کتابخانه و موزه ملی ملک

اگر اهل تهرانگردی باشید، حتما نام کتابخانه و موزه ملی ملک به گوشتان خورده و تصاویرش را در فضای مجازی دیده اید. این موزه به همراه کتابخانه غنی خود می تواند مورد علاقه و توجه افرادی قرار بگیرد که به تاریخ این مرزوبوم علاقمند هستند. اگر هم تمایل دارید که هر چه بیشتر با جاذبه های موجود در پایتخت نظیر کتابخانه و موزه ملی ملک آشنا شوید، می توانید به راهنمای سفر به تهران سری زده و حسابی بر میزان اطلاعات خویش بیفزایید.

معرفی کتابخانه و موزه ملی ملک

کتابخانه و موزه ملی ملک یکی از مهمترین موقوفه های فرهنگی در تهران بوده که توسط حسین ملک و در سال 1316 هجری شمسی وقف شده است. امروزه، کتابخانه ملک از معتبرترین کتابخانه های ایران و شاید جهان به حساب می آید و بسیاری از محققان داخلی و حتی خارجی برای استفاده از آن، به این مرکز مراجعه می کنند. قدمت کتابخانه و موزه ملی ملک به دوران پهلوی اول رسیده و موزه هم در طبقه همکف و زیر همکف ساختمان کنونی کتابخانه جای گرفته است.

کتابخانه و موزه ملی ملک در کجا قرار دارد؟

• آدرس کتابخانه و موزه ملی ملک: خیابان امام خمینی، میدان مشق، روبروی ساختمان وزارت امور خارجه
• تلفن کتابخانه و موزه ملی ملک: 02166726613
• وبسایت کتابخانه و موزه ملی ملک: http://malekmuseum.org/

چگونه خود را کتابخانه و موزه ملی ملک برسانیم؟

شما برای رسیدن به کتابخانه و موزه ملی ملک بایستی از وسایل حمل و نقل عمومی بهره ببرید. اگر می خواهید از مترو استفاده کنید، باید بدانید که نزدیکترین ایستگاه، ایستگاه امام خمینی بوده و از طریق خطوط یک و دو مترو میتوان به آن دسترسی داشت. پس از پیاده شدن از قطار هم باید در خیابان امام خمینی به سمت غرب رفته تا به سردر باغ ملی برسید. سپس، وارد میدان مشق گردیده و در اینجاست که کتابخانه و موزه ملی ملک را خواهید یافت. اگر هم می خواهید از اتوبوس استفاده نمایید، باید بدانید که اتوبوس هایی که به پایانه میدان امام خمینی، قورخانه و فیاض بخش می روند، ایده آل خواهند بود. در ضمن، از تمام بخش های شهر تهران به سمت خیابان امام خمینی و میدان مشق تاکسی وجود داشته و شما می توانید از آنها نیز بهره ببرید.

از تاریخچه کتابخانه و موزه ملی ملک چه می دانیم؟

موزه ملی ملک در سال 1316 خورشیدی و توسط حسین آقا ملک تاسیس شد اما حاج حسین از آغاز کار گسترش آن را از نظر دور نداشت و بنای ساختمانی بزرگتر را پیش بینی کرد. بنابراین در 29 تیر 1323، قطعه زمین بزرگی را در باغ ملی تهران (محل کنونی موسسه) برای ساختمان جدید کتابخانه و موزه وقف کرد. سپس، مرحوم ملک در سال 1343 به این فکر افتاد تا در کنار کتابخانه غنی خود، موزه ای از اشیای با ارزش هنری و تاریخی را بوجود آورد تا به قول وی، محققان خارجی کتابخانه بتوانند مظاهر هنر و تمدن ایران را به آسانی از نزدیک مشاهده کنند.

وی بارها گفته بود که اگر از سوی پدر مامور مشهد نشده بودم، موزه ای را ایجاد می کردم که با موزه انگلستان برابری کند. وی در خرید اشیای موزه ای ابتدا نظر اهل فن را جویا شده و سپس به خرید آن شی مبادرت کرد. او در 30 فروردین 1348 کلیه اموال و لوازم و اشیای نفیس موزه ای از قبیل گلدان و قلمدان سکه و تمبر را طی وقف نامه شماره 30753 به مجموعه موقوفات خود بر آستانه قدس رضوی افزود و بدین طریق، موزه ملی ملک در کنار کتابخانه ملک تاسیس شد.

آشنایی با مجموعه های کتابخانه و موزه ملی ملک

در ساختمان فعلی کتابخانه، موزه در طبقه همکف و زیر همکف این مجموعه با شش سالن سکه، آثار هنری، قلمدان، تمبر، فرش و سالن اشیای اهدایی خانم ملک قرار گرفته است. در برخی از این سالن ها هم اشیای وجود دارند که در نوع خود کم نظیر یا بی نظیرند.

مجموعه سکه

در لابی موزه آثار فلزی مانند قطب نما، قبله نما، اسطرلاب و ترنج های مذهبی و همچنین تعدادی مرقعات از خوشنویسانی چون درویش عبدالمجید، میرعماد و میرزا غلامرضا به چشم می خورد. در سمت راست این لابی، سالن سکه قرار دارد که شامل سکه هایی از دوره لیدیه تا پهلوی دوم است. مجموعه سکه های این موزه در حدود دو هزار عدد بوده و از جمله سکه های کمیاب آن میتوان به سکه فتحعلی شاه در لباس ایلی و سکه سلطنت 50 روزه حسینعلی میرزا اشاره کرد.

