امامزاده یحیی

امامزاده یحیی در دهستان صائین قلعه از توابع بخش مرکزی شهرستان ابهر بر روی یک مکان تاریخی واقع شده است. بنای امامزاده تماما از آجرهای به ابعاد 5×21×21 سانتیمتر ساخته شد. ورودی بنا مشرف بر یک هشتی است که عرض آن حدودا نصف عرض شبستان بوده و بطور قرینه احداث گردیده است. در سقف مسطح هشتی از تیر و تخته استفاده شد. با توجه به قطر دیوارها به نظر می رسد که سقف آن قوسی بوده و در طول زمان فروریخته است. پلان این بنا با بقعه قیدار نبی واقع در خدابنده قابل مقایسه هست.

شبستان امامزاده دارای پلان مربع بوده که عرقچین گنبد بواسطه چهار گوشواره بر روی جرزهای چهارگانه استوار گردیده است. سبک این بنا از نوع گنبدهای دو پوششی زنگوله ای بوده و دیوارها نقش حائل را دارند. در قسمت داخلی هیچ نوع تزئیناتی در ارتباط با معماری وجود ندارد و سطح بنا با اندود گچ پوشانیده شده است. از نمای بیرونی منتهی الیه گنبد یک ردیف کاشی به رنگ آبی فیروزه ای به عنوان دلیل کاشی کاری اجرا گردیده و تزئینات آن منحصر به چند کاشی مزبور است.

در داخل شبستان ضریح بسیار زیبایی بر روی مزار نهاده شده که از چوب چیت اشباع ساخته شده و به استناد کتیبه موجود از مصنوعات لاهیجان است که در کتیبه لاهجان قید گردید. در منتهی الیه این ضریح کتیبه زیبایی به خط ثلث خفی سوره یس نوشته شده و سپس نقوش و طرح های گیاهی و اسلیمی در سطوح ضریح حکاکی گردیده است. در وسط ضلع شمالی ضریح هم کتیبه زیبای دیگری به خط ثلث نوشته شده و در متن آن جمله «این صندوق مرقد منور و معطر و مطهر حضرت غفران بنا فردوس…امامزاده یحیی علیه و علی آبائه الاکرام…» قید گردیده و تاریخ کتابت و ساخت ضریح سال 758 درج شده است. با توجه به سبک ساختمانی و ترکیب کلی احتمال دارد که بنای امامزاده متعلق به قرن هشتم هجری قمری باشد. به نوشته محققین، نسب ایشان به امام موسی کاظم می رسد.