ایجاد چاه آب در حریم نقش رستم در ایام کرونایی

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله، در ایام کرونایی ایجاد چاه آب در حریم نقش رستم مشاهده شد و در نهایت ممکن است کرونا و خشکسالی جان نقش رستم را بگیرند.

به نام آب و به کام کشاورزان نقش رستم را زیر پا می گذارند

از یک سو در بوق و کرنا می کنیم که قرار است «نقش رستم» را همراه با «نقش رجب» به پرونده جهانی شده ی تخت جمشید الحاق کنیم و از سوی دیگر مجوز پشت مجوز از دستگاه های رسمی و خصوصی است که برای منفعت طلبی ها تیشه به ریشه ی نقش رستم می زنند. پاییز سال 1395 با طرح مسیر جدیدی برای عبور راه آهن از مقابل نقش رستم و حریم درجه یک تخت جمشید ارائه شد که براساس آن، فاصله راه آهن به حدود 900 متری نقش رستم برسد، هر چند با دردسرهای فراوان و تعیین حریم برای نقش رستم، مسیری دورتر از آن فاصله تصویب شده کارها را به سرانجام رساند، اما داستان نقش رستم به همان جا ختم نشد. هر چند انتشار خبرهایی از حذف تیرهای برق از مقابل نقش رستم در سال 1392 قدری امیدها را به حفاظت از این محوطه ی ارزشمند بیشتر کرد، اما فعالیت ادامه دار شرکت گاز حتی بعد از کشف سازه ای جدید در23 بهمن همان سال در حریم درجه یک نقش رستم و عبور تدریجی ماشین های سنگین شرکت گاز از نزدیکترین نقطه ی این محوطه تاریخی برای اجرای طرح ملی انتقال گاز از جنوب به شمال کشور باز هم ناامیدی را بیشتر کرد. اگر از تهدیدهای دیگر مانند ساخت کارخانه های مختلف و کندوی سیلوی گندم در حریم محوطه میراث جهانی تخت جمشید و نقش رستم بتوان راحت تر گذشت، اما فرونشست زمین در اطراف نقش رستم و تخت جمشید به دلیل خشکسالی ها در طول حدود چهار سال گذشته تا امروز و ترک هایی که به کعبه زرتشت هم راه پیدا کردند، دلیلی بر اخطارهایی است که نمی گذارد پرونده الحاقی به یونسکو برسد. و حالا در کنار آن همه هشدار مبنی بر فرونشست زمین در این محوطه ها، باز هم کشاورزان درست مانند قدم هایی که در نزدیکی تخت جمشید برای کشیدن آب از زمین برداشتند، این بار سراغ نقش رستم رفته اند. نخستین هشدار را محمد درویش، یکی از فعالان محیط زیست در صفحه شخصی خود منتشر کرد، در شرایط تعطیلی ها برای کرونا، آن ها وقت گیر آورده اند. بعد از آن دو نفر از فعالان میراثی استان فارس برای بررسی وضعیت سراغ این محوطه رفته اند. اسماعیل کهنسال، دانش آموخته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد پیرامون ایجاد چاه آب در حریم نقش رستم توضیح می دهد: متوجه شدیم در فضایی خارج از فنس میراث فرهنگی متعلق به نقش رستم و در حدود 200 متری این محوطه تاریخی که زمین های کشاورزی قرار دارند ماشینی مستقر است که در حال حفر زمین برای ایجاد چاه آب است. او با اشاره به صحبتی که با افراد در حال کار با مته سنگین در این محوطه داشته، می گوید: کارگران در حال کار که از صحبت هایشان به نظر می رسید مجوز وزارت نیرو را دارند، گفتند حدود یک هفته است که مشغول حفر زمین هستند و تا یکی دو روز دیگر کارشان در این منطقه به پایان می رسد. این فعال میراث فرهنگی استان فارس، به وضعیت تعطیلی کشور برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا اشاره می کند و می گوید: در این شرایط و در محوطه ای که به دلیل این نزدیکی با محوطه تاریخی نقش رستم اصلا اجازه حفاری ندارند، آن افراد حدود یک هفته است که در دل زمین حفاری می کنند و هیچکس مانعی برای آن ها ایجاد نکرده است. کهنسال ادامه می دهد: با توجه به صحبت هایی که پیمانکار و کارگر در حال کار مطرح می کردند به نظر می رسد آن ها مجوز خود را از وزارت نیرو گرفته اند، اما باز هم طبق شرایط برای تایید مجوز باید از میراث فرهنگی استعلام گرفته باشند، ولی هنوز مشخص نیست بر چه اساسی این افراد در این محوطه اقدام به حفر زمین کرده اند؟

هنوز باستان شناسان این بخش از نقش رستم را مطالعه نکرده اند

کامران فلاحی، باستان شناس و فعال میراث فرهنگی استان فارس می گوید: در کمال ناباوری در نزدیکترین فاصله با نقش رستم که در خوشبینانه ترین حالت 200 متر با این محوطه فاصله دارد، یعنی در نزدیکترین نقطه به آرامگاه داریوش است، دستگاهی در حال حفر زمین است تا آب برای زمین های کشاورزان تامین کند. او با اشاره به فعالیت های میراث فرهنگی که برای الحاق پرونده ثبت جهانی نقش رستم و نقش رجب به پرونده جهانی تخت جمشید انجام داده، ادامه می دهد: به نظر می رسد هر بار با منافع شخصی افراد، داستان ثبت جهانی این محوطه ارزشمند به عقب می افتد. براساس نامه ای که در دست داشتند اعلام کرده بودند با خشک شدن چاه آب قبلی، اجازه حفر چاه جدید را گرفته اند، آن هم در محوطه ای که نه تنها هنوز توسط باستان شناسان حفاری بررسی نشده، بلکه در هر قدم آن ممکن است یافته ای تاریخی بیرون بیاید، اما این سهل انگاری ها به راحتی می توانند نشانه های تاریخی زیادی را از بین ببرند. وی با بیان اینکه حفاران چاه، از زیر مجموعه شرکتی بودند که پیمانکار وزارت نیرو است، می افزاید: خودشان توضیح دادند که یک هفته است در حال کار هستند و به محض رسیدن به آب، دست از حفاری می کشند. فلاحی به مته ای که افراد حفار برای ایجاد چاه استفاده می کردند، اشاره می کند و می گوید: معمولا در دشت که بافت زمین نرم تر است از مته های سبک و نرم تر استفاده می شود، اما هر قدر به طرف کوه نزدیک می شویم، چون بافت زمین سخت تر است باید از مته هایی که ضربه های سنگین تری به زمین می زنند، استفاده کرد و در شرایط کنونی نیز در این محوطه از نقش رستم از مته سنگین استفاده می شود. در واقع هر ضربه ای که به زمین وارد می کند می تواند روی آثار و نهشته های قرار گرفته در دل زمین اثر بیشتری بگذارد، درست مانند آسیب هایی که در زمان کشیدن ریل راه آهن در عرصه نقش رستم به این محوطه وارد کردند.