آرامگاه بوعلی سینا همدان

آرامگاه بوعلی سینا بنای یادبود ابن سینا فیلسوف، دانشمند و پزشک ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شد. این اثر در تاریخ 21 اردیبهشت 1376 با شماره ثبت 1869 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بنای قبلی آرامگاه بوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شده بود. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه قاجار بنا شد. مقدمات ساخت بنای کنونی در سال 1322 خورشیدی فراهم گشت و محمدرضا شاه پهلوی شخصا یکصد هزار تومان برای ساخت آرامگاه قرار داد و انجمن آثار ملی هم نقشه ساختمان آرامگاه را به مناقصه گذاشت. مناقصه را مهندسین ایرانی بردند. طرح آرامگاه را مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری دوره و سده ای که بوعلی سینا در آن می زیسته، از روی قدیمی ترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس اقتباس کرد.

انجمن آثار ملی سپس از راه فروش تمبر و جلب کمک های دیگر بقیه هزینه را تامین و بنای آرامگاه را آغاز کرد. در 22 اسفند 1326 و به پیشنهاد وزارت فرهنگ، هیئت وزیران برای ساخت آرامگاه اجازه داد تا در سه نوبت به فاصله سه ماه هر بار سیصد هزار بلیط بخت آزمایی به بهای دو تومان فروخته شود و دو سوم درآمد بدست آمده هزینه جشن هزاره ابوعلی سینا و ساخت آرامگاه او گردد. تا سال 1330 بنای آرامگاه یک میلیون و دویست هزار تومان هزینه برده بود. شیر و خورشید سرخ، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی، شهرداری همدان و پارسیان هند نیز در تامین این هزینه سهیم بودند. در این سال، وزارت فرهنگ با گذراندن مصوبه ای در مجلس سیصد هزار تومان بودجه برای تکمیل ساختمان و پانصد هزار تومان برای برگزاری جشن هزاره بوعلی دریافت کرد که قرار بود در اردیبهشت 1331 برگزار شود.

کار ساخت بنای جدید آرامگاه در سال 1333 به پایان رسید و آرامگاه روز 9 اردیبهشت 1333 با حضور محمدرضا شاه پهلوی و ملکه ثریا افتتاح شد. محل آرامگاه جدید بوعلی منزل مسکونی و مقبره فردی بنام ابوسعید دخوک، دوست صمیمی بوعلی سینا بوده که بقایای جسد بوعلی سینا هم به این مکان منتقل شد. در غرفه آثار بوعلی عکسی از جمجمه بوعلی نیز در معرض دید گذاشته شده که هنگام جابجایی مقبره تهیه شده است. بنای آرامگاه تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام است.

در طراحی این مجموعه از عناصری از هنر معماری سنتی ایرانی استفاده شد. عناصری مانند برج الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچه ها متاثر از باغ های ایرانی، آب نماها الهام گرفته از حوضخانه های سنتی و نمایی با روکار سنگ های حجیم و خشن خارا که با سنگ گرانیت کوهستان الوند آراسته شده و نمودار کاخ های باستانی ایرانیان است. به گفته سیحون (در کتاب نیم قرن آثار معماری و نقاشی سیحون)، 10 ستون ایوان نشانه ده قرن پس از بوعلی هست و 12 ستون برج نمادی از دوازده دانشی است که بوعلی در روزگار خود بر همه آنها چیره بود.

در حال حاضر، تالار جنوبی آرامگاه به عنوان موزه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزاره های قبل از میلاد و دوران اسلامی اختصاص یافته و در تالار شمالی کتابخانه ای مشتمل بر 8000 جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی و غرفه هایی مربوط به آثار بوعلی سینا و شعرا و نویسندگان همدانی نگهداری می شود. مکمل این بنا هم بوستانی به شکل نیم دایره با فضای سبز است و تندیس ابوعلی سینا در حالی که کتابی در دست دارد، در ضلع شرقی میدان نصب شده است. اگر علاقمندید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های دیدنی همدان نظیر آرامگاه بوعلی سینا بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به همدان زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.