سدّ علویان سدی در استان آذربایجان شرقی، 3 کیلومتری شمال شهر مراغه و در نزدیکی روستای علویان است. این سد بر روی رودخانه صوفی چای احداث شده است و آب آشامیدنی شهرستان های مراغه، میاندوآب، بناب، عجب شیر و ملکان را تأمین می کند. سد علویان از نوع سدهای خاکی است و هستهٔ آن رسی می باشد. عملیات احداث این سد
چشمه گشایش در نزدیکی روستای گشایش در 14 کیلومتری جنوب شرقی مراغه واقع شده و از روستا تا چشمه های آب معدنی که در جنوب غربی روستا قرار دارند، حدود 700 متر راهه. حجم آب این چشمه زیاد بوده و به صورت نهر بزرگی به رودخانه می ریزه. آب این چشمه ها از نوع آب های بیکربناته کلسیک و منیزیم است و حرارتش25 درجه
این غار به صورت طبیعی بوده و حفره های هوا در روی سقفش وجود داره و در یکی از حفره ها بعد از 10 متر به خروجی دوم میرسه. طبق گفته اهالی در قدیم یک قبر در داخل غار وجود داشته و خود اهالی اطلاع دقیقی از وجود غار نداشته اند.
غار کبوتر مراغه که به غار هامپوئیل هم شناخته می شوددر دامنه کوهی صخره ای قرار گرفته و از رودخانه موردی چای حدود 1600 متر ارتفاع دارد. دهانه غار 8 متره ارتفاع دارد و ارتفاع داخل غار بین25 تا 40 متر است. در ورودی غار کتیبه ای به زبان روسی دیده می شه که تاریخش مربوط به سال 1925 میلادیه. این غار به دل
چای باغی از روستاهای استان آذربایجان شرقیه که در جنوب مراغه و در دهستان قره ناز بخش مرکزی شهرستان مراغه قرار داره. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت آن 249 نفر ودارای 67خانوار بوده است و مهد علم و فرهنگ در گذشته و حال محسوب می شه . فاصله این روستا تا شهر 7 کیلومتر و شغل اصلی اهالی آن
آبشار کوره چکان در روستای «چکان» از توابع بخش مرکزی شهرستان مراغه و در شرق این شهرستان واقع شده و با شهر مراغه 5 کیلومتر فاصله دارد. این آبشار زیبا که از ارتفاعات سهند به دره سرازیر می شود، جلوه جذاب و دلپذیری دارد و هر ساله عده کثیری از دوستداران طبیعت را به سوی خود جلب می کند. این آبشار دوقلو است
دره گشایش در مسیر رودخانهٔ گشایش، در کنار غار معروف کبوتر و در 14 کیلومتری جنوب شرقی شهر مراغه واقع شده. در تابستان بازدیدکنندگان غار کبوتر از طبیعت جذاب و زیبای این دره بهره مند می شوند. از روستای گشایش تا دره سبز و خرم آن که در جنوب غربی دهکده قرار دارد در حدود یک کیلومتر فاصله است. در این ناحیه
صومعه سفلی یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقیه، که در دهستان سراجوی شرقی، بخش سراجو، شهرستان مراغه واقع شده و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت آن 1509 نفر و دارای 382 خانوار بوده.
خرمازرد یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقیه، که در دهستان سراجوی غربی، بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع شده .
حاجی کرد یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقیه که در دهستان سراجوی غربی، بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع شده و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت آن 2238 نفر و دارای 638خانوار بوده. این آبادی دارای برق، آب، تلفن، مدرسه ، مسجد ، حسینیه ، خانه بهداشت بوده وجاده دسترسی آن از آخر خیابان پاس
این غار طبیعی بوده و وجود استالاگمیت و استالاکتیت ها و دیگر تزئینات آهکی زیبایی خاصی به غار بخشیده. دهانه ورودی این غار به صورت عمودی بوده و فرودی 15 متری به تالار اول داره. سختی خاصی نداره ولی به دلیل عمودی بودن دهانه ورود کمی با مشکل انجام می شه.
خطب یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سراجوی غربی بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع شده و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390،جمعیت آن 183 نفر ودارای 30خانوار بوده است.
رودخانه مردق، که در اصطلاح محلی مُردی چای نامیده می شه، از کوه های جنوبی سهند سرچشمه می گیره و پس از مشروب ساختن اراضی شرق مراغه، در قسمت علیا بطرف جنوب غربی سرازیر شده و پس از مشروب ساختن اراضی ناحیه گاودول به دریاچه ارومیه می ریزه.
در بالای کوههای جنوبی روستای بالان مرتعی زیبا و سرسبز قرار داره به اسم آقداش یا آغداش (Aqdash) این مرتع سرسبز سکونتگاه تابستانی (ییلاق) بخشی از اهالی ارسبارانه که زندگی نیمه ایلاتی دارند.
منطقه صوفی چای به دلیل اهمیت اکولوژیکی از جمله وجود گونه ماهی قزل آلای خال قرمز، طی مصوبه شماره 356 شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ 1390/10/27 از وضعیت شکار ممنوع به منطقه حفاظت شده ارتقاء یافته است. منطقه حفاظت شده صوفی چای با مساحت 13097 هکتار در ارتفاعات سهند و در بالادست شهر م
چشمه ایستی بلاغ یا (چشمه گرم ) همانطور که از اسمش پیداست، آب گرم، با خواص درمانی و املاح معدنی داره. این چشمه در4 کیلومتری شرق مراغه و 400 متری غرب روستای تازکند سفلی قرار گرفته . این چشمه در اطراف خود انشعاباتی داره که هر کدامشان مستقل هستن. آب این چشمه، درمان بیشتر بیماری های پوستی، از جمله حساسیت
روستای چکان اقلیمی کوهستانی دارد و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و مطبوع و در زمستان سرد است. بررسی های میدانی و شواهد موجود نشان می دهد که روستای چکان از قدمت و پیشینة غنی تاریخی برخوردار است. در روستا امامزاده ای وجود دارد که قدمت آن به دورة ایلخانیان می رسد. مردم روستای چکان به زبان آذری س
این رودخانه از سهند سرچشمه گرفته و همه سال جاری است و چندین پارک اطراف آن ساخته شده