مجموعه آثار هنری

در ضلع غربی لابی موزه، سالن آثار هنری قرار دارد که شامل تابلوهایی از کمال الملک، صنیع الملک و نقاشان نه چندان معروف اروپایی است و دو گلدان بسیار با ارزش فرانسوی متعلق به کاخ تویلری و دو دست مبلمان کار سوریه با قدمت 500 سال و مبلمانی دیگر از هندوستان تماما مشبک کاری شد.

مجموعه هنر لاکی

در مجموعه هنر لاکی شما 86 قطعه قلمدان، قاب، آینه و سرچسبدان را خواهید دید که بسیار زیبا بوده و قدمت برخی از آنها هم نزدیک به سه قرن هست.

مجموعه تمبر

در طبقه زیر همکف دو سالن تمبر و فرش قرار دارد. مجموعه تمبر موزه ملک 48 هزار سری تمبر از 183 کشور جهان داشته و از این حیث، در زمره غنی ترین موزه های ایران جای دارد. از تمبرهای منحصر بفرد این موزه هم میتوان از تمبر ویکتور امانوئل، پادشاه ایتالیا نام برد که بنا به گفته سفیر آن کشور، در خود ایتالیا نیز موجود نیست.

مجموعه فرش

با بررسی وقف نامه های هفتگانه مرحوم ملک در هیچ کجا با موردی مواجه نشدیم که وی اشاره به وقف فرش های خود کرده باشد. استدلال اما این است که مرحوم واقف در اواخر سال 1350 باقیمانده دارایی های خود را به آستان مقدس رضوی تقدیم کرد که این دارایی ها شامل تمامی لوازم منزل وی از جمله فرش ها شدند. اکنون سالن فرش موزه ملک پذیرای 17 تخته قالی و قالیچه هایی بوده که در منزل مرحوم واقف برای استفاده یا تزئین به کار می رفته اند. از قدیمی ترین دستبافت های این مجموعه هم میتوان به قالیچه ای از سنندج اشاره کرد که با قدمت 160 سال و با جنس تمام ابریشم زینت بخش سالن فرش است.

مجموعه بانو ملک

مجموعه بانو ملک به نیابت از بانو عزت الملک ملک، دختر واقف در سال 1385 به مجموعه موزه اضافه گشت. در این مجموعه هم تابلوهای نقاشی متعلق به دوران حکومت قاجار، نسخه های خطی، سرقلیان، قلمدان و آثار لاکی دیده شده که همگی بسیار دیدنی هستند.

مجموعه آثار خوشنویسی

مجموعه آثار خوشنویسی یکی از دیدنی ترین بخش های موزه ملک بوده و در آن میتوان آثاری از یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی و میرزا غلامرضا اصفهانی را مشاهده نمود.

کتابخانه ملک

این مجموعه فرهنگی جمعا دارای هشت طبقه با همکف و زیر همکف است که طبقات چهارم و هشتم آن اختصاص به کتابخانه دارد. طبقات ششم و هفتم و هشتم اختصاص به مخازن کتب خطی و چاپ سنگی و چاپ سربی و کتب لاتین و مطبوعات داشته که هر ساله بنابر مقتضیات، تعداد زیادی کتاب چاپی و مطبوعات و نیز نسخ خطی به این موقوفه اهدا می شود. سیستم فعلی کتابخانه به صورت قفسه باز در دو تالار قرائت که یکی عمومی و دیگری مختص محققان بوده، در حال ارائه خدمات به مراجعان است. از بخش های مختلف این کتابخانه هم به غیر از مخازن کتب و مجلات میتوان به تالار مطبوعات، بخش میکروفیلم، بخش اسکن، صحافی، مرمت، بخش رایانه ای و فهرست نویسی اشاره کرد.

بر طبق آخرین آمار، تعداد کتب چاپی این کتابخانه بیش از 70 هزار جلد، نسخ خطی در حدود شش هزار و 677 نسخه، 19 هزار عنوان رساله، کتب لاتین هشت هزار جلد، مطبوعات 567 عنوان فارسی و عربی و شش عنوان لاتین و کتب چاپ سنگی سه هزار و 400 جلد است. از قدیمی ترین نسخ خطی این مجموعه میتوان از قرآن منسوب به امام حسن (ع) نام برد که بر پوست آهو نوشته شده است. همچنین، این کتابخانه 13 جلد فهرست کتب خطی دارد که در سال 1344 و به سفارش مرحوم ملک توسط ایرج افشار، محمد تقی دانش پژوه، احمد منزوی و محمد باقر حجتی تهیه گشت.

معرفی بخش های کتابخانه و موزه ملی ملک

• کارگاه های آموزشی
• کتابخانه ای از نسخه های نفیس خطی
• تالار محققان و نشریات
• نمایشگاه دائمی سکه
• موزه ملی ملک با اشیای تاریخی 3000 ساله
• نمایشگاه
• نمایشگاه دائمی کتابت و نگارگری
• نمایشگاه دائمی آثار لاکی
• نمایشگاه دائمی خاندان غفاری و کمال
• نمایشگاه تک اثر
• نمایشگاه دائمی آثار اهدایی بانو ملک
• نمایشگاه دائمی حاج حسین آقا ملک
• آیین های وقف نامه ای

ساعات بازدید از کتابخانه و موزه ملی ملک و قیمت بلیت

• ساعات بازدید از کتابخانه و موزه ملی ملک: نیمه اول سال از ساعت 8 صبح الی 16:45 و نیمه دوم سال از ساعت 8 صبح الی 16:15
• قیمت بلیت کتابخانه و موزه ملی ملک: 5000 تومان