آزادی رومی و سیاره تیر

تاتر آپولون؛ الهام گرفته از ایزد هنرهای زیبا رومی و خورشید

تالار ژوپیتر؛ الهام گرفته از ایزد حقوق و قانون رومی و سیاره مشتری

تالار ساترن؛ الهان گرفته از ایزد کشاورزی رومی و سیاره کیوان

تالار ونوس؛ الهام گرفته از ایزد عشق رومی و سیاره ناهید

تمام تالارهای ذکر شده به دست شارل لبران (که دوست و همکار پیترو دو کورتونا، معمار برجسته ایتالیایی و طراح کاخ پیتی در فلورانس بود) بر اساس متدهای روز طراحی ایتالیایی تزئین شدند. برای نقاشی سقف ها نیز از هنر و سلیقه آندره فلبین که نقاش برجسته ای بود، استفاده شد و وی طرح ها و موضوعاتی را برای نقاشی انتخاب نمود که همخوانی زیادی با فتوحات لوئی چهاردهم داشت! در طرح ها و نقاشی های خود از شخصیت هایی نظیر: آگوست، اسکندر و کوروش بهره گرفت و در قسمت های مختلفی تالارها، طرح های متناسبی را بر روی سقف ها و دیوارها برجای گذاشت؛ مثلا در تالار اختصاصی لوئی چهاردهم یعنی آپولون طرحی از آگوست را زد که در حال ساخت دروازه مزنوس بود و اشاره ای داشت به ساخت دروازه لاروش که به دستور ساخت آن را لوئی چهاردهم صادر کرده بود! یا مثلا در تالار مرکور تصویری از ساختن کتابخانه بزرگ اسکندریه به دست اسکنر را انتخاب نمود که اشاره به ساخت کتابخانه سلطنتی توسط لوئی چهاردهم داشت! تمام تالار ها به وسیله مبلمان های ساخته شده از نقره مزین شدند که البته خیلی زود در جنگ آگزبورگ به خاطر تامین بخشی از هزینه های جنگ، تمام آن ذوب و به سکه تبدیل شدند؛ طراحی کاخ ورسای مدت زمان زیادی بر همین منوال باقی نماند خیلی زود، طبقه ای با تراس بر روی کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا اضافه شد که آپارتمان های شاه و ملکه را به یکدیگر متصل می کرد و به دنبال این حرکت، دگرگونی هایی در تالارهای ژوپیتر، ساترن و ونوس نیز به وجود آمد و این تالارها به تالارهای آیینه ای کاخ تبدیل شدند. پشت تراس ایجاد شده نیز تالاری ساخته شد به نام ونوس؛ که با استفاده از وسایل موجود در تالار ونوس اولیه، تالار ونوس جدید ثانویه را پر کردند و شکل و ظاهر خاصی نیز به آن بخشیدند! از زمانی که کاخ ورسای افتتاح شد و سلطنت لوئی چهاردهم در آن آغاز شد، از تالارها استفاده های به خصوصی بعممل آورده می شد، مانند:

تالار دیان به عنوان سالن بیلیارد

تالار مارس به عنوان محل رقص و اجرای مراسم باله

تالار مرکور به عنوان سالن ورق بازی

تالار آپولون به عنوان سالن کنسرت و موسیقی

و تالار ونوس به عنوان سالن بار و غذاخوری میهمانان شاه

محل اقامت ملکه:

همانطور که گفته شد، در کاخ ورسای فرانسه از بزرگترین کاخ دنیا آپارتمانی نیز برای اقافمت ملکه های شاهان فرانسوی ساخته شد که در دوره لوئی چهاردهم، ماری ترز ملکه او، در دوره لوئی پانزدهم، ماری لسزسزیسکا ملکه او و در دوره لوئی شانزدهم نیز ماری انتوانت ملکه او در این آپارتمان ها اقامت داشته اند. طراحی بخش های مختلف این آپارتمان نیز بر عهده لویی لووا بود که آن را درست متقارن با بخش های آپارتمان شاه یعنی مشتکل از هفت تالار طراحی نمود که نام های مختلف تلارهای آن به شرح زیر می باشد؛

تالار شاپل متقارن با تالار دیان

تالار گارد متقارن با تالار مارس

تالار آنتی شامبر متقارن با تالار مرکور

تالار شامبر متقارن با تالار آپولون

تالار گراند کابینت متقارن با تالار ژوپیتر

تالار اوراتوری متقارن با تالار ساترن

تالار پتیت کابینت متقارن با تالار ونوس

طراحی کاخ ورسای

طراحی و نقاشی سقف تالارهای آپارتمان ملکه نیز درست به مانند طراحی ها و نقاشی های آپارتمان شاه از تصاویر قهرمانانه و فتوحاتی برخوردار بود، با وجود تغییرات و اصافه شدن سبقه دیگری به کاخ ورسای، همانطور که تغییراتی در تالارهای اقامتگاه شاه به وجود آمد در تالارهای اقامتگاه ملکه نیز رخ داد و تالارهای آن را به شکل زیر درآورد:

تالار گارد دولارن

تالار آنتی شامبر

تالار شامبر دولارن

تالار گراند کابینت

تالارهای نام برده تا زمان ماری آنتواننت به همین شکل و شمایل باقی مانند تا اینکه وی دستور تغییر ظاهر انان را داد و این تالارها را به شکل و شمایل امروزی تبدیل کرد! البته در این بین تالار گارد دولارن بی تغییر باقی ماند ولی تالار آنتی شامبر به انتی شامبر دو گرند کوورت به منظور تالار اجتماعات شاه، ملکه، درباریان و تئاتر تبدیل شد. در ادامه تغییرات، تالار گراند کابینت به تالار دنوبل به عنوان تالار انتظار خوابگاه ملکه تغییر یافت و تالار شامبر دولارن به عنوان تالار اصلی برای خوابگاه ملکه مورد استفاده واقع شد.