«سغندل» یکی از روستاهای آذربایجان شرقیه که در دهستان ازومدل جنوبی بخش مرکزی شهرستان ورزقان واقع شده است . کتیبه سغندل ورزقان در 3 کیلومتری این روستا و بر دامنه کوه زاغی روی سینه سنگی یکپارچه و مرتفع نقش بسته است. کتیبه سغندل ازکتیبه های سنگی دوران اورارتویی در آذربایجانه . اورارتوی ها جنگ ها و پیروز

این اثر در تاریخ 2 آبان 1382 با شمارهٔ ثبت 10565 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این میل در ارتفاع 87 متری از سطح زمینهای اطراف واقع شده است . قدمت این بنا به دوره ساسانی می رسد . میل سنگی روستای چاهک دارای پلانی مدور و پلان چلیپای درونی است . این پلان شباهت بسیار زیاد به پلان چهارط

میل کرات در حدود 25 کیلومتری جنوب شهر تایباد در استان خراسان رضوی و در نزدیکی مرز افغانستان، بر بالای تپه ای نسبتاً بلند در کنار گورستان روستایی به همین نام قرار دارد. یکی از قدیمی ترین آثار هنری شهرستان که در دوره سلجوقیان ساخته شده است میل کرات نام دارد که از آجر ساخته شده است و در کنار روستای کرا

کاروانسرای او شیرینو واقع در 9 کیلومتری سمت جنوب کوخرد در پشتخه او شیرینو از توابع بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان ، یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگانه. او شیرینو (آب شیرین) نام منطقه ایست واقع در دهستان کوخرد ، و دقیقاً این مکان در بادیه جنوبی کوخرد قرار داره. جائیست زیبا و سرسبز در فصل

خانه میر آفتاب متعلق به اواخر عصر قاجار می باشد. از فضا های مهم معماری خانه میر آفتاب می توان از دو سرداب، شاه نشین، هفت دری، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، ایوان زمستانی و یک باد گیر نام برد. ویژگی بارز این بنا سبک و سیاق غیر بومی آن و همین طور ایوان وسیع تابستانی و ستون های میانی آن است که در کاش

خانه یدالهی در محله پشت عمارت واقع است و قدمت این خانه به اوایل عصر قاجار باز میگردد. خانه یدالهی بخش های اندرونی و بیرونی مجزا از هم ندارد بلکه فقط یک حیاط مرکزی بدون گودال باغچه است که اندرونی محسوب می گردد. معماری خانه به گونه ای است که اطاق ها به صورت دو طرف ساخت اطراف این حیاط در در سه طبقه قرا

برج کبوتر اژیه مربوط به دوره قاجار است که در تاریخ 20 اسفند 1385 با شمارهٔ ثبت 18109 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. اژیه یکی از شهرهای حاشیه زاینده رود و در 75 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان می باشد. یکی از ویژگی های بارز این شهر وجود برج های کبوتر در حاشه زاینده رود است که قدمت بعضی از

خانه محسنی آراسته مربوط به دوره قاجار است که در تاریخ 3 خرداد 1386 با شمارهٔ ثبت 19162 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. خانه آراسته که قدمت آن به اواسط عصر قاجار می رسد در محله پنجه شاه قرار دارد. از جمله خانه های قدیمی کاشان است که در بنای آن تنها از یک حیاط وسیع و اصلی استفاده شده است

عمارت شریفیان که قدمت آن به سال 1230 هـ.ق برمی گردد ترکیبی از سه مجموعه فضایی است که دو مجموعه مهم تر و اصلی آن دو طبقه و در جبهه های شمالی و جنوبی حیاط قرار دارند.در میان مجموعه واقع در جبهه جنوبی، تالاری با شاه نشینی بزرگ واقع شده که از سمت جنوب متصل و مشرف به یک حوضخانه با شکل هشت و نیم هشت است

خانه لذیذی که قدمت بنای اولیه به اوائل عصر قاجار باز میگردد، از جمله خانه های قدیمی کاشان است که تنها یک حیاط اصلی و مرکزی دارد و فضا ها در دو طبقه به صورت چهار طرف ساخت پیرامون آن قرار گرفته اند. اهم فضا های معماری خانه عبارتند از دو سرداب، شاه نشین، ایوان زمستانی، هشتی ورودی و یک بادگیر.

