قلعه ایرندگان

قلعه ایرندگان در سه طبقه و در زمینی به مساحت 564متر مربع ساخته شده. بناهای طبقه همکف به انبار و اصطبل و سیاه چال اختصاص یافته و دسترسی آنها از بیرون ‏می باشد، حیاط قلعه هم تراز طبقه اول بوده به جز قسمت مربوط به چاه آب که هم سطح طبقه همکف می باشد ‏و ورودی قلعه به گونه ای طراحی شده که توسط پله از تراز به طبقه اول می رسد. بنای اصلی قلعه ایرندگان در قاعده، به صورت مستطیل ساخته شده. به گونه ای که هر چه بر ارتفاع آن افزوده می شود از حجم آن کم می شود ودر ظاهر به شکل «مصطبه هرم» در می آیدکه موجب ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن می شود. معماران چیره دست محلی با بهره گیری از تجربه خود، برای احداث قلعه تخم گیاهی به نام «توتری»را با گل مخلوط می کردند و ملاطی چسبناک می ساختند که وقتی خشک می شد، شدیدترین رگبارها و بارانهای فصلی بلوچستان نیز توانایی شستن آن را نداشت به همین دلیل بعد از این همه سال قلعه پایدار مانده. حصار قلعه با سه متر ارتفاع به شکل مستطیل دور تا دور قلعه را فرا گرفته وبه وسیله غلام گردهایی (محل ویژه ای برای نگهبانان و تیراندازان) در داخل دیوار و چهار برج چهار گوش در چهار راس حصار قلعه محافظت می کنند. این قلعه در مجموع 10 اتاق کوچک و بزرگ داشته که در اطراف حیاط مرکزی جای گرفته اند و برای دسترسی به فضاهای حاکم نشین و تابستانی ، راه پله یی مخفی، کم عرض ، با شیب زیاد وجود دارد. قلعه ایرندگان بعد از زمان صفویه بویژه در زمان عصر افشاریه محل سکونت حاکمان محلی بوده است.