موزه آبگینه و سفالینه های ایران

بنایی که امروزه از آن به عنوان موزه آبگینه و سفالینه های ایران استفاده می شود، یکی از زیباترین موزه های تهران بوده که حدود 80 سال پیش به دستور احمد قوام (قوام السلطنه) و به منظور استفاده شخصی او ساخته شد. این ساختمان که در باغی به وسعت بالغ بر 7000 متر مربع قرار دارد، تا سال 1332 مورد استفاده قوام السلطنه بود و پس از آن به سفارت مصر فروخته شد و حدود هفت سال در اختیار مصری ها قرار گرفت. سپس با تیره شدن روابط ایران و مصر در زمان عبدالناصر و تعطیل شدن سفارت مصر در ایران، بانک بازرگانی ساختمان مذکور را خرید.

در سال 1300، ساختمان به دفتر سابق فرح فروخته شد و از آن پس به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفت. در سالهای 1356 و 1357 در قسمتهای شمالی و جنوبی ساختمان اصلی بناهایی ایجاد شد و عنوان فرهنگسرا گرفت و سه گروه از مهندسین ایرانی، اتریشی و آلمانی این محوطه 7000 متری را به مجموعه ای فرهنگی شامل موزه، کتابخانه، تئاتر عروسکی، سینا، سالنهای نمایشگاه، کارگاه سفال، محوطه نمایشی در فضای باز، کلاسهای آموزشی و رستوران تبدیل کردند. در سال 1357 و با شروع اعتصابات و آغاز انقلاب اسلامی، افتتاح موزه به تعویق افتاد و دو سال بعد یعنی در بهمن 1359 این امر انجام پذیرفت. در حال حاضر، مجموعه فرهنگی مذکور که به فرهنگسرای نوبهار موسوم بوده، تحت نظر واحدهای دیگری از وزارت ارشاد و جز آن اداره می شود.

این موزه که موزه اختصاصی شیشه و سفال بوده، دارای در و پنجره هایی است با معماری عصر سلجوقیان و در دو طبقه پذیرای گردشگران هست. 4 تالار موجود با چهارچوب های منبت کاری شده و راه پله هایی با همین مشخصات هر یک نامی دارند که همچون تمام تزئینات و معماری موزه، با سلیقه و زیبا انتخاب شده اند. زرین، صدف، مینا، لاجورد نامهای این تالارهای محبوب است. عمده گچ بری ها و آینه کاری های طبقه دوم کار دست هنرمندان دوره قجری بوده و تعدادی آینه کاری با مصدایق مذهبی در سال 1368 و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آن افزوده شده است.

تالار مینا محل قرارگیری اشیا شیشه ای و سفالینی بوده که قدمت آنها به هزاره های اول و دوم پیش از میلاد مسیح باز می گردد و از این حیث قابل توجه است که این هنر از دیرباز در میان اقوام کهن ایرانی رواح داشت. اما برای دیدن باستانی ترین و با قدمت ترین شیشه، لوله و سفال های ایران زمین باید به تالار بلور موزه آبگینه مراحعه کنید و از این همه هنر لذت ببرید. تالار صدف که دلیل نامگذاری اش شباهت این تالار به صدف نیمه باز بوده، محل ارائه و به نمایش گذاشتن سفال های قرون سوم و چهارم است که همگی از شهر نیشابود بدست آمد.

البته ظروف این تالار همگی مزین به خطوط نسخ و نستعلیق است و منقش به چهره های مغولی که این نقش و خطوط بسته به محل پیدایش و شهر بدست آمده متغیر است. تالار لاجورد هم با توجه به نام آن محل به نمایش درآمدن ظروف فرون هفت و هشت است که بر می گردد به دوره ایلخانی و رنگ فیروزه ای که در آن دوران به روی ظروف می زدند. البته در این تالار ظروف شیشه ای زیادی نیز وجود داشته که متعلق به قرون یازده تا سیزده هجری است و هر چه این ظروف به دوره صفویه نزدیکتر می شوند، به علت ارزان تر شدن هنر شیشه کاری و مصرفی شدن آنها تزئینات کمتری دارند و به سمت ظروفی با کاربرد تزئینی سوق پیدا کرده اند، همانند صراحی و گلاب پاش.

در تالار لاجورد میزی هم وجود دارد که که روی آن با لعاب هفت رنگ چره های گوناگونی نقاشی شده اند. این میز قجری بر روی خود چهره شخصیتهای شاهنامه را جای داده و نام هر یک از این مشاهیر و اسطوره های پارسی بالای نقش صورتشان به یادگار نوشته شده است. زیرزمین این خانه قحری به بخش اداری سپرده شده و طبقه فوقانی در اختیار دبیرخانه و ریاست موزه است. 4000 جلد کتاب فارسی و انگلیسی نیز در کتابخانه ای واقع در ضلع شمالی موزه آبگینه قرار دارد که موضوعات آنها در ارتباط با تاریخ، باستان شناسی و هنر است.