این اثر در تاریخ 23 بهمن 1380 با شمارهٔ ثبت 4775 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این میل بر فراز رشته کوهی در غرب « روستای کاج» به نام سپهر رستم واقع است. ارتفاع زیر میل تا سطح دشت به سمت جنوب 70 تا 80 متر است. نمای میل از لاشه سنگ و ملاط ساروج است. ارتفاع میل 80/6 متر و قطر قاعده

بر فراز کوه بیدلان که بر الموت رود و طالقان رود مشرف است، بقایای قلعه ه­ایی مشاهده می­شود که از دژهای اسماعیلی است و برای حفاظت دره الموت مورد استفاده قرار می­گرفته است. بقایای قلعه شیرکوه عبارت است از: هشت آب انبار، یک برج و بخشی از دیوار قلعه. همه این بناها در دل سنگ­های کوه کنده شده ­اند. برای رس

این خانه در محلهْ دربند آران قرار گرفته و از آثار دوران قاجاریه می باشد که توسط شهرداری آران و بید گل خریداری شده، و بخشی از آن مرمت گردیده است. افتخار الا سلام یکی از علمای بنام و بزرگ منطقه بوده است.

روستای شینه در انتهای جنوب غربی بخش الشتر واقع شده است. در شمال این روستا، کوهی بزرگ با دیوارهای صاف و قلل متعدد قرار دارد که ارتفاع آن نزدیک به 1000 متر است. بر روی قله شرقی کوه آثار یک دژ بزرگ و وسیع وجود دارد. این دژ ده اتاق داشته که به مرور تخریب شده است. مصالح به کار رفته در بنا، از قلوه سنگ و

محله سوریجان خانه آب ماهی که قدمت آن به اوائل عصر قاجاری باز می گردد تنها یک حیاط اصلی و مرکزی دارد. فضا های خانه به صورت سه طرف ساخت پیرامون حیاط در دو طبقه بنا شده است. از فضا های مهم این خانه می توان از شاه نشین، سه دری، هشتی ورودی، ایوان زمستانی، حوض خانه و شارمی نام برد.

این اثر در تاریخ 7 خرداد 1387 با شمارهٔ ثبت 22975 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. قلعه آرو درگذشته به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی منطقه باشت و همچنین تسلط بر تنگ «دوک» از اهمیت ویژه برخوردار بود. این قلعه در فاصله 45 کیلومتری شمال گچساران در دو طبقه ساخته شده است که در واقع محل خان

روبروی خانه قدیمی احسان، خانه بالا خانه چی قرار دارد. قدمت این خانه عصر قاجاری به بیش از 130 سال قبل باز میگردد. یک حیاط اصلی بدون گودال باغچه دارد که در دو طرف آن فضاهای معماری خانه احداث شده اند و بدین ترتیب از نوع دو طرف ساخت میباشد. این بنا در سه طبقه به گونه ایی بنا گردیده که دو طبقه آن بالاتر

برج کبوتر عمروآباد مربوط به دوره قاجاره که در تاریخ 6 اسفند 1385 با شمارهٔ ثبت 17471 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. عمروآباد شهرضا روستایی است در جنوب شهرضا که در کنار جاده شاهی شیراز به اصفهان قرار داره.

