قلعه سب

قلعه سب در سیستان و بلوچستان و شهرستان سیب و سوران قرار دارد. بنابراین، باید خود را به این شهرستان برسانید و راهی بخش جنوب شرق آن شوید. قلعه سب سراوان قلعه ای دو طبقه از جنس خشت و کاهگل بوده که یکی از مصالح بومی سیب و سوران در ساختمان سازی است. قاعده قلعه سب 25 متر در 36 متر بوده که تا ارتفاع 27 متر بالا رفته است. دسترسی به آب چاه حتی در طبقه دوم با لوله های سفالی هدایت دهنده آب امکانپذیر بود. اتاق های مشهور به میر محمود خان و محمد عمر خان در طبقه دوم با راههای مخفی هم از دیگر جذابیت های قلعه هستند.

وجود درز انبساط در معماری این بنای تاریخی و استفاده از مصالح بومی همانند خشت و کاه و گل و چوب درخت خرما از دیگر جاذبه های گردشگری قلعه محسوب می گردند. حصار 3 متری اطراف قلعه با 4 برج که محل استقرار نگهبان و تیرانداز بوده، از فضاهایی هستند که برای محافظت از این قلعه ساخته شده اند. اصطبل، آشپزخانه، زندان، دستشویی زنانه و مردانه، اتاق اقوام نزدیک، اتاق خدمه، زندان و چاهی در وسط حیاط هم از بخش های این بنای باستانی هستند.

هنر معماری در ساخت و مصالح باعث شد تا این دژ خشتی و گلی طی مدتی مدید در سلامت کامل باقی بماند. قلعه تاریخی سب با بیشتر شدن ارتفاع حجم کمتری می گیرد و یکی از دلایل بقایش هم ایستایی این معماری خشت و گلی است. دیوارهایی با قطر 1 متر و استفاده از چوب نخل در سقف ماندگاری قلعه را دوچندان کرده اند. اما هنوز فوت کوزه گری معماری جای دیگری است. سیستان و بلوچستان با باران های شدید فصلی و رگبارهای ناگهانی خود فرصت چندانی برای سلامت و ماندگاری به بناهای خشتی و گلی نمی دهد اما در مصالح قلعه گیاهی بومی به نام توتری به کار رفته که باعث چسبندگی بیشتر ملاط شده و دیواره با رگبارهای سریع شسته نمی شود.

قدمت این قلعه به دوره صفویان می رسد. فرمانروایان فراوانی در میان دیوارهای خشت و گلی این قلعه زیسته اند که بر مناطقی چون پسکوه، کنت، زابلی، سوران و هیدوچ حکم رانده اند. غلام رسول خان و حاکمان قرن 12 هجری قمری از مشهورترین حکام ساکن در قلعه سب بوده اند. البته، به نظر می رسد یکی از نوادگان عارف نامی، شاه نعمت الله ولی هم مدتی به عنوان حاکم در این دژ خشت و گلی سب و سوران زندگی کرده که نامش محمد شاه بود و از قضا، در زمان حکمرانی او قلعه 9 شبانه روز به تصرف دشمن درآمد و بخش هایی تخریب شدند که سید غلام رسول در سنوات بعد به بازسازی پرداخت.