برج علی آباد (برج کشمر)

برج علی آباد یا برج کشمر مربوط به سده 8 قمری است و در شهرستان بردسکن، روستای علی آباد کشمر واقع شد. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره 127 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بنا در میان روستای علی آباد کشمر واقع گشته و در 5 کیلومتری شمال جاده بردسکن به کاشمر نمایان است. این بنا بر فراز بقایا و آواره های قلعه کهن به نام کوشک بنیان شده و قدمت این منطقه به دوره اشکانیان می رسد. احتمالاً این برج یک مقبره بوده است. به همین خاطر هم به مقبره کشمر معروف شده است.

این برج 18 متر ارتفاع دارد و محیط خارجی آن 42 متر و محیط داخلی آن 21 متر هست. نمای خارجی بنا دارای پوششی مخروطی شکل بوده و از آجر ساخته شده است. این بنا دو پوششه بوده و علاوه بر سقف مخروطی خارجی، سقفی گنبدی به شکل عرق چین در داخل دارد و این دو گنبد از بخش میانی به هم متصل و در مرکز این پوشش ها دو روزنه تعبیه شده که به منظور روشنایی و تخلیه هوا هست. پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش اول بوده و ارتفاع آن 5 متر بالاتر است.

این بنا دوجداره است و از جدار داخلی طاق هایی به داخل بنا ساخته شد. راهروی پلکانی و مارپیچ بین دو جدار صعود به پوشش اول را مهیا می کند و حدود 50 پلکان دارد. بدنه بنا دارای دو قسمت بوده که قسمت پایین دوازده ضلعی است و پایه بنا را تشکیل می دهد. قسمت بالای بدنه اصلی دارای 48 ترک به شکل نیم ستون هست. همچنین، دوازده قاب آجری به شکل های لوزی در آن تعبیه شده است. بر روی این ترک ها و قاب ها اشکال هندسی از آجر و کاشی دیده می شوند.

کاشی ها نیز به رنگ فیروزه ای هستند. در بدنه برج روزنه هایی به منظور روشنایی داخل بنا تعبیه شده است. بنا از داخل دارای سه طبقه بوده و ارتفاع تیزه اصلی گنبد تا کف 31 متر است. معماری آن به شیوه معماری برج رادکان است. از برج کشمر کتیبه ای در دست نیست. این بنا قبلا بارها ترمیم شده و در ترمیم آن مصالح امروزی مثل سیمان استفاده شده است. فرح پهلوی که به آثار ملی اهمیت زیادی میداد، در سفری که به این منطقه داشت، دیداری نیز از روستای علی آباد کشمر و این برج بعمل آورد. به دستور وی، خانه های اطراف این برج را خریداری کرده اند و مقرر شد که تمامی این خانه ها خراب شده و اطراف برج پاکسازی شود ولی از آن پس دیگری اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.