کاروانسرای سفیدآب از کاروانسراهای تاریخی حاشیه پارک ملی کویر ایران است. این کاروانسرا که در فاصله 60 کیلومتری شرق مرنجاب و در 110 کیلومتری جنوب کاروانسرای قصر بهرام قرار دارد تا صد سال پیش استراحتگاه کاروان هایی بوده که عازم راه ابریشم بوده اند. این کاروانسرا در حدود 400 سال پیش در عصر حکومت شاه عبا

قلعه تاریخی جوشین یا جوشقون در 26 کیلومتری غرب ورزقان به سوی جلفا و در شش کیلومتری روستای جوشین واقع شده و راه آن کوهستانی و بسیار سخت است. قلعه برفراز کوهی است که از سه طرف آن را شیب­های دیوار مانند احاطه کرده است و تنها راه ارتباطی آن یک معبر کوهستانی است، که فقط یک یا دو نفر می­توانند به زحمت از

محله پشت مشهد یکی از خانه های بزرگ و نسبتا کامل بیرون حصار شهر میباشد. بنای خانه التجائی از جمله بنا هایی است که چند حیاط جدا از هم و بخش های اندرونی و بیرونی مستقل دارند. این حیاط ها در مجمعه خانه به گونه ایی کنار هم قرار گرفته اند که به صورت سه طرف ساخت قابل مشاهده هستند. بخش وسیعی از اندرونی نیز

این قلعه در شرق نائین و در قریه بافران واقع شده است و چاهی دارد که نام آن با افسانه ­ها درآمیخته است. این قلعه در حال تخریب و ویرانی است.

میل نادری با حدود 900 سال قدمت در 30 کیلومتری جاده فهرج - زاهدان در استان کرمان قرار دارد. این میل یکی از دورافتاده ترین مناره های ایران است که در ناحیه ای کویری و بسیار خشک در میانه های راه بم به زاهدان و در منطقه ای به نام نرماشیر قرار گرفته است. اطراف میل نادری ریگزار بسیار خشکی است و تا کیلومتره

قلعه خورشه در 48 کیلومتری شرق جهرم واقع شده است و به دوران حجاج بن یوسف تعلق دارد. از این قلعه، هم اینک برج گچی، چندین غار، پلکان و آب انبارمخروبه به جا مانده است.

ساخت این بنا به اوئل عصر قاجاری باز میگردد. از جمله خانه های در کاشان است که فقط یک حیاط بزرگ اصلی دارند و بخش های اندرونی و بیرونی در آنها از یکدیگر تفکیک نشده اند. فضا های معماری در دو طبقه و به صورت چهار طرف ساخت اطراف خانه شکل گرفته اند.فضاهای مهم معماری این بنا شامل دو سرداب، شاه نشین، و هشتی و

بنای برج ریاب مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ 11 مرداد 1384 با شمارهٔ ثبت 12400 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این برج با تناسبات زیبای حاکم بر عرض طول و ارتفاع . طاق زیبای مستقر در گذر برج کنگره های متناسب در لبه برج و بازشوهای ظریف اطراف ان جزء یکی از شاخص های عمده معماری اس

خانه رزاقیان که قدمت آن به عصر قاجار باز میگردد از جمله خانه های قدیمی می باشد که بخش اندرونی و بیرونی مجزا داشته و هر دو حیاط اندرونی و بیرونی به صورت دو طرف ساخت بنا شده اند و سه طبقه فضا های قابل استفاده در آنها مشهود است. در این خانه نیز مانند بسیاری از خانه ها که اندرونی و بیرونی دارند شاه نشین

خانه عمارت در روستای علی آباد(شهرستان آران و بیدگل) قرار گرفته است. این خانه توسط انجمن دوستداران میراث فرهنگی در این روستا خریداری و مرمت و بازسازی گردیده است و اکنون به عنوان دفتر مرکزی این انجمن مورد بهره برداری قرار میگیرد.

برج فیض آباد مربوط به دوره قاجار است که در تاریخ 7 اسفند 1386 با شمارهٔ ثبت 21504 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این قلعه در زمان های جنگ جهانی اول از پناهگاه ها بود و حالا از جاذبه های تاریخی ایران است.